Vísir - 23.05.1980, Blaðsíða 5

•k'V
vism
Föstudagur 23. maí 1980
Texti: Guö
mundur
Pétursson
styöja hann sem næsta forsætis-
raðherra. Þykir þaö ekki fjarlægt
svo megn sem andúöin er milli
forkólfanna.
Þaö bál blossaöi upp 16. mai
siöasta þegar japanski sósialista-
flokkurinn (meö 106 fulltrúa i
neðri deild) bar upp vantraust á
stjórn Ohira, en þaö kom nokkuð
á óvart, og heföi i annan tima þótt
einber timasóun. En 69 þingfull-
trúar frjálslyndra létu ekki sjá
sig viö atkvæöagreiösluna um
vantraustiö og þeirra á meðal
voru Takeo Fukuda (75 ára) og
Takeo Miki (73 ára), báðir fyrr-
verandi forsætisráðherrar flokks-
ins. Þeim fannst sér misboðið
meö „hrokanum” i flokksforyst-
unni, sem lét hringja til þingfund-
ar meöan samningaumleitanir
innan flokksins voru enn i miöjum
kliöum, þar sem óánægöi armur
flokksins vildi knýja á endurbæt-
ur I skiptum fyrir stuðning i at-
kvæöagreiöslunni. Ohira mun
hafa þar vanmetið hve megn
óánægjan var orðin, og fyrr en
varöi haföi vantraustið verið
samþykkt og stjórn hans felld,
þótt hún sitji áfram til bráða-
birgöa.
Þessi uppsteytur er um leið
leifar úlfúöarinnar viö innan-
flokksuppgjörið milli Ohira og
Fukuda, þar sem þingið studdi
Ohira til sigurs yfir Fukuda.
Valdatafl þeirra tveggja hófst
1972, þegar Fukuda varð aö þoka
fyrir Tanaka I kosningu um for-
sætisembætti flokksins, en vildi
illa una þeim úrslitum og kenndi
lélegri þátttöku i kosningunum
um. — Meðan frjálslyndir demó-
kratar halda þingmeirihluta
verður forseti flokksins sjálfkrafa
forsætisráöherra rikisstjórnar-
innar. — Þeir Fukuda og Miki
höföu heldur ekki nema tiveggja
ára viðdvöl i ríkisstjórninni og
sögöu af sér ráöherraembættum
1974. Þegar Tanaka neyddist til
þess að segja af sér siðar þaö
sama ár vegna meints fjármála-
hneykslis, háöu þeir Fukuda og
Ohira haröa baráttu um flokks-
forsætið. Þaö varö bræðrabylta.
Báðir töpuöu, þvi aö flokkurinn sá
ekki aöra leiö út úr ógöngunum en
kjósa Takeo Miki til málamiðlun-
ar. — Eftir Lockheed-mútu-
hneyksliö 1976, sökuöu fylgis-
menn Fukuda hinn nýja forseta,
Miki um aö gleyma að gá aö
landsstjórnarmálum vegna offors
1
sins viö aö fletta ofan af hneyksl-
inu og ofsækja flokksbræður, sem
reynt væri aö bendla við þaö. Miki
sagöi af sér i desember 1976, eftir
kosningar þar sem flokkur hans
missti þingsætafjölda sinn úr 271
niður i 249. — Fukuda tók þá við,
en varö siöan aö lúta i lægra haldi
fyrir Ohira I kosningum um
flokksforsætiö tveim árum siðar.
Eftir vantraustið á dögunum,
sem felldi stjórn frjálslyndra
demókrata — og var það þó aldrei
ætlun andstæðinga Ohira innan
flokksins — varö hinum óánægöu
flokksbræörum Ohira bylt við.
Siöustu daga hefur mönnum sýnst
sem þeir keppinautarnir Ohira og
Fukuda, hafi i flýti samið um
vopnahlé þennan mánuö, sem
flokkurinn hefur til undirbúnings
kosningunum. Óliklega verða lið-
hlauparnir úr atkvæöagreiðslunni
um vantraustið látnir gjalda fyrir
ótryggöina viö flokkinn, en i stað-
inn heyrist, aö þeir hafi i bili lagt
á hilluna hugmyndir um nýja
flokksstofnun. Þeir hafa þó fengið
skipaö ráð undir formennsku
Toshio Komoto, fyrrum við-
skiptaráöherra, sem lita skal eft-
ir pólitisku siðgæði flokksþing-
manna. Komoto er einn þeirra
sem álengdar mæna á forsætis-
ráöherrastólinn. Annar er Yasu-
hiro Nakasone, fyrrum varnar-
málaráöherra, sem keppt hefur
við Komoto um áhrif meðal hinna
óánægðu en hann greiddi atkvæði
gegn vantraustinu. Nakasone er
stundum uppnefndur „vindhan-
inn” af flokksbræðrum sinum
fyrir hentistefnu sina og ætla þeir
aö hann hafi meö atkvæöi sinu
viljaö vinna sér stuöning Ohira til
þess að fara I stæði hans, þegar
fram liöa stundir.
Fyrir kosningarnar hefur Ohira
þegar lagt linuna i kosningabar-
áttunni. Aðalstefnumál flokksins
veröa á sviði efnahagsmála, póli-
tisks siögæöis og öryggis i land-
varnarmálum. Á blaöamanna-
fundi sagöist hann munduleggja
mikla áhverslu á varnarmálin og
tekur þar greinilega mið af vax-
andi kviöa manna vegna vig-
búnaðarkapphlaups Sovétmanna
I Kyrrahafinu og innrásar þeirra i
Afghanistan.
Stjórnaandstöðuflokkarnir eru
allir andvigir eflingu hervarna
Japans, og hafa brugöist þverir
viö áskorunum Bandarikja-
manna þar um.
EBE setur við-
skiptabann á fran
Leiötogar Irans hafa engar
yfirlýsingar gefiö eftir aö Efna-
hagsbandalag Evrópu hóf I gær
efnahagsaðgerðir sinar gegn Ir-
an. lranskir ráöamenn hafa
margoft áöur sagt, að viöskipta-
bann Bandarikjanna og efna-
hagslegar refsiaðgerðir EBE-
landa mundu ekki meina Iran aö
kaupa sinar nauösynjavörur.
Þegar efnahagsaögeröir EBE
voru boöaöar um siöustu helgi,
sagöi lransstjóm, aö þær vöru-
tegundir, sem þeim væri meö þvi
meinaö aö kaupa, mundu fást I
gegnum þriöja aöila, en aö visu
veröa þá dýrari.
I Teheran eru menn ekki aö
fullu famir aö sjá fyrir endann á
áhrifum þessa viöskiptabanns,
sem sett hefur veriö á til stuön-
ings Bandarlkjastjórn I viöleitni
hennar til þess aö þvinga yfirvöld
Irans til aö láta lausa bandarisku
gislana 53.
Diplómatarl Teheran og erlend-
ir sérfræðingar I efnahagsmálum
ætla, aö viöskiptabanniö muni
ekki hafa veruleg áhrif til hins
verra I Iran, þar sem rikir
kreppuástand fyrir. Tilfinnan -
legast yröi bann viö sölu á mat-
vöru og læknislyfjum, en þegar til
lengdar léti mundi skortur á vél-
um til þungaiðnaöar, sem Iran
þarfnast, segja til sln.
Enn óeirðir í S-Afríku
Um 20 manns voru handteknir I
Boemfontein I S-Afrlku eftir
blökkumannaóreiröir, sem leiddu
til þess, aö einn maöur lét lifiö og
tveir slösuöust.
Yfirmaöur lögreglu borgarinn-
ar hefur lýst þvi yfir, aö héreftir
yröi tekiö strangt á öllum upp-
þotaseggjum og beitt mundi
hörku til aö kveöa hverskyns upp-
þot niöur.
Mikill viöbúnaöur haföi veriö af
hálfu lögreglunnar I bænum
vegna óeiröa skólafólks kyn-
blendinga og blökkumanna
annarstaöar I mótmælum þeirra
viö mismunun litaös fólks og
hvitra I fræöslumöguleikum og
kennslugæðum. Þegar blakkir
námsmenn geröu aösúg aö hvlt-
um I Boemfontein I gær og virtust
sækja I sig veörið til óeiröa, sem
oröiö hafa annarstaöar, hóf lög-
reglan skothriö, sem dreiföi
mannskapnum. Engan sakaöi af
skotunum.
Vlöa höföu blökkumenn sett
upp götutálma og grýttu hvita
menn eöa opinberar byggingar.
„Ljóii að sjá,
- sagði Garter eftir skoðunarferð um gossvæðið
Eftir þyrluflug sitt um gos-
svæöiö viö St. Helens likti Carter
Bandarikjaforseti verksum-
merkjum viö eyöileggingu af
völdum kjarnaodds nýjustu eld-
flauga. Taldi hann, aö siöar ætti
svæöiö eftir aö laöa aö sér feröa-
fólk.
Carter haföi I skoðunarferð
sinniflogiöþó ekki nærgignum en
þrjá kilómetra. Hann giskaöi á,
aö sprengingin, sem braut efsta
hnjúkinn af fjallinu heföi sam-
svaraö 10 megatonna dýnamit-
sprengju.
Forsetinn var óheppinn meö
veður I skoöunarferöinni og varö
aö stytta hana vegna rigningar,
þoku og jafnvel snjókomu. Hann
kvaö litlar vonir vera til þess, aö
nokkur væri enn lifs þeirra sjötiu,
sem saknaö er á þessu svæöi.
Sagöi hann hryllilegt um aö litast
á svæöinu. Þar væri ekkert nema
leir og leöja og aska yfir öllu.
„Þaö var ljótara, en mig óraöi
fyrir,” sagöi forsetinn viöfrétta-
menn eftir feröina.
Allt með
kyrrum
kjörum
Með skammbyssuna á lofti og grimmilegan
varðhund með gapandi gin gengu lögreglumenn i
Miami að störfum sinum við að reyna að halda
uppi lögum og reglu, en öðruvisi var þeim hættu-
legt að vera á ferli eftir að skyggja tók. — Siðustu
daga hefur þó allt verið með kyrrum kjörum og
næturlifið verið með eðlilegum hætti þessi kvöld,
siðan útgöngubanninu var aflétt.
Egyptaiandslorseti fær
að sltja ævilangt
Anvar Sadat
Yfirgnæfandi meirihluta
Egypta hefur lagt blessun sina á
stjórnarskrárbreytingar, sem
veita Anwar Sadat forseta rétt til
þess aö gegna embættinu um ó-
takmarkaðan tima.
Dagblööin I Kairó sögöu, aö
fyrstu tölur úr þjóöaratkvæöa-
greiöslunni um stjórnarskrána
(sem fram fór I gær) bendi til
þess, aö mikill meirihluti kjós-
enda hafi sagt „já” viö breyting-
unum. Breytingarheimildin felur
einnig I sér, aö islam veröi aöal-
trú landsmanna og grundvöllur
löggjafar, en hingaö til hefur
Islam veriö aöeins ein af mörg-
um.
Þetta siöara atriöi hefur kallaö
fram mótmæli 2,5 milljóna krist-
inna trúar I Egyptalandi, sem
hafa ekki látið friöast af loforöum
um aö réttarstaöa þeirra muni
ekki haggast viö breytingarnar.
Fyrri stjórnarskrá Egypta-
lands (frá 1971) geröi ráö fyrir,
aö sami maöur gæti ekki gegnt
forsetaembætti lengur en tvö 6
ára kjörtimabillröö.