Vísir - 12.04.1980, Blaðsíða 9

Hegðan Tómasar
Árnasonar
Iframhaldi af þessum vanga-
veltum má jafnframt benda á,
aö ekki er allt fengiö meö langri
þingsetu. Viröing manna fer
ekki eftir aldri heldur athöfnum
og árangri. Ymsir þeirra sem
hreiöraöhafa um sig i ráöherra-
stólum, hafa ekki beinlínis
aukiö hróður sinn af þeirri veg-
tyllu.
Atakanlegasta dæmiö er
hegöan Tómasar Arnasonar
viöskiptaráöherra i tilefni
gengisfellingarinnar á dögun-
um. Nú er Tómas hinn mætasti
maöur og vandaður alla jafna.
Enhvort sem þaö flokkast undir
hugsanaleysieöa óskammfeilni,
þá er þaö útilokaö aö ráöherra
geti sýnt þjóöinni þá óviröingu
aö afneita gengisfellingu á
sama klukkutimanum og hún er
tilkynnt, og halda þvi enn fram
* * tr » v %
9
undir þvi komiö aö stjórnin sitji, m
og þaö veikir aö sjálfsögöu |
samningsstööu þeirra gagnvart ■
hinum flokkunum, sem eru sér I
þess meðvitandi, aö Gunnars- ■
menn eiga ekki I önnur hús aö I
venda en aö sitja sem fastast. ■
Hinsvegar átti enginn von á ■
þvi, aö til slikra tiöinda drægi ■
svo fljótt, aö áhrifaleysi þeirra, ■
opinberaðist strax i fyrstu lotu. ■
Ríkisstjórnin og fram-1
tiðin
Um leiö og menn velta innri ®
valdahlutföllum fyrir sér og ■
takast á um einstök mál eins og "
fjárlagafrumvarp, orkujöfn- I
unargjald og útsvarshækkun, ■
eftirþvi hvaða afstööu þeir hafa 9
til rikisstjómarinnar, þá er hitl "
sýnu alvarlegra hvaða afleið I
ingarþetta allt hefur þegar upp "
er staöið.
RHdsstjórnir koma og fara og i m
sjálfu sér er það ekkert kapps- |
mál aö efna til ófriðar eöa and- ■
stööu gegn rikisstjórn af þvi |
einu aö hún er mönnum ekki ■
þóknanleg. 1 þeirri óöaverö- I
bólgu og efnahagserfiðleikum ■
sem þjóöin á viö aö búa, er það ■
þjóðarhagur að v'ö völd sitji ■
stjóm, sem tekur þannig á mál- I
um, aö vonir vakni um árangur ■
og bata á efnahagssviöinu. Hér "
skiptir ekki máli gengi ákveö- ðj
inna stjórnmálaflokka eöa upp- ■
hefö einstakra manna. Framtið I
Islands er hér i húfi, efnahags- B
legt sjálfstæöi, velferð okkar I
allra.Viö stöndum frammi fyrir
þvi alvörumáli, aö komandi I
kynslóö telji þaö ekki lengur _
eftirsóknarvert, aö búa i land- |
inu.
Þaö er meö þetta i huga, sem |
ástæðaertilaöhafa áhyggjur af _
stjórn landsmála, vegna þess, |
aö þaö viröist enginn dugur, I
engin viðleitni, enginn áhugi á ~
þvi i rikisstjórninni aö gera neitt I
af viti til aö draga úr veröbólg-
unni. Fjárlög eru afgreidd botn- I
laus, erlendar lántökur stór- _
auknar, skattar stórhækkaöir, |
gengi fellt og sjálfvirku visitölu- _
kerfi haldiö óbreyttu.
Þaö er enginn öfundsveröur _
af þvi, aö hafa hemil á þessari |
þjóö, ekki sist f þeim darraöar- ■
dansi og spákaupmennsku sem ■
veröbólga siöasta áratugs hefur ■
leitt af sér. En ef rikisstjórn Is- ■
lands gerir a.m.k. ekki heiðar- ■
lega tilraun til aö takast á viö ■
vandann og veita þjóðinni ■
forystu og leiösögn hver á þá aö ■
gera þaö?
Ellert B. Schram
VÍSIR
Laugardagur 12. april 1980
s
Þótt enn séu nær þrir
mánuöir til forsetakosninga er
ljóst að kosningabarátta fram-
bjóðenda er að komast á fullan
skriö. Þegar þetta er skrifaö
hafa þrir frambjóðenda opnaö
formlegar kosningaskrifstofur,
og allt starf þeirra og fylgis-
manna þeirra tekur á sig skipu-
lega mynd. Einn sérstæöur
þáttur þessa kosningaáróöurs
eru lesendabréfin i siðdegis-
blööunum. Þeim rignir inn ótt
og titt, enda eltir þar hver
annan eins og skiljanlegt er.
Visirmunekkitaka afstöðu til
eins eöa neins frambjóöenda og
mismunandi vægi i birtingu les-
endabréfa má ekki túlkast sem
velþóknun eða vanþóknun á til-
teknum frambjóöendum heldur
fer hún einfaldlega eftir fjölda
bréfa sem berast, og sú regla
verður viöhöfö aö amast ekki
, viðþeim, meöan þau er saklaust
lof um viðkomandi frambjóð-
anda, en ekki last um annan.
Nokkuö má telja fullvist aö
fleiri framboð komi ekki fram,
og kjósendur eru smám saman
aö taka afstööu meö þeim, sem
lýst hafa sinum framboöum.
Enda þótt skoöanakannanir
bendi til þess að slagurinn muni
einkum standa milli Vigdisar
Finnbogadóttur og Guðlaugs
Þorvaldssonar, þá er óvarlegt
aö einblina um of á þær niöur-
-stööur, og má mikiö vera ef
flokkapólitik eöa annarskonar
viðbrögð geta ekki haft áhrif á
þeim langa tíma sem enn er til
kosninganna.
Ný kynslóð stjórn-
málamanna
Það er forvitnilegt aö stinga
inn fæti i þingsali á nýjan leik.
Það sem vekur mesta eftirtekt
er hinn mikli fjöldi nýrra
manna, sem þar hefur tekið
sæti. A aðeins tveim árum, eöa
frá þvi i sumarkosningunum
1978 hafa 16 nýliöar tekiö þar
sæti, og frá þvi 1974 eru aðeins
20 eftir af þvi þingliöi, sem þá
skipaði þingbekki.
Endurnýjun er að sjálfsögöu
nauðsynleg, og augnakallar eru
ekki sérlega eftirsóknarveröir,
hvorki fyrir alþingi né aðrar
stofnanir. En engu aö siður er
eftirsjá i mörgum þeirra
sæmdarmanna úr öllum flokk-
um, sem sett hafa hvaö mestan
svip sinn á stjórnmálalif Islend-
inga siöustu áratugi. Væri þar
hægt aö nefna mörg nöfn, þótt
þvi veröi sleppt aö sinni.
Meö allri viröingu fyrir þeim
fjölmörgu yngri mönnum sem
nú eiga sæti á þingi, þá hafa ,
fæstir þeirra náð þeirri yfirsýn
eða styrk, sem gerir þá óum- \
deilda foringja i augum kjós-
enda.
Er þaö tilviljun aö einmitt
þegar svo örar breytingar eiga
sér staö i þingmannaliði flokk-
anna, skuli minni festa vera i
allri efnahagsstjórn og stjórn-
sýslu? Þetta er áreiöanlega
áhugavert rannsóknarverkefni
fyrir stjórnmálafræöinga eða
aöra þá, sem láta sig þjóö-
félagsmál einhverju varöa.
Hitt er rétt aö viöurkenna aö
enginn veröur óbarinn biskup,
eða stekkur alskapaöur stjorn-
málaforingi út úr höföi Seifs
og ný kynslóö stjórnmálamanna
veröur ekki dæmd meö einfaldri
ályktun. Lengi skal manninn
reyna.
Forseta-
kosningar og
þóknanlegar
rikisstjórnir
aö hún hafi ekki átt sér staö,
eftir aö öllum heilvita mönnum
erljóstaögengiö hafi veriö fellt.
Hreint út sagt, ráöherrann
hefur veriö staöinn aö ósannind-
um. Þaö hefur veriö sagt hér i
Visi, að þeir sem ekki bera virö-
ingu fyrir sjálfum sér, geti ekki
búist viö þvi aö aörir geri þaö.
Slik framkoma gagnvart um-
bjóöendum sinum, fólkinu I
landinu, ætti auövitaö að valda
brottrekstri úr ráðherrastól,
eöa afsögn ráðherrans sjálfs.
Meðan fordæming almenn-
ingsálitsins kemur ekki upp á
yfirboröiö, lætur ráðherrann sér
sjálfsagt fátt um finnast, og
hætt er við aö álika siöleysi
veröi daglegt brauö, þegar frá
liöur. Ekki hækkar það risiö á
íslenskum stjórnmálum.
Orkujöfnunargjaldið
1 vikunni var orkujöfnunar-
gjaldið þ.e. eins og hálfs pró-
sents söluskattshækkun sam-
þykkt sem lög. Eins og menn
muna, lagöi rikisstjórnin upp-
haflega fram frumvarp um 2%
söluskattshækkun, en gaf
siöan i skyn að hún hafi viljað
koma til móts viö verkalýðs-
hreyfinguna og einstaka tals-
menn hennar á þingi meö þvi aö
breyta frumvarpinu til lækk-
unar.
Hiö sanna.i málinu er þó, aö
útreikningar lágu þegar fyrir
um aö 2% hækkun gæfi rikis-
sjóöi um 9 milljaröa króna
tekjur miöaö viö 10. april, enda
þótt fjármálaráöherra héldi þvi
fram aö söluskattshækkunin
gæfi7 milljaröa. Þegar fyrir lá,
ritstjórnar
pistill
Ellert B. Schram
ritstjóri skrifar
aö ekki átti að ráöstafa nema 4
til 5 milljöröum króna til lækk-
unar hitunarkostnaöar, og upp-
vist varö um blekkingar ráö-
herrans, þá blöskraöi stjórnar-
þingmönnum svo, að þeir
neituöu aö samþykkja upphaf-
lega tillöguna.
Áhrifaleysi Gunnars-
manna
Þaö sem vakti þó mesta
athygli þingmanna i sambandi
viö afgreiöslu þessa máls var
áhrifaleysi Gunnars Thorodd-
sen og hans manna. Sighvatur
Björgvinsson hefur lýst þvi svo i
þingræöu, aö þeir hafi ráfað um
þinghúsganga, meöan þing-
flokkar Alþýöubandalags og
Framsóknarflokks deildu um
frumvarpiö, og jafnskjótt og
þeim fundum hafi veriö lokiö
hafi breytingin úr 2% i 11/2%
hækkun söluskatts verið kynnt i
þinginu, án nokkurs samráös
viö stuöningsmenn stjórnar-
innar úr rööum Sjálfstæöis-
flokksins.
Nú er þetta aö vísu orörómur
einn, en allútbreiddur og viður-
kenndur meöal þingmanna, og
þvi miöur viröist margt annaö
benda til, aö ráöherrarnir úr
röðum Sjálfstæöisflokksins leiki
ekki stórt hlutverk i rikisstjórn-
inni. Má i þvi sambandi benda á
allar þær skattahækkanir, sem
ákveönar hafa verið, en i þeim
efnum er full ástæöa til aö halda
aö þeir hafi eins og aörir sjálf-
stæöismenn, ætlaö sér að halda
aftur af skattlagningu.
Margir óttuöust aö til þess
kæmi i þessu stjórnarsamstarfi,
að Framsóknarflokkur og Al-
þýöubandalag tækju alla
forystu, i ljósi þess, að sjálf-
stæöismennirnir væru bundir i
báða skó. Þeirra pólitiska lif er