Morgunblaðið - 20.01.2002, Blaðsíða 37

MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 20. JANÚAR 2002 37
Inger Steinsson,
útfararstjóri,
s. 691 0919
Ólafur Ö. Pétursson,
útfararstjóri,
s. 896 6544
Bárugötu 4, 101 Reykjavík.
S. 551 7080
Vönduð og persónuleg þjónusta.
Davíð Osvaldsson
útfararstjóri
Sími 551 3485 • Fax 568 1129
Áratuga reynsla
í umsjón útfara
Önnumst alla þætti
Vaktsími allan sólarhringinn
896 8284
✝ Preben Meul-engracht Søren-
sen prófessor fædd-
ist á Fjóni árið 1940
og ólst þar upp.
Hann andaðist í Ár-
ósum 21. desember
síðastliðinn.
Preben var tví-
kvæntur, fyrri kona
hans var Elín Stef-
ánsdóttir og áttu
þau fjögur börn,
sem heita Stefán,
Kristín, Karín Julie
og Hanne Sofie.
Síðari kona hans
var Birte Daugaard Jørgensen,
sem lifir mann sinn.
Preben lauk kandídatsprófi í
dönsku og íslensku frá Árósahá-
skóla 1968 og var
danskur lektor á Ís-
landi 1966–1970.
Hann var lektor og
síðar prófessor í nor-
rænum málum við
Árósaháskóla, en
starfaði einnig og
kenndi tímabundið
við aðra háskóla,
1977–1980 hafði
hann rannsóknastöðu
í miðaldafræðum við
háskólann í Óðins-
véum og frá 1993 til
1998 var hann pró-
fessor í norrænum
fræðum í Ósló.
Preben var jarðsettur frá
kirkju heilags Lúkasar í Árósum
28. desember.
Eftir Íslandsár sín á sjöunda ára-
tugnum talaði Preben og skildi ís-
lensku mætavel, kom hingað oft og
átti hér vini og kunningja. Hann
dvaldist nokkra mánuði á Íslandi
haustið 1993 og kenndi þá námskeið
um Íslendingasögur við heimspeki-
deild. Fáum árum seinna réðst að
honum illvígur sjúkdómur, sem
hann háði harða baráttu við síðan,
en að lokum fór dauðinn með sigur
af hólmi.
Preben Meulengracht Sørensen
var mikilvirkur í rannsóknum á
fornum íslenskum og norrænum
bókmenntum. Rit hans bera vitni
mikilli þekkingu á þeim efnum og á
íslenskri tungu, og þar eru bók-
menntirnar ævinlega kannaðar í
samhengi við trúarbrögð, menningu
og sögu. Verk hans vöktu jafnan at-
hygli fræðimanna og vörpuðu nýju
ljósi á viðfangsefnin. Helstu fræðirit
hans eru: Saga og samfund, sem
kom út árið 1977 og síðar í enskri
þýðingu 1993; Norrønt nid kom út
1980 og í enskri þýðingu 1983; árið
1993 kom doktorsritið Fortælling og
ære. Studier i islændingesagaerne,
sem er grundvallarrit á sínu sviði.
Þá var Preben meðhöfundur bóka
um norræna trúarbragðasögu og
einn af ritstjórum Islandsk-dansk
ordbog (1976). Auk þessara bóka
birti hann mýmargar ritgerðir um
íslenskar fornbókmenntir, samfélag
og trúarbrögð og ritstýrði fjölda
rita. Árið 2001 kom út ritgerðasafnið
At fortælle Historien. Telling Hi-
story, sem er úrval fræðigreina
hans. Preben var eftirsóttur fyrir-
lesari við háskóla og á ráðstefnum
og málþingum hvarvetna þar sem ís-
lensk og norræn fræði eru stunduð.
Áhugi hans og þekking takmarkað-
ist þó ekki við fornbókmenntir. Um
áratuga skeið skrifaði hann bók-
menntagagnrýni í Jyllandsposten og
gerði íslenskum bókmenntum jafn-
an góð skil þegar tilefni gafst. Þá
þýddi hann á dönsku skáldverk eftir
Guðberg Bergsson og Svövu Jak-
obsdóttur, auk endurminninga
Tryggva Emilssonar.
Mikilvægi rannsókna Prebens
Meulengracht Sørensen á íslenskum
fornbókmenntum felst einkum í
skýrri heildarsýn á viðfangsefninu
og næmum skilningi á hverju verki
sem um var fjallað. Hann sótti hug-
myndir og viðhorf til mannfræði og
trúarbragðasögu án þess að missa
nokkurn tíma sjónar á hinu sérstaka
bókmenntalega eðli textanna og
mállegum sérkennum þeirra. Hann
var meðal þeirra fræðimanna sem
drýgstan skerf lögðu til nýs skiln-
ings á íslenskum fornbókmenntum á
síðari hluta tuttugustu aldar. Starf
hans að kynningu íslenskra nútíma-
bókmennta á Norðurlöndum hafði
einnig mikla þýðingu fyrir skilning á
gildi þeirra og sérstöðu.
Preben var meðalmaður vexti,
dökkur yfirlitum. Hann var alvöru-
gefinn, íhugull og kappsfullur fræði-
maður en kíminn og gamansamur í
viðræðu, hlýr í persónulegum sam-
skiptum. Allir sem þekktu hann
munu minnast hans með söknuði og
þakklæti og hugsa með samúð til að-
standenda.
Haustið 2001 var Preben sæmdur
heiðursdoktorsnafnbót frá heim-
spekideild Háskóla Íslands og kom
þá hingað til lands í hinsta sinn í
fylgd konu sinnar. Það gladdi vini
hans að sjá að andinn var óbugaður
þótt líkaminn væri grátt leikinn af
sjúkdómnum. Áhugi hans og ást á
Íslandi og íslenskum fræðum voru
söm og fyrr, og táknrænt má kalla
að hann vildi bæði vitja Þingvalla og
fara í bókabúð til að kynna sér það
sem nýjast væri í fræðum og bók-
menntum. Það var ljóst að hann lifði
í samræmi við orð Egils Skalla-
grímssonar, málvinar síns: skal eg
þó glaður / með góðan vilja / og
óhryggur / heljar bíða.
Vésteinn Ólason.
PREBEN MEULEN-
GRACHT SØRENSEN




   

   
  

 
 


   

   
      




  
 
 
 ! "

#" 
 
 $ %   %  
 
#
  

 & '

  "


('
    


!"# $
  %
!"# &#  #'
( 
 )#$
!"# ( 
#'$
* +# #'$
#' #'$
,- ( 
!"# $.

 


    
    

 



 
     


    !
"#$ % & '! (#' )   !
  * +
 & '! ( ## ,  !
  
   !
'- ' !

$ 
  !
-  ./ 0 !

/  1#
   ! (#'  $
'  !
(2
   !
%  %2 ' %  %  %2 !
1#

/  !

 3- 


  

          



    





  
 
 ! ""##

$
%&'%""##

%&$
%&'%""##  ( # )*

#%
%&'%"* #  + ,"##
--  * --- 

 

 


 

    
  






  


  
 


 
   !""  #$# # #%
&

#  
 
# !"" 
' ("

&$ !""  )
 * + )
 *
!

&$
,
#
# !"" 
-%  

&$ .
# / !"" 

&# 

&$ !"" 

# /
0010001
   "  #


  


  
 
      
     

  
 

 


  
 


   

    
    "#$  %
&'   () *
   
 ! "# 
  $% 
 !  &  " '"# 
  !(    $%"# 
))$   $%"# )!( * " 

 %"   $%)!( * " 
+) , "# )!( * "
   "" 


  
 
 





            



 !  "  #$   %&&
' 
   !    !(       
  
EIGI minningargrein að birt-
ast á útfarardegi (eða í
sunnudagsblaði ef útför er á
mánudegi), er skilafrestur
sem hér segir: Í sunnudags-
og þriðjudagsblað þarf grein
að berast fyrir hádegi á föstu-
dag. Í miðvikudags-, fimmtu-
dags-, föstudags- og laugar-
dagsblað þarf greinin að
berast fyrir hádegi tveimur
virkum dögum fyrir birting-
ardag. Berist grein eftir að
skilafrestur er útrunninn eða
eftir að útför hefur farið
fram, er ekki unnt að lofa
ákveðnum birtingardegi. Þar
sem pláss er takmarkað getur
þurft að fresta birtingu
greina, enda þótt þær berist
innan hins tiltekna skila-
frests.
Skilafrestur
minning-
argreina