Morgunblaðið - 11.02.2001, Síða 31

MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 11. FEBRÚAR 2001 31
ópubúarnir hafa ekki sama bakgrunn
í þessum efnum, en eins og ég gat um
áðan hafa þeir stillst mjög, enda sjá
þeir og skilja að villtum laxastofnum
hefur hrakað. Ég held að frá sölu-
sjónarmiði myndi það ekki ganga upp
að alls staðar væri veiða-sleppa fyr-
irkomulag. Það væri einfaldlega ekki
sanngjarnt gagnvart veiðimönnun-
um að neita þeim um að koma heim
með afla endrum og sinnum. Ég veit
mörg dæmi þess frá Evrópu þar sem
eftirspurn eftir leyfum á bestu svæð-
unum hefur verið slík að ekki komst
nýr maður inn nema að fastagestur
dæi. Svo fóru laxastofnar dalandi og
þá var fyrst sett sú regla að menn
mættu einungis drepa einn lax á viku.
Síðan var tekið fyrir þennan eina og
menn áttu að sleppa öllum fiski. Út-
koman varð sú, að þarna er nú hægt
að komast á öll svæði nánast hvenær
sem er með litlum fyrirvara. Menn
einfaldlega kaupa þetta ekki.
Hvað varðar ástandið hér heima þá
er það gríðarlega mikið verndartæki
eitt og sér að veiða bara á flugu og
sleppa þessum stórtæku maðkaholl-
um sem, gátu hreinlega tæmt árnar.
Þetta hefur sums staðar verið sett á,
m.a. hjá mér í Miðfjarðará, þ.e.a.s. að
veitt er á flugu út veiðitímann í stað
þess að hleypa maðki aftur í árnar.
Hins vegar er enn verið að mað-
kveiða í byrjun sumars og þá er verið
að tína upp stóru laxana. Ég þekki
það af gamalli reynslu, að fáir þeirra
sleppa, en þetta eru dýrmætustu
fiskarnir. Ef verndunin ætti að vera í
fullkomlegu lagi þyrfti því að flugu-
veiða árnar frá byrjun.“
Sjókvíaeldið og ábyrgðin
Árni er næst spurður út í umræð-
urnar og deilurnar um sjókvíaeldi við
Íslandsstrendur. Hvort að tilkoma
þess muni fæla erlenda veiðimenn í
burtu.
„Það er alveg hundrað prósent
öruggt. Ég finn fyrir því nú þegar
þótt kvíaeldið sé ekki byrjað. Menn
eru að spyrja mig út í þetta og þetta
er geysilega neikvæð umræða þar eð
Ísland hefur gefið sig út fyrir að vera
með hreina náttúru og hreina laxa-
stofna. Margir sem hér veiða reglu-
lega hafa hörfað frá öðrum löndum
vegna mengunar, fiskleysis og þeirr-
ar umgjarðar sem sjókvíaeldi sveipar
laxveiðiárnar ytra. Ég held að stjórn-
völd í landinu verði að setjast niður
og athuga sinn gang vandlega. Sú
ferðaþjónusta sem ég og fleiri í þess-
ari grein höfum byggt upp hefur vax-
ið og dafnað á löngum tíma. Það
koma geysilega margir að þessu og
miklu fleiri njóta góðs af heldur en
landeigendur og leigutakar. Gistihús,
veitingastaðir, bílaleigur, flugfélög,
ferðaþjónustur, verslanir. Þetta eru
auðugir gestir sem skilja mikinn
gjaldeyri eftir í landinu. Við erum að
selja dýrustu daga í bestu ánum á á
annað hundruð þúsund krónur þegar
allt er tekið með og þetta verð eru
menn að greiða með glöðu geði fyrir
það eitt að fá að kasta flugunni fyrir
lax. Erlendis eru fræg veiðisvæði
komin niður í 5 þúsund kall veiðileyf-
ið á dag en samt fæst enginn til að
koma og veiða.
Það er eitthvað fyrir menn að
hugsa um, að góð bújörð með lax-
veiðiréttindum hér á landi er kannski
metin á 30 til 60 milljónir. Matið
stendur í beinu samhengi við laxinn.
Ef að villtir laxastofnar hverfa, segj-
um eftir tíu ár, þá verða þessar jarðir
gersamlega verðlausar og nánast
óbúandi á þeim. Þær færu bara í
eyði.“
Hugsanlegt tjón
Árni heldur áfram og segir: Mér
hefur þótt vanta nokkuð inn í þessar
umræður um sjókvíaeldið og ætla að
skjóta því að, enda kemur mér þetta
við. Það hafa allir verið að hamast við
að lýsa kostum og göllum sjókvíaeld-
is. Mér finnst vanta ábyrga yfirlýs-
ingu frá stjórnvöldum um tryggingar
gegn hugsanlegu tjóni af völdum
sjókvíaeldis. Stjórnvöldum sem eru
svo viss í sinni sök að þau telja ekki
þörf á umhverfismati! Við erum að
tala um að skipta hugsanlega út einni
atvinnugrein upp á einhverja millj-
arða fyrir aðra upp á einhverja aðra
miljarða. Af hverju bjóðast stjórn-
völd ekki til þess að bæta skaða
þeirra sem verða kannski búnir að
tapa jörðum sínum og atvinnu vegna
kvíaeldisins? Setjast niður og halda
fund eftir tíu ár og meta stöðuna?
Þetta getur ekki verið fráleit hug-
mynd, menn vita að með því að leyfa
sjókvíaeldi þá er verið að taka
áhættu.“
Verslunarrekstur
og smáiðnaður
Árni og Valgerður keyptu nýverið
verslunina Veiðilist í Síðumúla.
Breyttu nafninu í Útivist og veiði.
Þetta er alhliða veiðivöru- og útivist-
arverslun. Áður áttu þau verslunina
Litla flugan, sem er lítil fluguhnýt-
ingarverslun sem KK, Kristján
Kristjánsson úr KK-sextettinum,
stofnaði og gerði fræga meðal
stangaveiðimanna fyrir mörgum ár-
um. Á næstu dögum verður starfsemi
Litlu flugunnar felld inn í Útivist og
veiði.
„Ég þarf ekkert að vera í þessum
verslunarrekstri. Þetta er bara fram-
kvæmdagleði. Ég hef svo óendanlega
gaman að vasast í öllu tengdu veiði-
skap. Þegar við keyptum Litlu flug-
una var það meira til að halda á lofti
merki KK. Að reka veiðibúð er erf-
iður bransi. Það eru of margar slíkar
búðir í Reykjavík og ég held að sum-
ar þeirra lepji dauðann úr skel. Það
sem við konan mín gerðum með Úti-
vist og veiði var að tengja hana Lax-á
á þann hátt að við þjónustum við-
skiptavini Lax-á í versluninni. Þar
skortir ekkert og auk þess höfum við
sett upp veiðileyfamarkað sem trekk-
ir að. Með því að hengja þetta svona
saman höfum tryggt að alltaf er líf og
fjör í búðinni. Hún er og tengd skrif-
stofunni með ljósleiðara þannig að
við getum samnýtt margt, ekki síst
veiðileyfasölu og ekki má gleyma
veiðitækjaleigunni sem Lax-á starf-
rækir og er alltaf að sækja í sig veðr-
ið. Við erum ekki búin að eiga versl-
unina lengi, en með þessar forsendur
að leiðarljósi sýnist mér ekkert vera
því til fyrirstöðu að reksturinn gangi
að óskum.“
Svo er eitthvað fyrirbæri sem heit-
ir The Last Hope eða hvað?
„Já, það er að skríða af stað og er
það geggjaðasta fyrirtæki sem manni
gæti komið til hugar. Þetta byrjaði á
því að við keyptum hugmyndina og
nafnið af vini okkar norðan heiða.
Síðustu tvö árin höfum við síðan verið
með þrotlausa tilrauna- og þróunar-
vinnu. Við erum að vinna fluguhnýt-
ingarefni úr ónýttum hráefnum. Við
höfum verið að lita, súta og hanna,
efniviðurinn er íslensk refaskott,
refaskinn, selskinn, ísbjarnarhár,
kindaull, hross- og hreindýrshár,
skarfa-, anda- og rjúpnafjaðrir og
fleira. Hér erum við að tala um gríð-
arlega stóran heimsmarkað með
veltu upp á milljónir dollara og kem-
ur sem bein afleiðing af öllum þeim
fjölmörgu samböndum sem Lax-á
hefur komið sér upp í gegn um tíðina.
Við þekkjum til ótal veiðibúða og
dreifingaraðila erlendis og markað-
urinn er stór. Þær prufur sem við
höfum sent út hafa fengið vægast
sagt frábærar viðtökur og ljóst að
eftirspurnin er þegar orðin mikil.
Þetta er mýfluga sem gæti orðið að
úlfalda. Við erum komin svo langt að
við erum að fara að loka dreifingar-
samningum. Þetta er fyrirtæki sem
hefur gríðarlega bjarta framtíð fyrir
sér og mun styrkja aðra starfsemi
sem við stöndum fyrir. The Last
Hope, eða síðasta vonin, er dæmi um
að ekki er nóg að fá góða hugmynd.
Þrotlaus vinna okkar í gegn um árin
hefur gert hana framkvæmanlega.“
Að lokum, Árni, er framtíðin björt?
„Þetta er viðkvæm atvinnugrein
og oft blikur á lofti. Ef það koma erf-
iðir tímar þá stöndum við þá af okkur,
enda höfum við gert það áður og er-
um mun betur í stakk búin til þess nú
en áður. Ef góðir tímar eru í vændum
þá fögnum við því og höldum okkar
striki.“