Morgunblaðið - 20.02.2002, Side 25

Morgunblaðið - 20.02.2002, Side 25
UMRÆÐAN MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 20. FEBRÚAR 2002 25 www.ef.is Skoðaðu þessa frábæru pönnu! Fást grunnar eða djúpar og sem grillpönnur. 24-26-28-30 sm. Feitislaus steiking. Hagstætt verð! 3 viðurk enningar „Frábær“ hjá þýskum neytenda samtöku m Besta steikarpannan í Evrópu.... samkvæmt dómi þýskra neytendasamtaka Í SÍÐASTA mánuði birtist ítarleg og vönd- uð úttekt í Morgun- blaðinu undir fyrir- sögninni: „Á hverju munum við lifa?“ Þótt svör við þessari spurn- ingu geti verið skemmtileg og fróðleg þá hefði, að mínu mati, verið eðlilegra að spyrja: Á hverju vilj- um við lifa? Að öðrum kosti föllum við í það far að líta á okkur sem þolendur sem eru að spá í hvað muni bíða okkar en ekki gerend- ur sem skilgreinum hvaða þróun er æskileg og hvernig standa þurfi að verki svo hún gangi eftir. Í viðtölum við nokkra talsmenn atvinnulífsins í umræddum greina- flokki leggja þeir áherslu á að þekk- ingarauðurinn sé sú lind sem treysta verði á í framtíðinni. Hún muni tryggja okkur lífskjör sam- bærileg því sem gerist meðal sam- keppnisþjóða okkar. Arðvænleg nýting náttúruauð- linda byggist á bestu tækni og hug- viti og er því ekki andstæða þekk- ingariðnaðarins. Þær lindir eru hins vegar takmarkaðar og því þarf að halda áfram veginn og skjóta fleiri stoðum undir aðrar arðvænlegar at- vinnugreinar. Í því sambandi er þekkingariðnaðurinn nefndur til sögunnar enda gefur sú grein jafn- an meira af sér en aðrar. Það er hins vegar morgunljóst að við mun- um aldrei leiða þekkingariðnaðinn til öndvegis sem þolendur, aðeins sem gerendur með mótaða framtíð- arsýn. Þannig fara þær þjóðir að sem fylgja mótaðri atvinnustefnu og bjóða þegnum sínum bestu lífskjör. Í tilvitnuðum greinaflokki er bent á að Íslendingar standi sig ekki eins vel og nágrannaþjóðirnar við að byggja upp þekkingarhagkerfi. Spurt er hverju það sæti og hvort við höfum einblínt um of á nátt- úruauðlindir og vanrækt uppbygg- ingu mannauðs og þekkingar. Virtur prófessor svarar þessu af- dráttarlaust og segir að við séum ekki mjög tæknilega þróað þjóð- félag. Vöxtur þekking- ariðnaðar hérlendis sé afar lítill og hægur miðað við það sem þekkist í nágranna- löndunum. Íslendingar eru því beinlínis að dragast aftur úr með augljósum afleiðing- um. Þetta eru vissulega alvarleg tíðindi og staðfesta að við verð- um að taka til höndum og horfa ekki áfram á þessa óheillaþróun að hætti þolandans. Þjóðarnauðsyn krefst þess að hafist sé handa og þróuninni beint á vænlegri brautir. Hér er m.ö.o. komið að grundvall- aratriði í atvinnuuppbyggingu á Ís- landi. Ein forsenda þess að okkur takist að virkja þekkinguna til bættra lífs- kjara er gott og skilvirkt mennta- kerfi. Er þá átt við allt nám frá grunnskóla til framhaldsskóla og upp á háskólastig. Enda þótt margt gott megi segja um skólana okkar þá má þar margt gera enn betur. Ekki verður fjallað um það mikla svið í þessum línum en bent á einn mjög veikan hlekk í þeirri keðju – verkmenntunina. Mikilvægi verkmennta Í greinaflokknum margumrædda er mikið fjallað um menntun og fræðslu en ekki minnst á mikilvægi verkmennta í því sambandi. Þó er vitað að öll þau þjóðfélög, sem við viljum miða okkur við, leggja mjög mikla áherslu á að halda uppi öfl- ugri verkmenntun af ýmsum toga og kosta miklu til. Þau átta sig á því að þekkingar- og tækniþjóðfélag verður ekki rekið af nokkru viti ef menntun iðnaðarmanna tekur ekki mið af tæknikröfum hvers tíma. Einu gildir hvað menn gera góða hluti á háskólastiginu ef ekki er hægt virkja þá til nýsköpunar með fagmönnum sem hafa auk þess þá verklegu færni sem gerir þeim kleift að smíða og setja saman framleiðslu sína með þeim gæðum sem markaðurinn krefst. Hvar væru t.a.m. fyrirtæki eins og Marel, Össur, Formax, Póls, Skaginn og Héðinn stödd ef þau hefðu ekki í sinni þjónustu iðnaðarmenn sem standa starfsfélögum sínum í sam- keppnislöndunum á sporði? Átaks er þörf Nú blasir við sú alvarlega stað- reynd að menntakerfið er ekki í stakk búið að kenna þeim iðnaðar- mönnum, sem áðurnefnd fyrirtæki þurfa á að halda í framtíðinni, í samræmi við nýsamþykktar nám- skrár. Nýliðun er því lítil og allt bendir til að þessi tækni- og þekk- ingarfyrirtæki séu fyrir þá sök komin að endimörkum vaxtarins. Þau verði því að leita annað í fram- tíðinni vegna skorts á hæfum starfsmönnum. Þessi hluti atvinnu- lífsins er í brýnni þörf fyrir fleiri og betur menntaða iðnaðarmenn. Hins vegar er ekki ljóst hvernig stjórn- völd ætla að svara þeirri eftirspurn enda þótt framhaldsskólalög leggi þeim skyldur á herðar í þeim efn- um. Um menntakerfi samkeppnis- þjóðanna gildir annað. Þar er staðið að verkmenntun af miklum mynd- arskap og nægir þar að nefna þjóðir eins og Dani, Hollendinga og Þjóð- verja. Þær líta á verkmenntun sem mikilvægan grundvöll velmegunar sinnar og eru síst að efla hana í gustukaskyni við iðnfyrirtæki sín. Þar ræður meðvituð stefna för. Þar er ekki velt vöngum yfir hvað muni gerast í þessum efnum heldur hvað þurfi að gera og verkin síðan látin tala. Á hverju vilj- um við lifa? Ingólfur Sverrisson Verkmenntun Þekkingar- og tækni- þjóðfélag verður ekki rekið af nokkru viti, segir Ingólfur Sverr- isson, nema menntun iðnaðarmanna taki mið af tæknikröfum hvers tíma. Höfundur er deildarstjóri hjá Sam- tökum iðnaðarmanna. VALDBEITING verkfalla og verkbanna virðast vera úrelt tæki í kjarabaráttu. Þau ná ekki því markmiði að bæta lífskjör fólks al- mennt. Auk þess hafa sumir þetta vald en aðrir ekki og mismun- ar slíkt fyrirkomulag fólki meira en góðu hófi gegnir í lýðræðisþjóð- félagi. Annar hópurinn getur beitt valdi en hinn er varnarlaus þol- andi. Nýjar og farsælli leiðir verður því að finna til að tryggja fólki almennt sem mest jafnrétti og lífskjör. Breyttir tímar Fyrr á tímum voru verkföll virk baráttutæki gegn lítt takmörkuðu valdi vinnuveitenda. En þjóðfélagið hefur tekið miklum breytingum. Krafan um jafnrétti og almenn mann- réttindi hefur náð fram að ganga. Það hefur breytt mjög gangi mála. Fram- farir, nýjar starfsgreinar og aukin verkaskipting hefur orðið til þess að fámennir starfshópar mynduðu sjálf- stæð stéttarfélög. Var það oft betur launað fólk í lykilstörfum. Staða þess hefur verið mjög sterk til að ná betri kjörum bæði gagnvart vinnuveitend- um og ekki síður í hlutfalli við fjöl- mennu starfshópana. Aukin þjónusta veldur því að vinnustöðvanir geta verið örlagaríkar, þótt fámennir hópar valdi. Tjón getur verið mikið í hlutfalli við þann ávinn- ing sem leitað er eftir. Þolendur eru margir og flestir utan þeirra sem í átökum standa hverju sinni. Það fylgir yfirleitt deilum þar sem valdi er beitt að þeir verða harð- ast úti sem minnst mega sín. Hinir sterku ná meginhluta þjóðarkök- unnar. Aldraðir, öryrkj- ar, sjúkir, börn og fleiri sem höllum fæti standa verða að láta sér nægja molana af nægtaborðinu. Launadómstóll Valdbeiting í launasamningum er úrelt og ekki sæmandi þróuðu lýð- ræðisríki. Verkbönn og verkföll ættu því að heyra sögunni til. Lýðræðið byggist á því að ágrein- ingur sé leystur með málamiðlun. Ná- ist hún ekki þarf úrskurðarvald að vera til. Til þess þarf að setja á stofn fjöl- skipaðan launadómstól þar sem tryggt er að öll sjónarmið komi fram. Vel gæti farið á því að dómstóllinn væri tvískiptur. Dómstóll sem skipar hinum ýmsu störfum í launaflokka, þ.e. starfsmat, og dómstóll sem ákvarðar laun, aldurshækkanir og önnur kjör. Launaþing Árlega skal halda þing launþega- samtaka, atvinnugreina og fulltrúa ríkisvaldsins til að móta þann ramma sem rúmar heildarbreytingar vænt- anlegra kjarabóta. Í því sambandi þarf að taka tillit til efnahagsstærða í þjóðarbúskapnum og þá ekki síst hvað félagsmálin þurfa á að halda. Þá mundi verða meiri stöðugleiki í þjóðfélaginu og auðveldara yrði að koma í veg fyrir sveiflur. Kaupmáttur yrði jafnari og arðsemi meiri. Þetta mundi auka jöfnuð og draga úr mis- rétti milli kvenna og karla Jafnrétti og mannréttindi verða ekki tryggð nema með lögum og frá þeim má hvorki veita undantekningar né mis- muna í framkvæmd þeirra. Með lögum skal land byggja. Afnám verkfalla Páll V. Daníelsson Kjör Valdbeiting í launa- samningum, segir Páll V. Daníelsson, er úrelt og ekki sæmandi þróuðu lýðræðisríki. Höfundur er viðskiptafræðingur. EINS og heims- byggðinni er í fersku minni gerðu hryðju- verkamenn harkalega árás á Bandaríki Norður-Ameríku hinn 11. september sl. Öll finnum við til samúð- ar með Bandaríkja- mönnum vegna þess missis sem þeir urðu fyrir í þessum árás- um. Á undanförnum árum hafa hryðju- verkamenn líka gert árásir á bandarísk sendiráð. Íslendingar eru einhuga í að for- dæma þær árásir. Við Laufásveg 21-23 í Reykjavík stendur bandarískt sendiráð. Bandarísk sendiráð um allan heim eru skilgreind sem hugsanleg skotmörk alþjóðlegra hryðjuverka- samtaka, sendiráðið við Laufásveg er þar ekki undanskilið. Þetta skotmark alþjóðlegra hryðjuverka- samtaka stendur örfáa metra frá íbúðarhúsum Reykvíkinga í einni þéttustu byggð á Íslandi, rétt fyrir ofan Tjörnina í miðri Reykjavík. Við sendiráðið er viðhöfð eins mikil öryggisgæsla og staðsetning þess leyfir. Öryggisvarslan dugði þó skammt sl. vor, þegar drukknir einstaklingar hentu flösku með bensíni að sendiráðinu. Hvað hefði gerst ef raunverulegir hryðju- verkamenn hefðu verið að verki? Þessi spurning kom upp í hugann og hún varð enn áleitnari í kjölfar árásanna hinn 11. september. Nú er það svo að nágrannar sendiráðsins, sem hafa nokkur óþægindi af hinni miklu öryggis- gæslu, skilja að sjálfsögðu ástæð- una fyrir gæslunni. Hún er hins vegar hvimleið bæði fyrir okkur og það fólk sem kemur að heimsækja okkur. Við getum lifað við að ör- yggismyndavélum sé beint að hús- um okkar og gluggum. Við getum lifað við að okkur sé hótað af lög- reglu ef við stöðvum bílana okkar aðeins of nálægt sendiráðinu. Við getum lifað við að starfsmenn sendiráðsins fylli öll bílastæði í ná- grenninu. Við getum lifað við að lögreglan sé eins og grár köttur í kringum húsin okkar. Við skiljum hins vegar ekki, að borgaryfirvöld og yfirvöld þessa lands vilji hafa skotmark í miðborg Reykjavíkur, örfáa metra frá heimilum okkar. Við, sem búum í nálægð við sendiráðið, beinum eftirfarandi spurning- um til borgaryfir- valda: Er sendiráðið skilgreint sem hugs- anlegt skotmark hryðjuverkamanna? Miðað við lögreglueft- irlit undanfarinna mánaða virðist svo vera. Þá kemur önnur spurning: Hvers vegna í ósköpunum leyfið þið að slíkt skotmark sé staðsett örfáa metra frá heim- ilum íbúa borgarinnar í aðstæðum þar sem afar erfitt er að koma við fullnægjandi öryggisráðstöfun- um? Sé sendiráðið ekki skilgreint sem skotmark vaknar spurning um hvers vegna talin er þörf á svo miklum öryggisráðstöfunum að daglegt líf íbúanna í götunni verði fyrir eilífum truflunum? Nágrannar sendiráðsins telja að yfirvöldum beri að búa bandaríska sendiráðinu hæfilegan samastað. Bandarískt sendiráð þarf að vera staðsett á opnu svæði þar sem vel sést til allra átta svo hægt sé að gæta fullnægjandi öryggis. Eins og fyrr segir hafa bandarísk sendi- ráð orðið fyrir mjög alvarlegum árásum víða um heim og því er eðlilegt að öryggisvarsla sé mikil. Slíkt er ógjörningur við Laufásveg 21-23. Ef bandaríska sendiráðið er skotmark þá eru íbúar í næstu húsum það líka. Við teljum það óviðunandi og leggjum til að sendi- ráðinu verði komið fyrir annars staðar, þar sem hægt verður að gæta eðlilegs öryggis og íbúar Reykvíkur verði ekki í hættu ef til árásar kemur. Skotmark í miðborg Reykjavíkur? Guðrún Sigurjónsdóttir Höfundur er sjúkraþjálfari. Laufásvegur Ef bandaríska sendiráðið er skotmark, segir Guðrún Sigurjónsdóttir, þá eru íbúar í næstu húsum það líka. KVEN- SÍÐBUXUR 3 SKÁLMALENGDIR Bláu húsin við Fákafen. Sími 553 0100. Opið virka daga 10-18, laugardaga 10-16.

x

Morgunblaðið

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.