Morgunblaðið - 16.08.2001, Qupperneq 38

UMRÆÐAN
38 FIMMTUDAGUR 16. ÁGÚST 2001 MORGUNBLAÐIÐ
v/Nesveg, Seltjarnarnesi,
sími 561 1680.
Kringlunni,
sími 588 1680
iðunn
tískuverslun
Ný
sending
af
drögtum
BOOTS
SÍÐUSTU DAGAR
ÚTSÖLUNNAR
Suðurlandsbraut 54 (Bláu húsin) - Opnunartími virka daga frá kl. 10-18,
laugardaga frá kl. 10-16. Póstsendum samdægurs. Sími 533 3109.
70%
AFSLÁTTUR
fimmtudag, föstudag
og laugardag
Opnum með nýjar vörur
miðvikudaginn 23. ágúst.
SMÁBÁTAR eru
umræðuefni dagsins
og þá helst krókaveið-
ar. Sjónarmið manna
tengjast mest eigin
hagsmunum og marg-
ar skoðanir eru uppi
þegar deilt er um
sama fiskinn. En það
eru líka til önnur
sjónarmið en þau,
sem aðeins lúta að
eigin buddu. Fiskveið-
ar eru mishagkvæmar
og hafa ólík áhrif á líf-
ríkið, heildaruppskeru
fiskafla og efnahags-
líf. Þegar rætt er um
krókaveiðar í samanburði við önn-
ur veiðarfæri verður að líta á
margar sterkar röksemdir sem
mæla með þeim.
Knýjandi röksemdir
krókaveiða
Það er ekki bara rómantík sem
mælir með krókaveiðum eins og
sumir vilja ætla, ekki síst til að
gera hlut þeirra sem minnstan. Sá
fiskur, sem veiddur er á krók,
veiðist ekki af öðrum, en mjög
sterk rök eru fyrir því að króka-
veiðar smábáta eigi að hafa for-
gang á heimaslóðum vegna þess
að:
1. Krókaveiðar eru hagkvæm-
astar allra veiðiaðferða þegar
ástand er „eðlilegt“ með tilliti til
árferðis og ástands fiskstofna.
Smábátar eyða að meðaltali þrisv-
ar sinnum minna elds-
neyti en ísfisktogarar
á hvert kíló landaðs
afla; verð á eldsneyti
og losun koltvíoxíðs
eru stórir óvissuliðir
og verðhækkanir og
takmarkanir eru fyr-
irsjáanlegar. Líklegt
er að fjármagnskostn-
aður krókaveiða á
hvert aflakíló sé einn-
ig mun minni.
2. Krókaveiðar fara
best með hráefni að
öðru jöfnu og landað
er daglega.
3. Krókaveiðar eru
„mildari“ en aðrar veiðar því afli
er lítill þegar lítið er um fisk; þær
taka aðeins hluta af þeim fiski sem
er á veiðislóð; auk þess eru þær
vistvænstar vegna þess að þær
skemma ekki botn og lífríki hans
eins og dregin veiðarfæri geta gert
þótt í mismunandi mæli sé eftir
dýpi, botngerð o.fl. Meðan ekki er
vitað hversu mikið togveiðar
skemma botnlíf eru sterk rök fyrir
því að krókaveiðar skuli njóta vaf-
ans.
4. Þegar fiskur er í miklu æti
tekur hann síður krókabeitu vegna
„samkeppni frá öðru æti“ eða af
minni áhuga vegna magafylli. Í
ljósi þess að þorskur virðist taka
út vöxt sinn aðallega á 3–4 mán-
uðum ár hvert eru sterk rök fyrir
því að skynsamlegt sé að fiskurinn
fái að taka út vöxt sinn lítið áreitt-
ur; þegar hjá líður eru sterkar lík-
ur til að fiskurinn taki betur beitu
og afli batni. Engin önnur veið-
arfæri hafa þessa eiginleika; þau
eru „uppskeruvænst“; lömbum er
slátrað að hausti en síður á sumri.
5. Krókaveiðar grípa ekki inn í
hegðun fisks á hrygningargöngu,
en þegar nýliðun er vandamál er
gott að stór hrygningarfiskur
verði sem mest óáreittur stuttu
fyrir hrygningu. Önnur veiðarfæri
eins og net og togveiðarfæri eru
öflug, ekki síst þegar beita má
þeim á eða „sitja fyrir“ torfufiski í
hrygningargöngu, en þá er slæmt
að „sigta“ stærsta fiskinn úr með
tilteknum möskvum þegar ljóst er,
að einmitt hann gefur af sér líf-
vænlegustu kviðpokaseiðin. Króka-
veiðar taka fisk nokkuð jafnt eftir
stærð, en það er kostur frá vernd-
unarsjónarmiði, ekki síst ef allur
fiskur er tekinn í land þrátt fyrir
að hann sé styttri en 50 cm. Veidd-
um fiski af öllum stærðum og teg-
undum verður að landa enda verð-
mæti, en einmitt „raunverulegar“
aflaupplýsingar eru verðmætastar.
Um fiskveiðistjórnun
framundan
Virtir vísindamenn eins og R. H.
Beverton (1992) og T. R. Parsons
(1996) hafa haldið því fram með
sterkum rökum, að veiðistjórnun
með aflamarki einstakra tegunda
hafi brugðist um allan heim, en
sóknarstýring sé samrýmanleg
varanlegri hámörkun afla og við-
haldi líffjölbreytni. Ástæður þessa
eru brottkast „meðafla“, ofveiði
vegna trylltrar sóknar í dýrasta
(eða leyfða og „ónetskemmda“)
fiskinn, skertur fjölbreytileiki
fiska og röskun lífríkis. Þessa
hryggðarmynd má sjá hérlendis en
dragnótarveiði gefur oft til kynna
hvernig fiskasamsetning er á veiði-
slóðum, oftast má sjá margar fisk-
Krókur á móti
bragði
Jónas Bjarnason
Fiskveiði
Því verður ekki trúað,
segir Jónas Bjarnason,
að einstakir króka-
veiðimenn hafi til þess
siðferðilegan eða laga-
legan rétt að taka við út-
hlutuðum og framselj-
anlegum aflakvótum,
sem eru til tjóns fyrir
eftirkomendur.
Mörkinni 3, sími 588 0640
G
læ
si
le
g
hú
sg
ög
n
Sérpantanir
Opið virka daga
frá kl. 12-18.
textil.is