Morgunblaðið - 09.04.2002, Qupperneq 31

UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 9. APRÍL 2002 31
INNAN tíðar munu
borgarbúar velja full-
trúa sína í borgarstjórn
Reykjavíkur. Mikil-
vægt er að þangað velj-
ist fólk sem veit hvað
það vill, fólk sem hefur
sannfæringu og er
reiðubúið að leggja tals-
vert á sig fyrir málstað
sinn. Stjórnmál hafa um
of þróast í þá átt að
verða vettvangur þeirra
sem bera lítið annað
fyrir brjósti en eigin
vegtyllur. Reyndar má
segja að sú tilhneiging
að skipa stjórnmála-
starfi í stórar blokkir sé að nokkru
ábyrgt fyrir þessari þróun. Ekki er
furða þótt menn spyrji um hvað
blokkir eins og Sjálfstæðisflokkurinn
eða Reykjavíkurlistinn snúist, annað
en að ná og halda völdum? Á tímum
þar sem hugmyndafræðin er dauð
verða slíkar blokkir markmið í sjálfu
sér, stærð þeirra og völd skipta ein
máli og pólitísk starf snýst allt um
valdatæknilega þætti. Eins og dæmin
sýna eru stóru valdablokkirnar t.a.m.
augljósar uppeldisstöðvar og skjól
fyrir ýmsa lukkuriddara, sem sækja í
„sérverkefni á vegum hins opinbera“,
þar sem þeir fást þó aðallega við að
spinna nýju fötin keisarans og við
rányrkju á almannafé.
Ferskt loft fyrir lýðræðið
Til að forðast slíkar hrakfarir
stjórnmálanna og tilhneigingu til sið-
ferðishnignunar þarf raunveruleg ný-
sköpun að eiga sér stað í stjórnmál-
unum á sama hátt og gerist á flestum
öðrum sviðum. Stjórn-
málum er skipað í
flokka á Íslandi enn
þann dag í dag sam-
kvæmt uppskrift frá
öndverðri 20. öld og sú
uppskrift er að mörgu
leyti hugverk Jónasar
frá Hriflu. En lýðræðið
þarf sína vítamíns-
skammta og ferskt loft
eins og öll lifandi kerfi.
Dæmi um ferskleika í
stjórnmálum sjáum við
gerast í framboði F-lista,
Frjálslyndra og óháðra,
til borgarstjórnar
Reykjavíkur. Nú á tím-
um verða framfarir með
því að steypa saman ólíkum þáttum í
nýjar uppskriftir. Ekkert er nýtt undir
sólinni nema nýjar og oft óvæntar sam-
setningar. Í framboði F-listans kemur
saman fólk úr ólíkum áttum, fólk sem
getið hefur sér orð fyrir heilindi og
frumkvæði á þeim sviðum þar sem það
hefur starfað og býður fram krafta sína
til að gera góða borg betri.
Sveitarstjórnarmálin
æ mikilvægari
Borgarstjórn og reyndar sveitar-
stjórnarstigið allt er að færast í
aukana og þar ákvarðast æ veiga-
meiri mál. Eins og mætur frambjóð-
andi hélt fram nýlega eru sveitar-
stjórnamál ekki lengur í 2. deild
stjórnmálanna. Á vettvangi sveitar-
stjórna ráðast mörg markverðustu
mál samtímans, svo sem mennta- og
umhverfismál. Þessir tveir mála-
flokkar einkennast báðir af því, að þar
þarf að gæta langtímasjónarmiða og
gera þess vegna afar miklar kröfur til
þeirra stjórnmálamanna sem fara um
þá höndum. Ef vel er með þessa mála-
flokka höndlað í borgarstjórn verður
okkur auðveldara að gera Reykjavík
að þeirri mann- og vistvænu höfuð-
borg norðursins sem við Reykvíking-
ar viljum að borgin okkar verði.
F-listinn á
erindi við
Reykvíkinga
Björn Guðbrandur
Jónsson
Höfundur er umhverfisfræðingur og
skipar 5. sæti F-listans í Reykjavík.
Reykjavík
Í framboði F-listans,
segir Björn Guðbrand-
ur Jónsson, kemur sam-
an fólk úr ólíkum áttum.
Í TENGSLUM við
nokkuð meiri umræðu
en verið hefur um
hvort Ísland eigi að
sækja um aðild að
Evrópusambandinu
eða ekki hef ég velt
fyrir mér því sem fyr-
irsögn höfðar til.
Fyrir skömmu
hlustaði ég á Ara
Teitsson, formann
bændasamtakanna,
setja fram í setning-
arræðu Búnaðarþings
þá fáránlegu skoðun,
að Íslendingar ættu
ekki frekar erindi,
með von um áhrif, í
Evrópusambandið frekar en Þórs-
höfn til Reykjavíkur í von um að
koma sínum málum á framfæri.
Þetta er fáránleg skoðun einstak-
lings, sem þrátt fyrir að búa nokk-
uð einangrað hefur náð því að
verða formaður öflugra samtaka
sem staðsett eru í Reykjavík og
óneitanlega hefur Ari Teitsson
mikil völd og áhrif.
Um áhrif Þórshafnarbúa er það
að segja, að þeir mæta reglulega til
fundar við fjárlaganefnd og koma
sínum málum bærilega á framfæri
og hafa áhrif beint og óbeint í
gegnum sína þingmenn og í sam-
tölum við stjórnvöld og aðra þing-
menn.
Áhrif erlendis
Undirritaður hefur tekið þátt í
samskiptum á erlendum vettvangi
á vegum Alþingis í nokkrum mæli.
Það vekur enga sérstaka athygli
innanlands hversu víðtæk áhrif
fulltrúar Íslands hafa í þeim sam-
skiptum, þar sem við höfum rétt til
að ræða málin og taka til máls, það
þykir sjálfsagt.
Ég minni á styrk Íslendinga
undir forystu Jóns Baldvins Hanni-
balssonar og hans liðs varðandi
EES-samninginn, sem er nánast
óumdeildur til hags-
bóta fyrir Ísland.
Það má minna á að í
samskiptum við aðrar
þjóðir innan Alþjóða-
þingmannasambands-
ins (IPU) hafa Íslend-
ingar öðlast virðingu
og sess sem þjóð, sem
fær miklu meiri völd
og hefur margfalt
meiri áhrif en íbúatala
Íslands og fulltrúa-
fjöldi (3) á þeim vett-
vangi gefur tilefni til.
Í þessu sambandi
má minna á, meðal
annarra, fyrrverandi
þingmann, Ólaf Ragnar Grímsson,
núverandi forseta, Geir H. Haarde,
sem var varaforseti þessara sam-
taka 144 þjóðþinga, núverandi for-
maður þingmannanefndar Íslands,
Einar K. Guðfinnsson, sem hefur
valist í mörg flókin hlutverk á veg-
um IPU og leyst þau með prýði.
Ásta Möller var valin varaforseti
kvennasamtaka IPU á nýafstöðnu
þingi. Ég get nefnt fleiri, sem ég
þekki til í starfi, svo sem Vilhjálm
Egilsson og Össur Skarphéðinsson
í EFTA-samstarfi. Einnig má
benda á að fulltrúar Íslands, hvort
sem um er að ræða stjórnarand-
stæðinga/stjórnarliða, aðila frá
ASÍ, Samtökum iðnaðarins eða
öðrum, koma fram mjög samstæðir
um hagsmuni Íslands, hvar sem
þeir eru í starfi á erlendum vett-
vangi og á þessa ágætu fulltrúa er
hlustað og þeir valdir til vanda-
samra verka, þar sem við eigum
aðild.
Meðal annars af þessum ástæð-
um hef ég engan ótta af því að við
munum ekki hafa áhrif innan ESB
ef niðurstaðan verður sú að sækja
um aðild að Evrópusambandinu.
Íslendingar munu þar, sem á öðr-
um vettvangi, komast til valda og
ná öflugri áhrifum en höfðatalan
gefur tilefni til.
Krafa almennings
varðandi ESB-umsókn
Það hefur margkomið fram að
ekki hafa verið skilgreind samn-
ingsmarkmið gagnvart aðildarum-
sókn að Evrópusambandinu, mjög
óljóst er um kostnað og ávinning af
aðild.
Fjölmargir hafa ritað um þessi
mál og rætt viðhorf sín. Það hafa
verið gefnar út bækur og rit um
þessi mál. Það verður að segja
hlutina eins og þeir eru: Það eru
aðeins örfáir sem kynna sér málið
til hlítar, því er mín niðurstaða
þessi eftir samtöl við fjölmarga
þeirra, sem eru eins og sagt er
„með báða fætur á jörðinni“.
Málefnið aðild Íslands að Evr-
ópusambandinu verður að kynna,
kosti þess og galla, nánast að segja
á tveimur Morgunblaðssíðum, kosti
annars vegar og galla hins vegar
og þjóðin á að fá að segja í at-
kvæðagreiðslu hver vilji hennar er.
Það liggur fyrir að Össur Skarp-
héðinsson hefur komist að per-
sónulegri niðurstöðu í málinu,
Halldór Ásgrímsson hefur greini-
lega svipaða afstöðu, Davíð Odds-
son og Kristján Ragnarsson eru,
nánast óútskýrt, andstæðingar að-
ildar. Þessir umræddu menn fá
ekki að taka ákvörðun fyrir heila
þjóð, þess vegna leysum við málið
með þjóðaratkvæðagreiðslu eftir
vandaða kynningu.
Áhrif embættis-
og stjórnmála-
manna erlendis
Gísli S.
Einarsson
ESB
Málefnið aðild Íslands
að Evrópusambandinu,
segir Gísli S. Einarsson,
verður að kynna.
Höfundur er þingmaður Samfylk-
ingarinnar.
ÞAÐ er óneitanlega
heldur nöturlegt að
heyra þetta slagorð
Línu.Nets glymja í
ljósvakamiðlunum,
framtíðin er ljós, á
sama tíma og horfur
Reykjavíkurborgar
hafa ekki í annan tíma
verið dekkri. Rándýrar
auglýsingaherferðir
þessa fyrirtækjalíkis
eru því ekkert annað
en enn ein vatnsgusan í
andlit borgarbúa.
Dýrustu mistökin
Óráðsía meirihlutans
í málefnum Línu.Nets
er slík, að guðfaðirinn Alfreð Þor-
steinsson lætur sér fátt um finnast
þótt Lína.Net hafi kokgleypt 2.500
milljónir á undanförnum þremur ár-
um. Til að réttlæta sóunina líkir
framsóknarmaðurinn henni við mik-
ilvæga samfélagsþjónustu á borð við
hitaveitu eða rafveitu. Veruleiki
málsins er hins vegar sá að um póli-
tískan hráskinnaleik er að ræða, sem
er svo vanhugsaður að hann hefur
ekki fært meirihlutanum meira í
aðra hönd en ein dýrustu mistök sem
um getur í framkvæmdasögu
Reykjavíkurborgar.
Úrelt upplýsingatækni
Upphafleg viðskiptahugmynd
Línu.Nets var allra góðra gjalda
verð. Hefðbundnar raf-
línur er unnt að nota til
tölvusamskipta og ann-
arra stafrænna gagna-
flutninga og færa má
fyrir því rök að þarna
væri fundin hagkvæm
leið, ekki hvað síst fyr-
irgrunnskólakerfi
borgarinnar, að upp-
lýsingatæknibylting-
unni. Vandinn var sá,
að upplýsingatækni-
þróunin var farin fram
úr veitukerfi Orkuveit-
unnar áður en menn
uggðu að sér. Nánari
athugun leiddi í ljós að
raflínur myndu ekki
standast þær afkasta- og gæðakröf-
ur sem gera verður til upplýsinga-
hraðbrauta.
Svikin kosningaloforð
Frekar en að láta staðar numið,
var sú pólitíska ákvörðun tekin af
meirihlutanum að borgin fjármagni
gífurlegar fjárfestingar í m.a. ljós-
leiðaralögnum á vegum Línu.Nets.
Erfitt er að henda reiður á forsend-
um þessarar ákvörðunar. Að
minnsta kosti mátti mönnum vera
ljóst að um var að ræða mikla
áhættufjárfestingu á sífellt harðn-
andi samkeppnismarkaði. Ákvörð-
unin verður enn illskiljanlegri með
hliðsjón af því fjársvelti sem ýmis
lögboðin skylduverkefni Reykjavík-
urborgar hafa mátt þola, svo sem
eðlileg þróun miðborgarinnar,
gatnakerfi borgarinnar eða upp-
bygging leikskólakerfisins (sem hef-
ur í tvígang verið eitt af heitustu
kosningaloforðum R-listans).
Lamandi niðurstaða
Forsaga Línu.Nets sýnir glöggt
hversu langt R-listinn hefur teygt
sig í skammlausum blekkingum og
orðaskaki í þessu hörmulega máli.
Öllu verri er þó sá dilkur sem málið
dregur varðandi fjárhagsstöðu borg-
arinnar og framkvæmdagetu henn-
ar. R-listinn verður því að standa
reikningsskil á þeim 2.500 milljónum
sem hafa verið grafnar í jörðu,
hvorki íbúum borgarinnar, fyrir-
tækjum hennar né stofnunum til sér-
legs gagns. Ef ekki verður framtíð
borgarinnar okkar allt annað en ljós.
Er framtíðin ljós?
Elín
Jóhannsdóttir
Reykjavík
Forsaga Línu.Nets sýn-
ir glöggt, segir Elín Jó-
hannsdóttir, hversu
langt R-listinn hefur
teygt sig í skamm-
lausum blekkingum.
Höfundur er stjórnmálafræðingur.