Morgunblaðið - 11.02.2001, Qupperneq 12



 



  


  
 



   
   

 
  einka-, kennslu- og æfingaflug yrði flutt á nýjan
flugvöll í nágrenni Reykjavíkur og að núver-
andi flugvallarsvæði yrði nýtt fyrir íbúðabyggð,
atvinnustarfsemi og sem útivistarsvæði.
Niðurstaðan varð sú að líklegast væri að
þjóðhagslegur kostnaður við flutning flugvall-
arstarfseminnar frá Reykjavík væri umfram
ábatann. Talið var að hreinn núvirtur þjóðhags-
legur kostnaður af flutningnum væri á bilinu 1,7
til 4,1 milljarður kr. sem svarar til um 100 til
250 milljóna kr. í árlegum hreinum kostnaði.
Mesti kostnaðurinn við flutning innanlands-
flugsins til Keflavíkur var talinn felast í lengri
ferðatíma flugfarþega. Langstærsti ábatinn á
móti fælist í verðmæti flugvallarlandsins til
annarra nota.
Flutningur Reykjavíkurflugvallar horfir
nokkuð öðruvísi við Reykvíkingum en öðrum
landsmönnum. Ástæðan er sú að þeir nota flug-
völlinn í minni mæli en landsmenn að meðaltali
og hafa því minna hagræði af núverandi stað-
setningu hans. En njóta í ríkari mæli ábatans af
flutningi hans. Niðurstöður skýrslunnar eru
ekki afdráttarlausar um þetta en fela þó í sér
vísbendingar um að það sé hagkvæmt fyrir
Reykvíkinga að flytja völlinn annað.
Stefán Ólafsson prófessor vekur athygli á því
í skýrslu sem hann vann fyrir Reykjavíkurborg
vegna undirbúnings atkvæðagreiðslunnar að
niðurstöður Hagfræðistofnunar byggðust á for-
sendum sem hafi breyst á mikilvægan hátt. Nú
sé gert ráð fyrir mun meiri nýtingu flugvall-
arsvæðisins fyrir íbúðabyggð, til dæmis sé gert
ráð fyrir þrefalt fleiri íbúum, lóðaverð hafi
hækkað umtalsvert og loks sé talið að kostn-
aður við flutning innanlandsflugsins til Kefla-
víkur sé nú tvöfaldur sá kostnaður sem Hag-
fræðistofnun reiknaði með. Þetta geri landið í
Vatnsmýri verðmætara en gert hafi verið ráð
fyrir í skýrslu Hagfræðistofnunar.
Helgi Hjörvar, forseti borgarstjórnar, vekur
athygli á því að umferð bíla minnki við þéttingu
byggðar og í því felist mikið hagræði.
Leitað að fleiri valkostum
Á vegum Reykjavíkurborgar og samvinnu-
nefndar um svæðisskipulag höfuðborgarsvæð-
isins hefur verið leitað logandi ljósi að þriðja
valkostinum. Ekki síst hefur verið litið á hraun-
in fyrir sunnan Hafnarfjörð í því sambandi og á
ýmsar hugmyndir um breytingar á Reykjavík-
urflugvelli sem gætu sparað land. Hugmyndir
hafa lengi verið uppi um möguleika á flugvelli í
Kapelluhrauni, skammt frá álverinu í Straums-
vík, en vegna þróunar byggðarinnar og at-
vinnurekstrar er sá staður ekki lengur talinn
henta. Verður því að fara suður fyrir bæjar-
mörk Hafnarfjarðar. Þar töldu sérfræðingar
svæðisskipulagsins sig finna ágætt flugvallar-
stæði í landi eyðibýlisins Hvassahrauns í Vatns-
leysustrandarhreppi.
Flugvallahönnuðir eru í miklum vanda við
ráðgjöf um staðarval. Vandasamt er að finna
stað þar sem aðflug er gott, jafnt vegna hindr-
ana á flugvallarsvæðinu sjálfu, vegna bygginga
eða fjalla í nágrenninu eða vegna veðurskilyrða.
Þessi atriði skipta auðvitað miklu máli til þess
að völlurinn geti þjónað hlutverki sínu sem
öruggur áætlunarflugvöllur og að yfirleitt sé
unnt að nota hann.
En ekki er nóg að finna svona stað einhvers
staðar. Miklu máli skipir að flugvöllur sé sem
næst byggðinni vegna hlutverks hans sem sam-
göngumiðstöð þeirra flugfarþega sem þangað
þurfa að sækja þjónustu og þeirra íbúa svæð-
isins sem nota flugvöllinn. Ferðirnar eru dýrar
og tíminn sem í þær fer ekki síður. Ráðgjafar
svæðisskipulagsins lögðu því áherslu á að finna
flugvöll sem næst Hafnarfirði en þó svo fjarri
að hann myndi valda sem minnstri truflun í
hugsanlegri íbúðabyggð í framtíðinni. Hafa þeir
bent á þann valkost að flugvöllur fyrir innan-
landsflugið verði byggður alveg við bæjarmörk
Hafnarfjarðar en það er að sjálfsögðu utan þess
svæðis sem Hafnfirðingar hafa skipulagt sem
byggingarsvæði. Ekki er heldur vitað til þess að
Vatnsleysustrandarhreppur hyggi á skipulagn-
ingu íbúðahverfis þar en þéttbýlisstaður þess
sveitarfélags er sem kunnugt er Vogar sem eru
í hinum enda sveitarinnar. Raunar reis bæj-
arstjórinn í Hafnarfirði upp á afturlappirnar
þegar þessar hugmyndir voru kynntar og mót-
mælti staðsetningu flugvallar á þessu góða
byggingarlandi. Einnig hafa komið upp efa-
semdir um að skilyrði til lagningar flugvallar
séu ákjósanleg þarna vegna hugsanlegra svipti-
vinda af fjöllum og nálægðar við Keflavíkur-
flugvöll.
Það er gömul saga og ný að íbúar borganna
vilja hafa flugvellina hjá sér en vilja það þó ekki.
Reynt er að velja þeim stað hæfilega langt frá
borgunum en þó ekki of langt svo fólk geti not-
að sér þjónustu þeirra. Oft gerist það að flug-
vellirnir soga til sín byggðina, hún þróast í
kringum þá. Síðan verða kynslóðaskipti og nýir
eigendur koma að húsunum og lítið notuðu
blettirnir, flugvellirnir sjálfir, verða dýrmætt
byggingarland. Þá byrjar fólk að amast við
starfseminni og stundum fer það þannig að
flugvellirnir verða að víkja.
Ekki er hægt að segja að þetta eigi beint við
um Reykjavíkurflugvöll en þeir sem nú gefa ráð
um flugvallarstæði hafa þessa þróun örugglega
í huga.
Á vegum borgarinnar hefur einnig verið hug-
að að valkostum við Reykjavíkurflugvöll innan
borgarlandsins. Þar hefur virst fátt um fína
drætti. Hugmynd um flugvelli á uppfyllingum
hafa verið dregnar fram en flestum verið hafn-
að nema hvað gamalli hugmynd Trausta Vals-
sonar skipulagsfræðings um flugvöll á Löngu-
skerjum í Skerjafirði er enn haldið fram í vinnu
á vegum borgarinnar. Þetta er langdýrasti
kosturinn og miklar efasemdir eru um áhrif
framkvæmdarinnar á umhverfið í Skerjafirði.
Ráðgjafar voru fengnir til að reyna að skipu-
leggja Reykjavíkurflugvöll þannig að hægt yrði
að byggja eitthvað í Vatnsmýrinni. Flestar hug-
myndirnar sem upp komu reyndust óraunhæf-
ar eða að þær skiluðu ekki nægum ávinningi,
þangað til yfirverkfræðingur borgarverkfræð-
ings teiknaði strik út á Litlusker í Skerjafirði.
Þar væri hægt að koma fyrir flugbraut og færa
meginhluta flugumferðarinnar á hana. Virðist
sú hugmynd vel ganga upp flugtæknilega, meiri
spurning er um kostnað og umhverfismál, og
hún sparar mikið land. Hefur þessari hugmynd
verið haldið fram sem valkosti.
Þannig hafa orðið til þeir fimm kostir sem
fulltrúar borgarinnar segja að fyrir hendi séu.
Nánar verður fjallað um þá hér í blaðinu næstu
daga.
Umdeilt mat
Í skýrslu sem Stefán Ólafsson prófessor,
fyrrverandi formaður undirbúningsnefndar um
atkvæðagreiðsluna, vann fyrir Reykjavíkur-
borg er lögð áhersla á að völ sé á nokkrum góð-
um kostum. Höfuðvalið sé á milli þess hvort
flugvallarstarfsemi verði áfram í Vatnsmýri eða
hvort svæðið verði nýtt undir miðborgarbyggð.
Í skýrslu hans er gerð tilraun til að leggja
mat á kostina út frá efnahagslegum og sam-
félagslegum atriðum. Niðurstaða hans varð sú
að flugvöllur sunnan Hafnarfjarðar fékk bestu
útkomuna, með því að hann taldist oftast vera
mjög góður eða góður kostur, en aldrei sá lak-
asti. Keflavíkurflugvöllur kom næstbest út, síð-
an flugvöllur á Lönguskerjum og flugvöllur í
Vatnsmýri í breyttri mynd. Lakasta útkomu
fékk hins vegar flugvöllur í Vatnsmýri í núver-
andi mynd. Hann taldist langoftast vera lakasti
kosturinn í samanburði við hina. Sagði Stefán
að munur besta og lakasta kostar samkvæmt
þessu heildarmati væri umtalsverður.
Eins og Stefán tekur sjálfur fram er þetta
ekki hávísindalegt mat enda ekki hægt að koma
slíku við. Styrkur matsins felist í því hve víð-
tækt það er. Aðferðir og niðurstaða mats Stef-
áns hafa fengið harkalega gagnrýni, frá sam-
gönguráðherra, flugráði og Leifi Magnússyni,
fyrrverandi framkvæmdastjóra hjá Flugmála-
stjórn og Flugleiðum, en hann var í nefndinni
með Stefáni. Meðal annars hefur verið gagn-
rýnt að flugtæknileg atriði sem mestu máli
skipti við hönnun flugvalla skuli ekki hafa feng-
ið meira vægi við mat Stefáns.
Ekki verður byggður nýr völlur
Þrátt fyrir þá kosti sem borginni hefur tekist
að velta upp hefur samgönguráðuneytið, flug-
ráð og Flugmálastjórn haldið sig við fyrri af-
stöðu, þá að aðeins væri um tvo kosti að velja,
Reykjavíkurflugvöll eða Keflavíkurflugvöll.
Menn hafa gengið á milli og reynt að sætta
sjónarmiðin en ekki haft árangur sem erfiði,
enda fyrir löngu búið að ákveða atkvæða-
greiðsluna.
Sturla Böðvarsson samgönguráðherra segir
að ef borgaryfirvöld kosti uppfyllingu undir
nýja austur-vestur-braut á Litluskerjum kunni
sú leið að vera nothæf. Hins vegar eigi eftir að
fara fram miklar rannsóknir á umhverfisþátt-
um og ekki raunhæft að kjósa um þann kost nú.
Sú nauðsynlega uppbygging sem fyrir dyrum
standi við Reykjavíkurflugvöll geti ekki verið
háð því að einn góðan veðurdag komi þessi
kostur ekki til greina, vegna upplýsinga sem
ekki hafi verið aflað fyrir atkvæðagreiðsluna.
Samgönguráðherra telur að flugvöllur í landi
Hvassahrauns, sunnan Hafnarfjarðar, komi
ekki til greina. Völlurinn yrði svo nærri alþjóða-
flugvellinum í Keflavík að ekki geti talist for-
svaranlegt að byggja þar flugvöll frá grunni
með öllum nauðsynlegum þjónustumannvirkj-
um. Þá hljóti að vera skynsamlegra að nýta þau
mannvirki sem hægt er á Keflavíkurflugvelli.
Þar fyrir utan segir ráðherra að menn séu ekki
vissir um að veðurfarslegar aðstæður séu hag-
stæðar í Hvassahraunslandi. Sturla gengur
lengra í grein á heimasíðu sinni í vikunni. „Eng-
in áform eru uppi um að byggja nýjan flugvöll
fyrir innanlandsflugið. Sem samgönguráðherra



 

   


   
  
 
  
 
 
  
 
 



!
"   

 


 

   


 
  
 
  
 
 
  

" 
#
$  


 

   



  
 
  
   


   

 
#
$    
  





 



   

 "%

 
&  '  
12 SUNNUDAGUR 11. FEBRÚAR 2001 MORGUNBLAÐIÐ