Vísir - 22.09.1979, Blaðsíða 9

Laugardagur 22. september 1979
9
vtsm
íjölnnötun
Ólafur
Ragnarsson rit
stjóri skrifar
Er útvarpið loks að
vakna af íöngum dvata?
Útvarpsstöðvar víða í Evrópu heyja nú mikla
samkeppni viðsjónvarpsstöðvar um hylii hlustenda
og áhorfenda, og víða hefur útvarpsstöðvunum orð-
ið verulega ágengt. Meðal þess, sem lögð er aukin
áhersla á hjá útvarpsstöðvunum er aukin bein
tengsl við hlustendur og líflegri fréttaþjónusta en
verið hefur síðustu ár.
t Bandarikjunum hefur aftur
á móti ekki oröiö teljandi breyt-
ing f þessum efnum, enda lit-
varpsstöövarnar veriö i stöö-
ugri samkeppni innbyröis og i
minna mæli i samkeppni viö
sjónvarpsstöövarnar siöustu ár-
in. Þar i landi er einnig lögö
miklu meiri áhersla á rekstur
staöbundinna vltvarpsstööva
sem kaupa þó ákveöiö efni á
vissum timum sólarhringsins
frá stóru útvarps- og sjónvarps-
fyrirtækjunum og er þaö sent til
hundruöa útvarpsstööva sam-
timis um þver og endilöng
Bandarikin. Þarna eru heims-
og landsfréttir fyrirferöarmikl-
ar og fluttar á klukkustundar
fresti, eins og fólk hér suövest-
anlands kannast viö úr útvarpi
varnarliösins á Keflavikurflug-
velli. Einnig selja útvarpsfyrir-
tækin stöövunum ýmsa tón-
listar- og skemmtiþætti, sem
unnir eru I aöalbækistöövum
þeirra I New York eöa Los An-
geles.
Gæðin ráða
Hérlendis virtust forráöa-
menn Rikisútvarpsins sætta sig
viö þaö áriö 1966 þegar sjón-
varpiö hóf göngu sina, aö þaö
næöi yfirhöndinni og útvarpiö
heföi litla möguleika á aö ná at-
hygli hlustenda á útsendingar-
tima sjónvarpsins.
Nú hafa útvarpsmenn aftur á
móti veriö aö átta sig á þvi, aö
hlustunin fer ekki eingöngu eftir
þvi, hvenær efninu er útvarpaö
heldur ekki siöur hversu gott
þaö er og forvitnilegt fyrir
hlustendur.
Þeir morgunhanarnir Páll
Heiöar Jónsson og Sigmar B.
Hauksson hafa sýnt, aö gott og
lifandi efni getur náö eyrum
fjölda hlustenda þótt útsending
þess hefjist fyrir allar aldir eöa
fyrir klukkan hálf átta á morgn-
ana. Lifandi framsetning þeirra
félaga á efni sinu og snerpa i
fréttaþjónustu hefur vakiö at-
hygli landsmanna og nú er svo
komiö aö morgunpósturinn er
oröinn eins konar riki i rikinu og
farinn aö keppa bæöi viö frétta-
stofu útvarpsins og dagskrár-
deildirnar.
I útvarpssal
En nú er útlit fyrir aö starfs-
menn fréttastofunnar fái aö
spreyta sig á gerö ýtarlegs
fréttaþáttar um kvöldmatar-
leytiö I staö fréttatimans hefö-
bundna klukkan 19.
Rétt er aö taka þaö fram, aö
ýmis tæknileg atriöi hafa gert
morgunpóstsmönnum kleift aö
hafa þáttinn liflegri og meira
meö yfirbragöi beinnar útsend-
ingar, en aöstaöa hefur veriö til
i upptöku- og útsendingarher-
bergi fréttastofunnar.
Morgunpósturinn og þáttur-
inn ,,! vikulokin” eru unnir i
stúdiói númer eitt i útvarpshús-
inu viö Skúlagötu, en þau húsa-
kynni voru hér áöur fyrr nefnd
útvarpssalurinn og minnast
ýmsir útvarpshlustendur ef-
laust íiflegra spurningaþátta
meö þátttöku fjölda áheyrenda,
sem þar voru teknir upp eöa
sendir út þaöan beint hér fyrr á
árum. 1 þvi sambandi koma upp
I hugann nöfn vinsælla stjórn-
enda slikra þátta, þeirra Svav-
ars Gests, Sveins Asgeirssonar
og Jónasar Jónassonar.
Fyrir sunnan og norðan
Salurinn er samur og hann
var þegar húsakynni útvarpsins
voru upphaflega innréttuö I húsi
Fiskifélagsins viö Skúlagötu, en
tækjabúnaöurinn sem honum er
tengdur er tiltölulega nýr meö
mörgum rásum og hraövirkum
tengingarmöguleikum viö
simalinur og útsendingar utan
útvarpshússins. Aberandi er til
dæmis hve tóngæöi simtala eru
miklu betri þegar þau fara þar i
gegn en þegar simtöl eru tekin i
gegnum önnur stúdló útvarps-
ins. Auk þess er mun auöveld-
ara aö láta menn biöa á linunni
þar til aö þeim er komiö i út-
sendingunni en i öörum stúdió-
um og meö þeirri tækni, sem
þarna er fyrir hendi, er ekki
neinum verulegum annmörkum
háö aö senda út þætti frá tveim-
ur stööum á landinu samtimis.
Þann möguleika nýttu þeir
morgunpóstsmenn I fyrravetur
meö þvi aö senda þætti sina út
samtimis frá stúdiói á Akureyri
og úr Reykjavik, og gengu
skiptingar milli staöanna alveg
snuröulaust.
Ekki er aö efa, aö á næstu ár-
um mun útvarpiö fara enn frek-
ar inn á þessa braut þar sem
þetta dagskrárform gefur þeirri
stofnun mikla möguleika um-
fram sjónvarpiö aö minnsta
kosti miöaö viö þær tak-
markanir, sem tæknilegri upp-
byggingu þess eru enn settar
hér á landi. Erlendis eru slikar
beinar útsendingar frá tveimur
eöa fleiri stööum óspart notaöar
bæöi i útvarpi og sjónvarpi og
eru þá þeir, sem fram koma i
þáttunum oft hver i slnu heims-
horninu.
Tækjabúnaður
Tækjabúnaöur fréttastúdiós-
ins hjá útvarpinu sem er á
fjóröu hæö, inn af fréttastof-
unni, er oröinn heldur fornfáleg-
ur, enda rúmlega 20ára, og geta
menn velt þvi fyrir sér, hve viöa
tveggja til þriggja áratuga út-
varpstæki og hljómtæki er aö
finna til dæmis á heimilum hér á
landi. A sviöi móttökutækja,
plötuspilara og segulbanda hafa
oröiö stórstigar framfarir siö-
ustu áratugina og gefur auga
leiö, aö tæknin hefur einnig
haldiö innreiö sina á „hinum
endanum”, I húsakynnum út-
varpsstöövanna. Hér hefur nán-
ast rikt stöönun I þeim efnum og
er nú svo komiö aö meginhluti
tækjabúnaöar útvarpsins er
oröinn úreltur og eru tækin viö
stúdió eitt, útvarpssalinn, nán-
ast eina undantekningin i þeim
efnum. Auk þeirra möguleika,
sem nefndir voru varöandi þau
hér áöan, má geta þess, aö þar
er hægt aö taka upp og senda út
efni i stereó.
Fréttastúdió útvarpsins er búiö gömlum og úreltum tækjum,
sem ekki eru talin veita þá möguleika, sem þörf er á, ef breyta á
gömiu sjöfréttunum I lifandi fréttaþátt.
Ný tekni f stúdfói númer eitt hefur gert vinnslu og útsendingu
fjölbreyttra blandaöra þátta mögulega. Þessi mynd var tekin er
útsending Morgunpóstsins stóö yfir, en þátturinn ,,! vikulokin”
fer einnig héöan út á öldur ljósvakans.
Betri búnaður
Af þessu er ljóst, aö forsenda
þess, aö hægt veröi aö senda út
lifandi fréttaþátt i klukkutima
um kvöldmatarleytiö er sú, aö
ný tæki veröi keypt I frétta-
stúdióiö enda munu bæöi frétta-
menn og tæknimenn leggja
megináherslu á þaö. Þar til aö
þvi kæmi væri auövitaö hægt aö
hefja vinnslu og útsendingar
sliks þáttar úr stereóstúdióinu,
sem áöur er nefnt, ef starfsliö á
fréttastofunni er nægilegt til
slikrar tvöföldunar á lengd sjö-
fréttanna og núverandi vinnu-
timi hentar nýju efnismeöferö-
inni.
1 ráöi er aö fréttalesturinn
sjálfur taki um þaö bil 10
minútur i upphafi kvöldfrétta-
þáttarins, en á eftir komi viötöl,
fréttaskýringar og annaö frétta-
tengt efni i 50 minútur, aö þvi er
fram kom i frétt I Visi nú I vik-
unni.
Hraðvirkni
Þaö yröi veruleg breyting á
fréttaflutningi útvarpsins frá
þvi sem nú er, ef slikur dagiegur
blandaöur fréttaþáttur yröi aö
veruleika. Fréttir útvarpsins
hafa löngum veriö heldur dauf-
legar og meöferö efnisins meira
boriö keim af skylduafgreiöslu
einstakra mála eöa málaflokka
en lifandi fréttamennsku meö
frumkvæöi til öflunar upp-
lýsingar. Mjög litiö hefur yfir-
leitt veriö um aö fréttamenn
legöu sig fram um aö leita frétt-
anna eöa grafa upp staöreyndir
sem I fljótu bragöi viröast ekki
liggja á lausu. Þetta hefur oröiö
til þess, aö blöö hafa mjög oft
oröiö á undan útvarpinu meö
merkar fréttir, en slikt á I raun
ekki aö geta gerst þar sem út-
varp er I eöli sinu miklu hraö-
virkari fjölmiöill en hiö prent-
aöa form og fréttatimarnir hjá
Rikisútvarpinu eru niu á dag.
Tregðulögmál
Augljóst er aö mikillar þreytu
hefur á siöustu árum veriö fariö
aö gæta á fréttastofunni ekki
siöur en I öörum deildum út-
varpsins, enda varla viö mikl-
um áhuga aö búast i stofnun
sem oröin er jafn-steinrunnin og
þung i vöfum og útvarpiö.
Nú viröist aftur á móti eitt-
hvaö vera aö rofa til og er svo aö
sjá, semþrýstingurinntil breyt-
inga kómi I senn frá útvarps-
ráöi, fréttastofunni og tækni-
deildinni og þegar svo er komiö
veröa yfirmenn stofnunarinnar
aö dansa meö.
Fyrir réttri viku voru teknar
upp vaktir i tæknideild útvarps-
ins og er þar nú hægt aö taka
upp og vinna dagskrárefni frá
klukkan átta á morgnana til sjö
á kvöldin þannig aö viöbótar-
möguleikar skapast til efnis-
vinnslu utan venjulegs skrif-
stofutima án þess aö þaö kosti
yfirvinnu.
Ahugi manna á stereóút-
sendingum hefur einnig haft
veruleg áhrif til breytingar á
þvi tregöulögmáli, sem gilt hef-
ur hjá stofnuninni, og veröur
héöan af ekki komiö i veg fyrir
aö slikar útsendingar veröi aö
veruleika, þar sem óhjákvæmi-
legt er aö endurnýja tækjakost
útvarpsins bæöi til efnisvinnslu
og útsendingar, og veröur þá
ekki komist hjá þvi aö kaupa
stereótæki, þvi aö annaö er vart
á markaöi fyrir útvarpsstöövar
I heiminum.
Fjörkippir
Svo viröist sem útvarpiö sé aö
vakna af löngum dvala og menn
séu þar hættir aö lita á þaö sem
grundvallarlögmál, aö helst
megi ekki fara upp úr þvi fari,
sem stofnunin hefur veriö I siö-
ustu áratugina, og breytingar
séu aldrei til góös.
Sú upplifgun, sem þættir eins
og Morgunpósturinn og Viku-
lokin hafa leitt af sér i dagskrá
útvarpsins er oröin smitandi.
Fréttastofan hefur þar meö
fengiö talsvert aöhald og hefur
fjörkippanna gætt nú I sumar.
Er jafnvel fariö aö flytja stutt
viötöl og fréttapistla i hádegis-
útvarpinu, en til þess aö slikt
ætti sér staö hér áöur þurfti
helst ekki minna en eldgos eöa
aörar náttúruhamfarir.
Nú er sem sagt von um and-
litslyftingu gamla útvarpsins
meö tilkomu „kvöldpósts”
fréttastofunnar og veröur for-
vitnilegt fyrir okkur hlustendur
aö fylgjast meö hvernig tekst aö
gera þá ágætu hugmynd aö
veruleika, en þaö veröur von-
andi nú I vetrarbyrjun.