Morgunblaðið - 27.06.2001, Blaðsíða 37

MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 27. JÚNÍ 2001 37
✝ Sigurgeir Axels-son fæddist á Ak-
ureyri 27. maí 1926.
Hann lést á heimili
sínu 18. júní síðastlið-
inn. Foreldrar hans
voru Margrét Jónína
Karlsdóttir, f. 20.
apríl 1893, d. 25.
ágúst 1991, og Axel
Vilhelmsson, f. 21.
febrúar 1890, d. 31.
mars 1927. Fóstur-
faðir Sigurgeirs var
Arinbjörn Árnason, f.
16. ágúst 1904, d. 11.
janúar 1999. Systkini
Sigurgeirs eru: 1) Anna Axelsdótt-
ir, f. 24. ágúst 1918. 2) Karl Jó-
hannes Axelsson, f. 7. ágúst 1920,
d. 5. maí 1943. 3) Páll Axelsson, f.
29. júní 1922, d. 15. júlí 1988. 4)
Grettir Björnsson, f. 2. maí 1931.
5) Árni Arinbjarnarson, f. 8. sept-
ember 1934.
Sigurgeir kvæntist Jónínu Guð-
mundsdóttur hinn 13. febrúar
1965. Jónína er fædd í Reykjavík
1. október 1942. Foreldrar hennar
voru Guðmundur Böðvarsson, f.
28. október 1905, d. 12. ágúst
1980, og Sigríður Þórunn Jóns-
dóttir, f. 7. ágúst 1918, d. 20. mars
1997. Börn Sigurgeirs og Jónínu
eru 1) Guðmundur Þór, f. 5. maí
1962, maki Anna Friðbertsdóttir.
Þau slitu samvistir. Börn þeirra
eru Linda Ósk, f. 4. nóvember
1983, og Eva Dögg, f. 12. septem-
ber 1987. 2) Sigríður Margrét, f. 6.
apríl 1966, d. 16.
október 1966. 3) Sig-
ríður Margrét, f. 6.
janúar 1968, maki
Jón Arason. Börn
þeirra eru Sigurgeir,
f. 12. ágúst 1989, og
Arnór, f. 13. apríl
1992. 4) Katrín Jóna,
f. 11. september
1971, maki Guðberg-
ur Sigurpálsson. Áð-
ur átti Sigurgeir tvö
börn 1) Ægir Breið-
fjörð, f. 22. apríl
1946. Fyrri kona
hans var Tómasína
Einarsdóttir. Börn þeirra eru Ein-
ar Axel, f. 21. nóvember 1966, og
Óðinn, f. 28. maí 1969. Seinni kona
Ægis er Sigríður Gunnlaugsdótt-
ir. Börn þeirra eru Bergþóra
Linda, f. 11. október 1987, og Hild-
ur Margrét, f. 9. janúar 1990. 2)
Stefanía, f. 15. september 1949.
Sigurgeir lauk grunnskólaprófi
frá Laugarnesskóla árið 1940.
Hann tók sveinspróf í vélvirkjun
frá Iðnskólanum í Reykjavík árið
1952 og vélstjóraprófi árið 1954.
Sigurgeir starfaði hjá Eimskipa-
félagi Íslands frá 1955–1966, á
Narfanum 1968–1970, í Vélsmiðj-
unni Héðni 1974–1983 og hjá
Björgun 1983–1988 og aftur hjá
Eimskipafélagi Íslands frá 1988
þar til hann lét af störfum.
Útför Sigurgeirs fer fram frá
Bústaðakirkju í dag og hefst at-
höfnin klukkan 13.30.
Elsku hjartans pabbi, takk fyrir
allt sem þú hefur verið okkur og gef-
ið okkur.
Kveðjustundin er sár en við vitum
að nú líður þér vel og þú ert hjá
Siggu systur og öllum hinum ástvin-
um okkar sem farnir eru. Góði Guð,
blessaðu elsku mömmu og gefðu
okkur öllum styrk í sorginni.
Farðu í friði, elsku pabbi, við elsk-
um þig.
Þín börn,
Guðmundur Þór, Sigríður
Margrét og Katrín Jóna.
SIGURGEIR
AXELSSON
AFMÆLI
Það er glatt á hjalla
þar sem hópur ís-
lenskra hesta – og
gleðimanna – undir
forystu sjálfs land-
búnaðarráðherra –
ekur um miðborg
Louisville, Kentucky,
og hefur fyrir stafni
„íslenska“ burstabæ-
inn í útjaðri borgar-
innar. Út um bílrúð-
una blasa við skógi
vaxnir ásar og græn-
ar grundir, þar sem
borginni sleppir. Við
erum að koma úr
reiðtúr á íslenskum gæðingum frá
hestabúgarði Péturs Jökuls Há-
konarsonar og fjölskyldu, um
skógi girta troðninga þessa landa-
mæraríkis á mörkum Suðurríkj-
anna. Hér börðust bræður beggja
megin víglínunnar í borgarastyrj-
öldinni – þrælastríðinu – þrátt fyr-
ir þá staðreynd að mikilmenni
bandarískrar stjórnmálasögu –
sjálfur Lincoln – fæddist í Ken-
tucky.
Það liggur vel á mannskapnum.
Þýðar tenórraddir Hólasveina
blandast sunnlenskum strigaböss-
um í lofgjörð um skóglaus víðerni
eyjunnar í norðri. Fyrr en varir
blasir við íslenskur burstabær –
fimm gaflöð – úr skínandi harðviði
og stendur hátt ofan við glæsta
heimreið. Á hlaðinu standa gest-
gjafarnir, Jón Sigurður Guð-
mundsson, ræðismaður Íslands í
Kentucky, og kona hans, Sesselja
Svana Eggertsdóttir, börn þeirra,
tengdabörn og barnabörn. Það er
stór og mannvænlegur hópur. Þau
heilsa gestum að íslenskum sið á
hlaðinu og bjóða í bæinn. Það fer
lítið fyrir tveimur rútuförmum að-
sópsmikilla hestamanna og
-kvenna þegar inn er komið, því að
þar er hátt til lofts og vítt til
veggja. Flest komumst við fyrir á
veröndinni, þar sem er fagurt út-
sýni að á og skógi, þaðan sem dá-
dýrin gera sig heimankomin.
Framsóknarmenn eru fjölmennir í
hópnum og finnst þeir þegar
komnir heim í byggingarstíl Jón-
asar frá Hriflu og hirðarkitekts
hans, Guðjóns Samúelssonar –
sjálfan Laugavatnsbæinn. Aðra
minnir þetta hús á Þingvallabæinn
– utan hvað þessi harðviðarhöll er
sýnu reisulegri. Hvað sem því líð-
ur er þetta íslenskur bær og ís-
lenskt andrúmsloft, sem ríkir inn-
andyra, þótt „drúpi af hússins
upsum erlent regn og ókunnir
vindar kveini þar við dyr.“
Hvernig má það vera að svo
rammgert íslenskt hús rís hér í
grænu skógarrjóðri sem nærist af
rökum hita Suðurríkjanna? Það er
saga að segja frá því. Það er lífs-
ævintýri Jóns Sigurðar Guð-
mundssonar frá Þingeyrum í
Húnaþingi og konu hans, Sesselju
Svönu Eggertsdóttur, sem er ætt-
uð úr Borgarnesi en ólst upp við
Tjarnargötuna og nam kvenlegar
dyggðir við Kvennaskólann í
Reykjavík. Á stríðsárunum stund-
aði hún nám við heimavistarskóla í
New York-fylki og í New York
lágu leiðir þeirra Jóns saman. Jón
og Sesselja héldu brúðkaup sitt 13.
apríl árið 1946 og hafa lifað í far-
sælu hjónabandi í meira en hálfa
öld. Þau eiga tvo syni, Örn Eggert
og Jón Sigurð jr., og dótturina
Jórunni Hildu og barnabörnin eru
orðin sex að tölu. Í dag fagnar Jón
Sigurður áttræðisafmæli sínu í
faðmi sinnar íslensku stórfjöl-
skyldu í Louisville. Þess vegna eru
þessi orð sett á blað til að sam-
fagna honum og hinni síungu Sess-
elju og fjölskyldu þeirra á þessum
heiðursdegi. Reyndar er þetta fólk
ekki víðsfjarri fósturjarðarströnd-
um, þrátt fyrir meira en hálfrar
aldar útivist. Áratugum saman
hefur Jón stundað laxveiðar á Ís-
landi, lengst af í sjálfri Laxá í Að-
aldal. Fjölskyldan hefur líka
löngum átt samastað til sumar-
dvalar í Reykjavík. Örn Eggert
Guðmundsson, eldri
sonur þeirra hjóna,
var liðsmaður í varn-
arliði Íslendinga á
Keflavíkurflugvelli á
árunum 1970–72, í
tæp þrjú ár, og neitar
að tala annað en ís-
lensku við landa sína.
Jórunn Hilda var gift
Burgess Davis, verð-
bréfasala, en missti
hann fyrir nokkrum
árum. Jón Sigurður
yngri er nautgripa-
bóndi og lítur út sem
slíkur, heljarmenni að
burðum. Öll hafa þau haldið ætt-
artengslum við Ísland og á það
einnig við um barnabörnin. Reynd-
ar gildir sú regla um uppeldi af-
komenda Jóns og Sesselju að þeg-
ar börn ná hæfilegum þroska (að
ég held við sjö ára aldurinn) eru
þau undantekningarlaust send til
sumardvalar á Íslandi. Leiðin að
heiman er enn leiðin heim á þess-
um bæ.
Jón Sigurður brautskráðist úr
Verzlunarskólanum vorið 1938. Þá
þegar réðst hann til starfa hjá
frænda sínum, Jóni Loftssyni, sem
var þá og lengi síðan umsvifamikill
í byggingavöruverslun í Reykja-
vík. Snemma á stríðsárunum leit-
aði Jón til náms og starfa vestur
um haf. Ferðaðist hann þá víða um
Bandaríkin, allt til vesturstrand-
arinnar þar sem hann vann fyrir
sér um skeið í sögunarmyllu í
Portland, Oregon. Þegar leið á
stríðið og viðskipti við Evrópu
urðu torveld skorti flest sem þurfti
til bygginga og mannvirkjagerðar
á Íslandi. Jón Loftsson leitaði þá
til hins unga frænda síns um út-
vegun á timbri, tækjum og tólum
til bygginga í hinu skóglausa landi.
Jón gekk reyndar svo rösklega til
verks að hann útvegaði frænda
sínum umboð fyrir Mack-trukka
og Chrysler-glæsikerrur í kaup-
bæti.
Þetta varð upphafið að ævintýr-
inu. Húnvetningurinn frá hinu
trjálausa landi norðursins er nú
einhver umsvifamesti harðviðar-
heildsali í heiminum. Fyrirtæki
hans og þeirra feðga, Northland
Corp., rekur viðskipti um þver og
endilöng Bandaríkin og Kanada,
Suður-Ameríku, Japan og Suð-
austur-Asíu. Allt byrjaði þetta með
því að Jón réðst sem innkaupa-
stjóri til trjávörufyrirtækis í
Louisville sem nefndist Wood
Mosaic. Þetta var um 1950. Jón
taldi Sesselju á að flytja suður til
sín því að þetta væri aðeins til
bráðabirgða – hæsta lagi hálft ár.
En innkaupadeild Wood Mosaic óx
svo hratt í höndum Jóns að brátt
varð hún að sjálfstæðu fyrirtæki
undir heitinu Wood Mosaic
Industries, með Jón í forstjóra-
stólnum. Á þessum árum fór Jón
vítt um heiminn til að afla fanga,
til Suðaustur-Asíu, Suður-Ameríku
og Afríku. Þetta voru ekki heim-
sóknir á fimm stjörnu hótel í höf-
uðborgum heldur svaðilfarir um
frumskóga og þorpagrundir, þar
sem við var að fást skógarhögg-
menn og aðra harðjaxla sem fátt
víluðu fyrir sér. Á þessum árum
setti Jón upp útstöðvar til trjá-
vinnslu og innflutnings í Kólumb-
íu, á Filippseyjum, í Kanada, á
Flórída og herjans mikla þurrk-
stöð fyrir timbur á tollfríu svæði á
kæjanum í sjálfri New Orleans.
Árið 1964 stofnaði Jón sitt eigið
fyrirtæki, Northland Corp., sem
hefur í höndum hans vaxið í að
verða eitt umsvifamesta fyrirtæki
sinnar tegundar í Bandaríkjunum
og heiminum. Þrátt fyrir þessi um-
svif hefur hann ekki gleymt gamla
Fróni því að hann hefur lengi átt
góð viðskipti við Húsasmiðjuna.
Drengurinn, sem hafði varla séð
annað en þyrrkingslega runna
norðlenskra heiða í uppvextinum,
er nú í fremstu röð þeirra sem
þekkja á fingrum sér trjáviðarteg-
undir tempraða og hitabeltisins,
vaxtarskilyrði þeirra, eiginleika og
meðhöndlun alla til bygginga og
húsgagnasmíða. Hann er sérfræð-
ingurinn sem aðrir leita til þegar
vel skal vanda það sem lengi á að
standa. Jón var einn af sex stofn-
endum International Hardwood
Product Association og forseti
þess um skeið. Einnig var hann
forseti National Hardwood Distri-
butors Association og fram-
kvæmdastjóri National Hardwood
Lumber Association. Hann varð
snemma í fremstu röð í sinni
grein. Samt hefur hann gefið sér
nægan tíma til að sitja í stjórn
American Scandinavian Founda-
tion, Íslensk-ameríska verslunar-
ráðsins og í Þjóðræknisfélagi Ís-
lendinga, en þar virðir Jón engin
landamæri þar sem sá félagsskap-
ur náði lengst af aðeins til Kanada.
Þessi saga um harðviðarheildsal-
ann frá skóglausa landinu minnir
mig á annan Jón – Pál hinn sterka
– þegar hann hafði ásamt víkinga-
sveit sinni gersigrað afganginn af
veröldinni í aflraunum á Hálanda-
leikum með Skotum, en tapað
símastaurakasti. Þá sagði hann
sigri hrósandi Skotum sér til af-
bötunar: „Sorry, en ég hef aldrei
séð þessa trjádrumbi fyrr.“ Um þá
Jóna báða má hins vegar segja að
þeir komu – sáu og sigruðu – þótt
þeir hafi farið ólíkar leiðir að settu
marki. Heimanfylgjan dugði báð-
um vel.
Fyrstu kynni mín af Jóni Sig-
urði voru þau að hann heimsótti
mig í utanríkisráðuneytið og mælti
fyrir tillögu sinni um að Íslend-
ingar búsettir erlendis og niðjar
þeirra mættu skrá sig á þjóðskrá.
Við kölluðum þetta í gamni „út-
lagaskrána“. Þetta heitir á emb-
ættismannamáli að lögleiða tvö-
faldan ríkisborgararétt. Í því felst
m.a. að Íslendingur sem býr og
starfar erlendis, og nauðsyn ber til
að taki upp erlendan ríkisborg-
ararétt skv. lögum gistilandsins,
megi engu að síður halda ríkis-
borgararétti í heimalandinu þótt
ekki sé hann þar búsettur. Þetta
myndi koma íbúafjölda Íslands yf-
ir hálfa milljón með einu penna-
striki og skapa Íslandi ómetanleg-
an arð af vanræktum mannauði –
útlögum Íslands.
Ekki tókst mér að hrinda þessu
í framkvæmd sem utanríkisráð-
herra. En við Jónar erum ekki af
baki dottnir. Um daginn sendi
nafni mér úrklippu úr sænsku út-
lagapressunni. Þar er því fagnað
að Ríkisdagurinn sænski hefur nú
leitt tvöfaldan ríkisborgararétt í
lög í Svíþjóð. Lögin taka gildi 1.
júlí nk. Nú heitum við Jónar á lið-
veislu Davíðs og Halldórs og þing-
heims við Austurvöll, að við verð-
um ekki lengi eftirbátar Svía í
þessu efni. Auðvitað má sjá tor-
merki á þessu máli en þau eru smá
miðað við þjóðarhag til frambúðar
og auðleyst skv. mörgum fordæm-
um. Það væri flott og verðug af-
mælisgjöf til þín, nafni, ef þetta
mál kæmist í höfn fyrir næsta
stórafmæli þitt (er það ekki brúð-
kaupsafmælið ykkar Sesselju?).
Áður en veisluglaðir landar vor-
ir, sem um var getið í upphafi,
kvöddu gestgjafa sína, Jón og
Sesselju, á hlaðinu við burstabæ-
inn, kvaddi landbúnaðarráðherra,
Guðni Ágústsson, sér hljóðs og
flutti þeim hjónum og fjölskyldu
þeirra vel valin þakkarorð. Hann
lagði út af hinu fornkveðna að þótt
deyi fé og frændur, deyr aldrei
orðstír þess, sem hefur sér góðan
getið. Og að sá Íslendingur, sem
haslar sér völl á erlendri grundu
með þeim hætti að hann rís yfir
meðalmennskuna, hann hefur
einnig bætt alin við orðstír Ís-
lands.
Þannig maður er Jón Sigurður
Guðmundsson, ræðismaður Ís-
lands í heimafylki Lincolns. For-
seti Íslands hefur sýnt að verk
Jóns Sigurðar eru nokkurs metin
með því að sæma hann fálkaorð-
unni árið 1996. Við, vinir Jóns og
Sesselju, heima og heiman, árnum
þeim hjónum heilla á stórafmælinu
og óskum þeim góðrar heimkomu
til Íslands að áliðnu sumri.
Jón Baldvin Hannibalsson,
Washington.
JÓN SIGURÐUR
GUÐMUNDSSON
Kveðja frá
Rangæingafélaginu
í Reykjavík
Mig langar að minn-
ast Ragnars Jónssonar með nokkr-
um fátæklegum orðum. Ragnar var
mjög virkur félagi meðal okkar, svo
virkur að hann var gerður að heið-
ursfélaga fyrir mörgum árum. Hann
stundaði allar samkomur félagsins
hvort sem voru spilakvöld, ferðalög
eða dansleikir, alltaf var hann mætt-
ur fyrstur manna því ekki vildi hann
láta bíða eftir sér. Og ekki minnkaði
þátttaka hans á seinni árum og þeg-
ar félagsmenn tóku sig til að byggja
sumarhús austur í Hamragörðum þá
var Ragnar iðulega mættur fyrstur
að morgni og jafnvel búinn að fara
upp Stíg, upp á Hamragarðaheiði,
þegar aðrir voru að mæta til starfa.
Þar var einmitt þar sem ég kynntist
Ragnari fyrst. Það var sennilega
sumarið 1982 þegar ég var með föður
mínum að laga gamla bæinn eftir
veturinn. Þakið á hlöðunni hafði gef-
ið sig og var verið að reyna að koma
ásýnd bæjarins í lag. Að sjálfsögðu
voru Ragnar og Sigga komin til að-
stoðar, Sigga hellti upp á kaffi og bar
RAGNAR HÓLM
JÓNSSON
✝ Ragnar HólmJónsson var
fæddur í Vestmanna-
eyjum 27. desember
1914. Hann lést á
Vífilsstaðaspítala
laugardaginn 9. júní
síðastliðinn. Útför
Ragnars Hólm fór
fram frá Áskirkju
mánudaginn 18. júní.
fram bakkelsi og Ragn-
ar hjálpaði okkur,
ásamt fleirum, að koma
þakinu upp og negla
járnið á. Ég minnist
þess enn hversu léttur
hann var á sér, snöggur
til verka og líkaði það
ekki að vera aðgerðar-
laus. Og á meðan bygg-
ingu nýja hússins í
Hamragörðum stóð yf-
ir kom hann iðulega
með í vinnuferðir og
lagði hönd á plóginn.
Honum líkaði vel þarna
fyrir austan og á vorin
þegar farið var í vinnuferðir í
Hamragarða til að lakka, fúaverja
eða fara yfir girðingar þá var aldrei
farið nema láta Ragnar vita. Ég
minnist enn þegar við stóðum saman
á veröndinni, nýbúnir að fá okkur að
borða, þá taldi hann upp öll örnefni
milli Gljúfrabúa og Seljalandsfoss,
þekking hans á þessu svæði var mik-
il. Það var notaleg stund og hana
geymi ég í hjarta mínu og rifja upp
með sjálfum mér þegar ég dvel í hús-
inu okkar.
Ég þakka þér fyrir stuðninginn
sem þú veittir okkur í stjórn, þú
sagðir alltaf að það þyrfti að styðja
við bakið á unga fólkinu til að það
fengi orku til að halda félagsstarfinu
gangandi. Og fyrir hönd félagsins
þakka ég þér, Ragnar, fyrir öll þau
óeigingjörnu störf sem að þú hefur
unnið fyrir félagið og allar stundirn-
ar sem þú hefur gefið okkur.
Aðstandendum votta ég mína
dýpstu samúð.
Ólafur Haukur Ólafsson.
Handrit afmælis- og minningargreina skulu vera vel frá gengin, vélrituð eða tölvusett. Sé
handrit tölvusett er æskilegt, að disklingur fylgi útprentuninni. Senda má greinar til blaðsins
í bréfsíma 569 1115, eða á netfang þess (minning@mbl.is). Nauðsynlegt er, að símanúmer höf-
undar/sendanda fylgi. Nánari upplýsingar má lesa á heimasíðum. Það eru vinsamleg tilmæli
að lengd greina fari ekki yfir eina örk A-4 miðað við meðallínubil og hæfilega línulengd — eða
2.200slög. Höfundar eru beðnir að hafa skírnarnöfn sín en ekki stuttnefni undir greinunum.