Vísir - 07.03.1980, Blaðsíða 8

Föstudagur 7. mars 1980
i V'
8

utgefandi: Reykjaprent h/f
Framkvæmdastjóri: Davló Guómundsson
Ritstjórar: Olafur Ragnarsson
Ellert B. Schram
Ritstjórnarfulltrúar: Bragi Guðmundsson, Elias Snæland Jónsson.
Fréttastjóri erlendra frétta: Guðmundur G. Pétursson.
Blaóamenn: Axel Ammendrup, Frlða Astvaldsdóttir, Gisli Sigurgeirsson, Hannes
Sigurðsson, Halldór Reynisson, lllugi Jökulsson, Jóntna Michaelsdóttir, Katrín
Pálsdóttir, Páll Magnússon, Sæmundur Guðvinsson.
Iþróttir: Gylfi Kristjánsson og Kjartan L. Pálsson.
Ljósmyndir: Bragi Guðmundsson, Gunnar V. Andrésson, Jens Alexandersson.
utlit og hönnun: Gunnar Trausti Guðbjörnsson, Magnús Olafsson.
Auglýsinga- og sölustjóri: Páll Stefánsson. Askrift er kr. 4.500 á mánuói
Dreifingarstjóri: Sigurður R. Pétursson. innanlands.
Auglýsingar og skrifstofur:
Sióumúla 6. Simar 86611 og 82260.
Afgreiösla: Stakkholti 2-4, simi 86611.
Ritstjórn: Siðumúla 14, simi 86611 7 linur.
Veró i lausasölu
230 kr. eintakió.
Prentun Blaöaprent h/f.
TðFRAFORMÚLUR OG SJÖNHVERFINGAR
1 þessari ritstjórnargrein er fjallaö um vsntanlega reglugerö um róðstafanir i verð-
lagsmálum og bent á að hún sé haldlaus.bæði að efni og formi.
Verðbólgan verður ekki kveðin niður með slikum reglugerðum.
Síðastliðinn mánudag lét ríkis-
stjórnin leggja fyrir verðlagsráð
drög að reglugerð um ráðstafan-
ir í verðlagsmálum. Þar er gert
ráð f yrir að verðhækkunum verði
sett ákveðin mörk á árinu, svo-
kölluð niðurtalning verðlags, sem
er nýjasta töfraformúla ráðandi
stjórnmálamanna til að kveða
niður verðbólgudrauginn.
Hér er á ferðinni enn ein ör-
væntingarf ull en vita vonlaus til-
raun stjórnvalda til að leysa
verðbólguna með reglugerð og
valdboði, þar sem byrjað er á öf-
ugum enda. Þetta fyrsta útspll
ríkisstjórnarinnar í efnahags-
málum er gagnslaust plagg, bæði
að efni og formi.
Samkvæmt verðlagslögum frá
1978 skal taka tillit til þess hvort
fyrirtæki séu fjárhagslega og
tæknilega vel rekin og nýti fulla
afkastagetu.
Þetta ákvæði á nú að virða að
vettugi með setningu reglugerð-
ar, sem brýtur þvert gegn þessu
lagaákvæði. Nema þá stjórnar-
sáttmálar séu orðnir að lögum.
Efnislega er þessi reglugerð
einnig dauðvona fædd. Aðalinn-
tak hennar er að verðhækkanir
megi ekki fara fram úr 8% á
tímabilinu 1. mars til 30. apríl,
7% á næstu mánuðum þar á eftir
og svo koll af kolli. En jafnframt
er tekið fram að í undantekning-
artilfellum megi hækkanir verða
meiri, í fyrsta lagi ef kostnaðar-
tilefni hafa orðið fyrir 1. febr.
sL í öðru lagi ef þær stafa af
óviðráðanlegum orsökum af er-
lendum uppruna, þar með taldar
gengisbreytingar og i þriðja lagi
ef ekki verður samsvarandi þró-
un í helstu þáttum efnahags-
mála.
Allar þessar rúsínur í pylsu-
endanum leiða að sjálfsögðu til
þess, að 8% hækkun, 7% eða önn-
ur slík verðhækkunarþök reynast
haldlaus.
Þau eru orðin að undantekn-
ingu en ekki aðalreglu.
Á Islandi hafa verið í gildi
verðstöðvunarlög frá 1970, án
þess að nokkur maður viti til
þess, að þau hafi haft hin
minnstu áhrif. Minna má á, að á
síðasta ári var með lagasetningu
vinstri stjórnarinnar lagt blátt
bann við verðhækkunum, þannig
að í gildi hafa verið tvenn verð-
stöðvunarlög. Arangurinn hefur
orðið sá, að á síðustu 12 mánuð-
um hefur verðlag hækkað um
60%, sem mun vera mesta verð-
hækkunaralda sem yfir þetta
land hefur gengið, svo lengi sem
elstu menn muna.
Engu að síður er enn verið við
sama heygarðshornið. Enn skal
verðbólgan leyst með lögum,
reglugerðum og stjórnarsáttmál-
um.
Verðhækkanir eru ekki orsakir
heldur afleiðingar efnahags-
vandans, og meðan gengið fellur
jafnt og þétt og tekur sjálfsagt
enn eitt stökkið niður á við á
næstunni: meðan kaup hækkar
óðfluga og sjálfkrafa og marg-
víslegur annar kostnaður, þá eru
götóttar reglugerðir sjónhverf-
ingar einberar.
Það má vera að unnt séað leika
á almenning um einhvern tíma
með slíku ráðabruggi, en ekki
verðbólguna. Hún lætur sér fátt
um finnast.
Kaupmáttarauknlng I fargiöldum mllll landa:
Millilandafarglöld nú hlut-
fallsiega ódýrari en áður
Enda þótt skoöanakönnun
hafi leitt i ljós, aö heldur fáir
lesi forystugreinar blaöanna,
eru þær þó eigi aö siöur lesnar
upp i Utvarpi morgun hvern, og
hafa þvi viötæk áhrif til góös eöa
ills. Þetta kom i hugann viö lest-
ur forystugreinar Visis þriöju-
daginn 4. mars, þar sem gerö
eru aö umræöuefni opinber og
almenn samskipti Norðurlanda-
þjóöa. Margt er þar vel sagt, en
þar kemur þó fram sá reginmis-
skilningur sem ýmsir eru haldn-
ir, og þaö er, aö fargjöld milli
tslands og annarra landa hindri
feröalög. Sér i lagi eigi þetta viö
feröir Islendinga til Noröur-
landa. Nú vill svo til, aö á siöast
liönu ári jukust feröir lslend-
inga i áætlunarflugi verulega á
meöan samdráttur varö i skipu-
lögöum hópferöum i leiguflugi.
Þetta bendir ekki til þess aö far-
gjöldin séu óviöráöanleg, enda
hafa þau lækkaö verulega á
undanförnum árum. Nú er svo
komiö aö þaö tekur hafnar-
verkamann á 2. taxta Dags-
brúnar helmingi færri vinnu-
stundir aö vinna fyrir fari milli
Islands og Kaupmannahafnar
en þaö tók fyrir 10 árum. Geta
ritstjórar VIsis bent á svipaöa
kaupmáttaraukningu á öörum
sviöum?
Fargjöld lækka —
gistingar hækka
Á ráöstefnu sem nýlega var
haldin i Kaupmannahöfn, ræddu
feröamálafrömuöir um mögu--
leika Noröurlanda á feröamála-
sviöinu og hvaö þyrfti til aö
koma, svo þau héldu slnum hlut
á þeim vettvangi. Fram kom aö
fargjöld hindruöu ekki feröir
manna til Skandinaviu heldur
verö á gistingu og þjónustu.
Einn ræöumanna, sérfræöingur
1 þessum efnum sagöi m.a.
efnislega: Flugfargjöld fara
hlutfallslega lækkandi og hafa
gert þaö um nokkur ár. Hins
vegar er annar útgjaldaliöur
sem sifellt hækkar og er oröinn
feröamönnum litt viöráöanleg-
ur, en þaö er gisting á hótelum i
Skandinaviu. Gistiaðstaöan
hefur hækkaö verulega, meöan
þiö, herrar minir og frúr, ætlist
til þess aö halda ykkar hlut i
feröamálum, aö ekki sé nú talaö
um aukningu, veröiö þiö aö gera
svo vel og lækka gistiverö hótel-
anna, enda þótt þaö kunni aö
veröa á kostnaö þjónustu.
Svo vikiö sé aftur að fargjöld-
um milli íslands og nágranna-
landanna skal upplýst, að Flug-
leiöir hafa lægstu fargjöld allra
félaga, sem fljúga á Evrópu-
leiöum. Samkvæmt nýjum upp-
lýsingum eru fargjöld Flugleiöa
40% lægri en meðaltal fargjalda
innan Evrópu. Meö tilkomu
mjög hagstæöra sérfargjalda
eru flugferöir til nágrannaland-
anna ódýrar. Hófleg fargjalda-
stefna félagsins var og viður-
kennd á fundi Noröurlandaráös
i Reykjavik I gær og sá nefnd sú
sem haföi fargjaldamál til meö-
feröar ekki ástæöu til aö breyt-
inga væri óskað.
Greiðar samgöngur
til Norðurlanda
Þá er annar reginmisskiln-
ingur sem fram kemur i leiðar-
anum frá 4. mars. Þar segir:
„Feröatiöni Flugleiöa til
Norðurlandanna hefur orðiö til
þess aö skyndiferöir manna til
erindreksturs I nágrannalönd-
unun. t.d. á sviöi viöskipta,
getur tekiö allt aö viku, i staö
þess aö menn gátu áöur veriö
tvo til þrjá daga i slikum ferö-
um”. Hér er alger misskilning-
ur á feröinni. Milli Islands og
Kaupmannahafnar var flogiö á
hverjum degi I allan vetur, fram
i siöari hluta janúar, en siöan
sex daga vikunnar, þ.e. alla
daga nema þriöjudaga. Hafi
menn veriö viku I feröinni, er
þaö trúlega vegna þess, aö þeir
hafa viljáö njóta hinna hag-
stæöu sérfargjalda, en skilyröi
fyrir þeim er aö feröamaöur sé
viku ytra.
Ritstjórum VIsis er án efa
kunnugt um aö flug yfir Norö-
ur-Atlantshaf hefur á undan-
förnum árum veriö rekiö meö
halla og fargjöld þar óraunhæf.
Þrátt fyrir aö Flugleiöir eiga
ekki I samkeppni á leiöunum
milli tslands og Bandarikjanna
þykir forráöamönnum félagsins
ekki annaö verjandi en aö
neöanmóls
Sveinn Sæmundsson, blaöafull-
trúi Flugieiöa fjallar hér um
flugfargjöld frá tslandi f tilefni
ummæla i leiöara Visis á þriöju-
daginn var og segir þaö mis-
skiining aö fargjöld milli ts-
lands og annarra landa hindri
feröalög landsmanna.
landsmenn njóti sömu lágu far-
gjaldanna og aörir á þessum
leiöum. Þessa staöreynd sést
mörgum yfir sem bera saman
fargjöld austur og vestur.
Séu hins vegar hjón eöa fjöl-
skylda á ferö saman veröa far-
gjöld til Noröurlanda og Bret-
lands talsvert hagstæöari en til
Bandarikjanna. A hitt ber svo
aö lita, aö gisting er yfirleitt ó-
dýrari I Bandarikjunum en I
Evrópu.
Svelnn segir fargjöld hafa lækkaö á undanförnum árum milli ts-
lands og annarra ianda og taki þaö nú hafnarverkamann helmingi
styttri tima aö vinna fyrir fari milli tslands og Kaupmannahafnar
en þaö tók fyrir 10 árum.