Morgunblaðið - 08.02.2001, Qupperneq 49

frá Færeyjum. Eric, sá yngsti, var
formaður Sjöunda dags aðventista
kirkjunnar á Íslandi í mörg ár og er
hann kvæntur Lailu frá Danmörku.
Eins og Júlíus skrifaði á síðasta jóla-
kortið til mín: „Þú þekkir börnin
okkar. Þeim vegnar vel, svo að við
höfum margt Guði að þakka.“
Vissulega höfum við, sem kynnt-
umst Júlíusi, margt að þakka í gegn-
um árin. Hann var alltaf reiðubúinn
að rétta hjálparhönd öllum sem
þurftu á hjálp að halda. Síðast sá ég
hann á Íslandi árið 1999, þegar hóp-
ur af gömlum nemendum Hlíðar-
dalsskóla kom saman í Skíðaskálan-
um í Hveradölum eftir 37 ára
fjarveru. Þá var Júlíus í essinu sínu
og spjallaði mikið við alla og lék á als
oddi. Hann sagði mér alls konar sög-
ur úr Landeyjunum og sagði að hann
ætlaður aftur „austur“ í heimsókn
áður en hann færi heim til Danmerk-
ur. Hann var einstaklega ern og
minnugur af níræðum manni að
vera. Ég mun sakna hans sem gam-
als vinar og ráðgjafa sem vildi öllum
vel. Hann lifði eftir einkunnarorðum
Biblíunnar þar sem segir í Opinber-
unarbók Jóhannesar, 2. kapitula og
10. versi: „Vertu trúr allt til dauða,
og ég mun gefa þér lífsins kórónu.“
Ég trúi að kórónan bíði hans.
Herbert Númi.
MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 8. FEBRÚAR 2001 49
✝ Ármann GísliJónsson var
fæddur á Gróustöð-
um í Geiradalshreppi
31. desember 1904.
Hann andaðist á elli-
og hjúkrunarheim-
ilinu Grund 30. janú-
ar síðastliðinn. For-
eldrar hans voru
hjónin Jón Torfi
Magnússon, bóndi á
Gróustöðum, f. 13.9.
1864, d. 28.5. 1910 og
Guðbjörg Sigríður
Bjarnadóttir, f. 3.12.
1864, d. 12.7. 1955.
Bræður Ármanns voru: Magnús,
vélstjóri, f. 22.12. 1895, d. 13.12.
1965; Bjarni, sjómaður, f. 1900,
drukknaði 14.5. 1922; Sigurbjörn,
bóndi á Ingunnarstöðum í Geira-
dal, f. 7.10. 1902, d. 14.2. 1989 og
Stefán Eyjólfur, múrari f. 1.9.
1906, d. 22.1. 1998.
Ármann ólst upp í Múla í Geira-
dal eftir lát föður síns, var um
tíma í Króksfjarðar-
nesi við ýmis störf en
flutti um tvítugt til
Reykjavíkur og
lærði trésmíði hjá
Árna Erasmussyni
húsameistara og
vann eftir það við
húsbyggingar bæði
hjá öðrum og á eigin
vegum til 1946. Árið
1948 réðst hann
verkstæðisformaður
til Tómasar Vigfús-
sonar byggingar-
meistara og starfaði
á innréttingaverk-
stæði hjá honum til sjötugs. Eftir
það smíðaði hann glugga og hurð-
ir en þó aðallega „snúna“ stiga á
verkstæði sínu meðan kraftar ent-
ust.
Ármann var ókvæntur og barn-
laus.
Útför Ármanns fer fram frá Há-
teigskirkju í dag og hefst athöfnin
klukkan 15.
Ármann G. Jónsson var korn-
ungur þegar faðir hans féll frá.
Guðbjörg Sigríður, móðir hans,
ekkja með fimm syni, hélt búi sínu
á Gróustöðum í rúmt ár eftir frá-
fall manns síns en varð þá að láta
synina frá sér alla nema þann
yngsta, Stefán, sem hún hafði í
skjóli sínu í vinnumennsku hingað
og þangað. Ármann var tekinn til
fósturs í Múla til hjónanna Guð-
jóns Jónassonar og Sigrúnar Eyj-
ólfsdóttur; síðar í Garpsdal þá
unglingur til Júlíusar Björnssonar
og Haflínu Guðjónsdóttur og ólst
því upp án þess tilfinningalega ör-
yggis sem því fylgir að alast upp í
bræðra- eða systkinahópi hjá
bjargálna foreldrum. Hann taldi
sig ekki hafa verið óheppinn með
fósturheimili og lá ekki kalt orð til
uppalenda sinna, en þessi harða og
óvægna lífsbraut, sem honum var
búin, að sjá fyrst á eftir föður sín-
um, forsjá heimilisins, og þurfa
svo ári síðar að hverfa frá móður
sinni og bræðrum setti mark á
hann fyrir lífstíð. Hann var maður
fáskiptinn og einrænn, ræktaði
sína eigin siði og sérvisku og bjó
einn alla tíð.
Þrátt fyrir erfið uppvaxtarár
þótti Ármanni vænt um sína átt-
haga í Geiradalnum og fjölskylda
Ólafs Eggertssonar í Kóksfjarð-
arnesi og hans börn Jón Sigurður
og Bjarney Sigurveig, sem átti
Ólaf Elías Þórðarson voru honum
alltaf kær í minningunni. Hann
minntist þeirra oft með hlýju og
virðingu og dálæti Ármanns á
þessari góðu fjölskyldu entist í
þrjá ættliði.
Fram undir tvítugt er Ármann í
Geiradalnum, en hann hafði enga
löngun til að ílendast í sveitinni og
huga að búskap. Kindamaður var
hann enginn. Hann taldi hross
heldur tortryggileg og nautpening
leiðinlegan og fyrirhafnarsaman.
Hann vildi verða smiður – hag-
leiksmaður og það varð hann.
Ármann var handverksmaður,
listfengur, hugmyndaríkur og
vandvirkur. Tíma eða fyrirhöfn
sparaði hann aldrei ef hann mátti
sjálfur ráða, en var hörkuduglegur
þegar hann vann öðrum. Hann var
kröfuharður um efnivið og það var
ekki nema fyrir kjarkaða að aka
honum til efniskaupa í timbur-
verslunum þar sem hann fann að
öllu og þótti enginn viður nógu
góður. Ekki nothæf spýta til í
þessu húsi, tilkynnti hann gjarna
afgreiðslumönnum, gekk svo milli
stæðanna, fussaði og taldi upp
gallana: „Hrár andskoti, ekki hálf-
þurrkaður, allt í kvistum og svo er
þetta undið og snúið.“ Afreiðslu-
mennirnir þekktu hann og urðu
ekki uppnæmir.
En við handverkið gætti engrar
óþolinmæði. Viðurinn kom úr
höndum hans fáður og gljáandi,
fagursnúin handrið, renndir pílár-
ar, skrautverk á klukkukassa. Það
var iðja hans eftir að hann lét af
störfum hjá Tómasi Vigfússyni.
Ármann varð fyrir því slysi 1946
að saga af sér fingur hægri handar
svo að ekki varð eftir nema þumal-
fingur og hálfur litlifingur. Sá sem
þetta ritar var staddur við hlið
hans er þetta gerðist og stendur
það ljóslifandi fyrir sjónum eins og
það hefði gerst í gær. Ekki var
honum spáð góðri framtíð þegar
svona var komið, handarlaus hand-
verksmaður. En Ármann lét
hvergi bugast. Þegar hann var
gróinn sára sinna tók hann að
þjálfa vinstri höndina og nota hina
sködduðu hægri hönd til að styðja
við og síðar tókst honum að halda
á hamri og öðrum smáverkfærum
með hægri hendi og var ekki allra
að skilja hvernig honum tókst
þetta. Þrjóskan og einbeittur vilji
dugði honum til að smíða falleg-
ustu gripina sem frá honum komu.
Kjarkinn og dugnaðinn þurfti
ekki langt að sækja. Hann erfðu
þeir bræður allir frá móður sinni,
Guðbjörgu, sem hélt heilsu og
kröftum fram í háa elli, varð 91
árs gömul. Eiginmanninn missti
hún í blóma manndómsáranna og
næstelsti sonurinn, Bjarni,
drukknaði 22 ára og enginn auður
var í búi til að létta einstæðri móð-
ur lífsbaráttuna. Synirnir fjórir
sem eftir voru komu sér allir vel
til manns af eigin rammleik og
urðu nýtir þegnar þess þjóðfélags
sem fóstraði þá nokkuð kaldrana-
lega.
Ármann gerði ekki víðreist
framan af ævi. Á áttræðisaldri fór
hann í sína fyrstu utanlandsför og
þá til Kína – styttra var það ekki.
Hann hafði mjög gaman af því
ferðalagi og sá margt nýtt og at-
hyglisvert að vonum. Síðar fór
hann einu sinni eða tvisvar í hóp-
ferðir til Mið-Evrópulanda og Ítal-
íu. Á yngri árum ferðaðist hann
nokkuð um landið, ók þá sjálfur og
þótti afleitur bílstjóri, þó ekki að
eigin áliti. Hann átti dyntótta bíla
með skuggalega fortíð suma
hverja og það þurfti nokkurt áræði
til að sitja í bíl hjá honum en flest-
ar ferðir enduðu þó óhappalítið.
Bílar voru þá ekki almennings-
eign og ekki á allra færi að eignast
slík farartæki. Eftir stríð þegar
ekkert fékkst tók hann sig til og
smíðaði sinn eigin bíl úr pörtum
sem hann komst yfir. Þetta varð
að vonum ljómandi fallegur bíll,
skráður Nash árgerð 1934 (skv.
grindarnúmeri). Það tók hann 20
ár að koma þessum grip á götuna
og hreykinn var hann er hann
sýndi mönnum þennan glæsivagn.
Ég man ekki betur en að haft hafi
verið viðtal viðÁrmann í Morgun-
blaðinu með mynd af bílnum. Þessi
bíll átti sér ekki langa lífdaga þótt
meðgangan væri löng. Ármann
hafði ekki ekið allan tímann sem
hann var að smíða bílinn í frí-
stundum sínum. Hann var orðinn
óvanur akstri og umferð hafði
stóraukist í millitíðinni. Hann lenti
í smáóhappi, fyrtist við og settist
aldrei undir stýri framar. Hefði þó
verið honum til mikilla þæginda að
eiga bíl er hann hóf að byggja sér
sumarbústað á Vatnsleysuströnd,
kominn hátt á sjötugsaldur. Það
var hið snotrasta hús, vandað að
allri gerð með háu risi og bröttu
þaki, þó að tískan væri þá flöt þök
og lágreist hús. Sú tíska var hon-
um ekki að skapi og taldi hana
ekki henta veðráttu hér á landi
sem og kom á daginn. Einnig
smíðaði hann sér bát og bátaskýli
og hugði á hrognkelsaútgerð. Ekki
réð hann einn við slíkt og vand-
kvæðum bundið að fá aðstoð enda
átti hann bágt með að leita til ann-
arra. Við fórum þó nokkrum sinn-
um á sjó og fiskuðum lítið.
Ármann hafði átt heima á Lang-
holtsvegi 14 frá 1946 í húsi sem
hann byggði ásamt Stefáni bróður
sínum. Þar hafði hann lítið verk-
stæði í skúr á lóðinni. Um áttrætt
keypti hann sér litla íbúð og bíl-
skúr í þjónustuíbúðum fyrir aldr-
aða í Blólstaðarhlíð 45. Þar kunni
hann vel við sig og átti góða elli
fram á síðustu ár. Þegar sjónleysi
og ellihrörnun fór að hrjá hann
varð hann að þiggja aðstoð og
umönnun svo að hann gæti búið
heima áfram. Ekki leist honum vel
á það í fyrstu, hafði aldrei þolað
annarra afskipti og vildi síst láta
ráðskast með sig. En ekki var
hann heillum horfinn. Kona frá
hjálparstarfi aldraðra í Háteigs-
kirkju birtist hjá honum einn góð-
an veðurdag og bauð fram aðstoð
sína. Hann var mjög tortrygginn
og tók henni fálega. Þó varð úr að
hann bannaði henni ekki að heim-
sækja sig. Styst er frá að segja að
hún náði trausti hans svo vel að
aldrei gat hann nógsamlega hrósað
henni og þakkað. Þessi kona er frú
Kristín Þórðardóttir sem veitti
honum svo einstaka hjálp og vin-
áttu þar til yfir lauk að fá dæmi
munu slíks. Kærleiksverk hennar
lýsa sem kyndill í fári sérhyggju
og skorti á náungakærleik. Hún
náði langt yfir mörk „skyldu“ og
þess sem ætlast má til.
Síðustu tæp tvö árin var Ár-
mann á elli- og hjúkrunarheimilinu
Grund og naut þar góðrar að-
hlynningar. Honum leiddist en var
þó þakklátur fyrir umönnunina.
Hann var að mestu rúmliggjandi
og hjálparlaus. Það var honum
ekki að skapi en enginn má sköp-
um renna.
Löngu lífi er lokið, hretviðra-
sömu á köflum en með björtum
stundum einkum síðari hluta æv-
innar. Við aðstandendur Ármanns
þökkum öllum þeim sem sýndu
honum umhyggju og vinsemd síð-
ustu árin er hann þurfti mest á að
halda.
Halldór Stefánsson.
ÁRMANN G.
JÓNSSON




 
 






  


  

  

  


 

  
   
 
 
!!"

!"
 #

$


%#

%!


%"% &% '
 () %##

!"
 


%"%
" 
%'
%





# *+ -
  ' ./
 0$0

  
$
 
%   

 
 1 # %1-
)%%#






 
  



 2345 6 

)' )
4 



&  
' 
  !
  
# 
  

&  (
 
 
"
 
 
!""
&) 
# 

*   
 
+!"
)

%#

 
2#
#

7
 () %#"%
5%%
2#
#
 -
#
!
!

%"%
#2#
#


8 "%

%'
%" 
%
%'
%
, 
-

 
- 

. 

 


 .
#
 


 
/
 
 / 



& &2  45

9"
' )$:;$
600<.
& 
-

  / 

0
)
    

 
1 
 ) 
 %
"
#
 ) %#
 ) %#"%
6 
"
#

%
"
"%
       
%'
%" 
%
%'
%
 )
/

 
 /


 =3-6&=5 & > 1 % <
-%

 


&
%/  23 
3
,  
 
4
  ;%%6$"%
6? ) %##

--)
#

1 0"
0 ) %##

 % #'
%" 
%'
%
 )


3
/

 
 / 



+34*  5=15 @)?
A
 0$0


5 23 
#
,  
 /
#   6
  %"

B7
"%
3  
"
C% %"

#
 @
% 2#
"%

C%1
$ %"

#
 -9)
 :""%
6$  
C% %"

#
 )
-0
"%

2'
% %"

"%

%'
%" 
%
%'
%