Vísir - 14.06.1980, Blaðsíða 16

vtsm
Laugardagur 14. júnf 1980
16
VISIR Laugardagur 14. júnl 1980
17
Islendingar eru mikiö fyrir þjóösögur og þegar verk Jóns Árnasonar þrjóta er
gripiö til þjóðsagna um náungann, — það eru þjóösögur hinar nýrri. Þjóðsagan
um Magnús Gunnarsson, framkvæmdastjóra Arnarflugs segir, að hann sé
heima aöeins 20 daga á ári. Hina dagana sé hann á yfirreiö um gjörvalla heims-
byggðina og því er gjarnan bætt viö, aö hann hafi fleiri flugtíma en nokkur flug-
stjóri hjá félaginu.
Magnús hlær þegar Helgarblaðið ber söguna upp á hann: — „Það er nú
kannski fullmikiö sagt. En ég gerði þaö til gamans á síöasta ári, að halda þessu
saman og þá f laug ég um 40 tima aö meðaltali í mánuöi og var 160 daga í burtu.
Þaö var reyndar nokkuð gott því árið áður var ég um 200 daga í burtu. Þaö má
því segja, aö þaö hafi veriö hálfgert sjómannslíf á manni hvað þetta snertir".
— „Annars hefur sjómennskan
alltaf veriö afskaplega rik i mér”,
heldurMagnúsáfram. — „Ég var
mikiö til sjós hérieina tiö, t.d. á
sumrin þegar ég var I skóla. Ég
er alinn upp viö sjómennsku,
faöir minn er skipstjóri og margir
i minni fjölskyldu hafa atvinnu
sina af sjónum. Þannig var þaö
lengi vel ofarlega á baugi, aö ég
færi til sjós og þegar ég ídáraöi
Verslunarskólann var ég aö
hugsa um aö snúa viö blaöinu og
fara á sjóinn.
Þaö varö þó úr aö ég hélt áfram
námi en hins vegar breytti þaö
ekki áhuga minum á sjónum. Ég
lagöi mig eftir aö fylgjast meö út-
gerö, sérstaklega kaupskipaút-
gerö og ég skrifaöi kandidatsrit-
gerö mina i Háskólanum um þau
mál. Upphaflega átti sú ritgerö aö
fjalla um tsland og alþjóölegar
siglingar en hún endaöi sem sögu-
legt yfirlit yfir þróun íslenska
kaupskipaflotans, en þaö átti nú
aöeins aö vera formálinn aö hinu
verkinu, sem teygöist svona úr”.
„Fílefldur hópur af úr-
valsliði".
Nú varst þú kunnur fyrir af-
skipti þin af féiagsmálum þegar
, þú varst i skóla. Hvernig litur þú
I á þessi mál i dag, t.d. stúdenta-
, pólitikina?
— „Ég get ekki litiö á hana
■ ööruvísi en sem afskaplega
| skemmtilegt timabil i ævi eins
m manns. Ég afrekaöi þaö aö veröa
H formaöur stúdentafélagsins, sem
■j aö þá var hinn almenni póíitlski
I vettvangur stúdenta og þetta var
jj á þvi timabili sem mjög öflug
| pólitisk hreyfing fór um alla há-
n skóla i Evrópu. Viö sem vorum I
| forystuhlutverki fyrir Vöku lent-
■ um aö sjálfsögöu i mjög haröri
■ andstööu viö vinstri öflin og þaö
■ uröu mikil átök eins og gefur aö
I skilja.
■ En I þessari baráttu myndaöist
I filelfdur hópur, aö minum dómi,
I af úrvalsliöi sem aö stóö vörö um
• Vöku á þessum tima og ég held aö
I fáir hópar hafi haft sama slag-
1 sraft og þetta liö haföi á þessum
| árum.
Hluti þessa hóps stóö seinna aö
I ítgáfuEinreiöarinnar, en þaö var
nenningartimarit sem túlkaöi
| Ifsviöhorf þeirra sem aö
. löhylltust þaö sem viö kölluöum,
| yrstir manna, frjálshyggju. Ég
. /ar ritstjóri þessa ágæta timarits
| fjögur eöa fimm ár og þegar ég
■ it svona til baka þá finnst mér aö
■ ifskipti min af þessari útgáfu sé
m >aö sem ég er hvaö hreyknastur
■ if frá þessum árum”.
g Fórnað fyrir flokksein-
j ingu"
m A þessum árum varst þú áber-
■ andi 1 starfi ungra sjálfstæöis-,
Imanna og varst talinn eiga mikla
framtiö fyrir þér I flokknum, en
H siöan dregur þú þig i hlé. Hver
™ var ástæöan fyrir þvl?
— „Þaö átti sér nú nokkurn að-
: draganda og þar sem þú minnist
| á þetta er best aö segja hverja
. sögu eins og hún er og þá náttúru-
H lega frá minum sjónarhóli séö.
» Á sinum tima fóru Jóhann
j Hafstein og Geir Hallgrimsson
mm þess á leit vib mig aö ég tæki viö
H mér starf framkvæmdastjóra
ISjálfstæöisflokksins. Eftir mikla
umhugsun og innri baráttu sam-
m þykkti ég aö taka þetta starf aö
H mér og taldi aö frá ráöningu heföi
■ veriö gengiö þannig aö ég sagöi
ffl upp störfum mlnum sem kennari
■ I Verslunarskólanum og fram-
1*1 kvæmdastjóri Bandalags Há-
H skólamanna. Þegar ég var svo aö
I búa mig undir aö taka viö starfinu
H kom upp mjög hörö andstaöa frá
1 Gunnari Thoroddsen, sem hefur
H liklega taliö aö ég yröi honum á
! einhvern hátt fótakefli i þeirri
I valdabaráttu sem fram fór innan
flokksins. Nema aö hann hafi
taliö mig ónothæfan i starfiö sem
getur auövitaö veriö fullgild skýr-
ing lika.
Þaö var þá ekki meiri sannfær-
ing á bak við þetta hjá Jóhanni og
Geir að þeír töldu það vera þess
viröi aö kaupa friðinn og þaö má
kannski oröa þaö þannig aö mér
hafi veriö fórnaö fyrir flokksein-
inguna. Menn geta svo velt þvi
fyrir sér, i ljósi þess sem siöar
hefur gerst, hvernig sá friöur
hefur gagnast flokknum.
Reyndar hafa slik hrossakaup
einkennt starfiö innan Sjálf-
stæöisflokksins undanfarin ár svo
aö hér er ekki um einsdæmi aö
ræöa.
Annars nær þetta mál lengra
aftur i timann og ég get t.d. ekki
dregiö aöra ályktun en þá, aö af-
staöa Gunnars hafi mótast af af-
skiptum minum af forsetakosn-
ingunum 1968”.
„ Eitt af því sem ég er
stoltastur af"
— „Ég var starfsmaður hinnar
svokölluöu I2manna nefndar sem
•stóö aö framboöi Kristjáns
Eldjárns og var þar af leiöandi
áberandi I þeirri höröu baráttu,
sem var illu heilli miklu persónu-
legri og illskeyttari heldur en
manni viröast þær kosningar
vera sem nú fara fram.
Þessar kosningar voru * svo
hatrammar, aö fyrir þessa af-
stööu mina var ég settur á
svartan lista hjá ákveðnum hópi
manna I flokknum og er þar sjálf-
sagt enn. Þaö var alveg sama
nálægt hverju ég kom i Sjálf-
stæöisflokknum eftir þessar for-
setakosningar. Ef nafn mitt kom
einhvers staöar upp eöa ég ætlaöi
aö hafa einhver afskipti haföi þaö
ósjálfrátt neikvæð áhrif hjá þess-
um hópi manna.
Séröu þa kannski eftir þvi aö
hafa tekið þessa afstööu I forseta-
kosningunum þar sem hún viröist
hafa komiö i veg fyrir pólitiskan
frama þinn?
Nei, þvert á móti. Þetta er eitt
af þvi sem ég er stoltastur af um
ævina enda held ég aö þaö hljóti
að vera samdóma álit manna aö
Kristján hafi gegnt þessu hlut-
verki meö miklum sóma”.
„ Aldrei hvarf lað að mér aö
fara aftur í pólitik"
— „Annars er þaö kannski
álitamál aö hve miklu leyti af-
staöa min I forsetakosningunum
hafb áhrif á pólitiskan frama
minn. Þetta er kannski frekar
spurning um aö beita sér i barátt-
unni og hafa vilja til aö gera þaö.
Ég hef nú ekki hugsaö út i þessi
mál i mörg ár en ég man þaö aö
ég átti I haröri baráttu viö sjálfan
mig ab taka þessu tilboöi um
framkvæmdastjórastööuna og
auövitað ætlaöi maöur aö taka til
hendinni fullur af eldmóöi i þágu
þess sem maöur taldi og telur enn
hina einu réttu þjóöfélagsstefnu.
Þetta var vissulega mikil tima
mótaspurning fyrir mig og á
vissan hátt fyrir flokkinn lika, þvi
þarna var gerö málamiðlun á
málefni sem aö minu mati var al-
gerlega ástæöulaust. Þaö heföi
aldrei hvarflaö aö mér, sem
framkvæmdastjóra, aö taka af-
stööu I valdabaráttu innan hans
enda heföi hann ekki verið mitt
hlutverk.
En þaö var ljóst á þessum tima,
aö um mjög skýra skiptingu var
aö ræöa á milli þeirra afla sem
tókust á i flokknum og þaö var
ekki eingöngu hjá þeim sem eldri
voru heldur skiptust yngri menn-
irnir einnig I flokka eftir sömu
formúlu. Þetta var m.a. þáttur I
þvi aö ég fjarlægöist flokksstarfið
og aö lokum dró mig út úr þvi.
Hefur hvarflaö aö þér aö fara
aftur út i pólitik?
— ,*Nei, og ég veit ekki hvernig
hægt er ab skýra þaö, en þaö
hefur aldrei hvarflaö aö mér. Ég
held aö þaö gildi almennt um þá
sem fjarlægst hafa flokkskerfin
aö áhuginn dvinar og i ljósi siö-
ustu atburða er fátt sem bendir
tilaö þaö sé eftirsóknarvert aö
standa i þessu stappi ef viö tökum
Sjálfstæðisflokkinn sem dæmi.
Mig tekur sárt, sem og mörgum
sjálfstæðismönnum, aö sjá
hvernig flokkurinn er nú leikinn
og hversu gjörsamlega hann virö-
ist vera búinn aö missa tengsl viö
hina daglegu lifsbaráttu einstakl-
ingsins. Þaö er illt aö segja þab,
en þaö er eins og hann sé aö eldast
fyrir aldur fram.
Ég verö aö viðurkenna aö þegar
menn tala um endurreisn Sjálf-
stæöisflokksins þá hvarflar aö
mér I fullri alvöru hvort ekki sé
áhrifarikara og hreinlegra fyrir
þá, sem vilja hafa afsipti af
stjórnmálum, ab skapa nýjan
vettvang, þar sem menn geta
snúiö sér beint ab verkefnunum
og vandamálunum I staö þess aö
reyna aö blása lifi I Sjálfstæöis
flokkinn þar sem of mikil orka fer
i aö styrkja fúna innviöi.
Fyrir utan þetta held ég aö
menn sem standa utan viö flokks-
kerfin hafi litla raunhæfa mögu-
„Gunnar hefur liklega haldiö aö
ég yröi honum á einhvern hátt aö
fótakefli...”
„Ég á ekkert áhugamál, sem heltekur mig, þegar ég kem heim á
kvöldin.”
helgarviötaliö
hvaö starfsfólk félagsins hefur
oröiö sjálfstætt og þaö er m.a.
ástæöan fyrir þvi aö okkur hefur
tekist aö halda skrifstofustærö-
inni hér í ákveönu iágmarki”.
„Erum sölumenn
og útflytjendur"
— „Sérstaöa Arnarflugs bygg-
ist á leigufluginu og ég hef oft orö-
iö var viö aö ákveðinn misskiln-
ingur tengist þessu skilgreining-
aratriöi sem kallaö er leiguflug.
Þaö sem viö erum aö gera er aö
viö seljum ákveöna þjónustu til
flugfélaga inn I þá tima þegar
þörfin á sliku er fyrir hendi t.d.
þegar aö þessi félög fá á sig aukib
álag, sem þau geta ekki mætt
meö eigin tækjakosti. Viö erum
sem sagt sölumenn og útflytjend-
ur. í rauninni er þetta útflutning-
ur á Islenskri þekkingu þvi aö viö
leigjum ekki bara vélar heldur
einnig sérþjálfað starfsfólk. Og
þaö er þetta sem ég er aö gera
þegar ég er I þessum margumtöl-
uöu feröalögum.
En þaö er rétt aö þaö komi
fram, aö þaö eru fleiri en ég hjá
félaginu sem hafa mjög þunga
ferðaskyldu. Þaö er mikið atriöi i
þessu aö vera snöggur aö koma
sér á staðinn og ég hef aldrei vit-
að til aö nokkur samningur hafi
komist á meö þvi aö sitja hér
heima og ætla sér aö afgreiöa
þetta I gegnum sima eöa telex”.
„Hrein verkaskipting"
Nú er oft rætt um tengsl ykkar
an frekar en aö heyja blóöuga
baráttu um markað, sem þvi miö-
ur er ekki til skiptanna. Þannig
hefur þaö komiö i okkar hlut aö
annast þá hliö málanna sem snýr
að leiguflugi”.
Nú var einhver aö gera þvi
skóna nýveriö, aö þiö heföuö sam-
iöum pilagrlmaflugiöog þaö væri
eitt dæmi þess hversu Flugleiöir
væri illa rekiö fyrirtæki:
— „Þaö er I sjálfu sér sjónar-
miö út af fyrir sig hvort þeir heföu
átt aö láta markaðsdeild sina
semja um pilagrimaflugiö eöa
nýta sér þá þekkingu sem safnast
hefur saman hér hjá okkur. En ég
held að þetta segi ekkert um þaö,
hvort Flugleiðir sé vel eöa illa
rekiö fyrirtæki. Þvert á móti er
hér um hreina verkaskiptingu aö
ræöa sem miöar aö þvi aö bæöi
fyrirtækin séu betur i stakk búin
til aö mæta þeirri hörðu sam-
keppni sem aö nú rikir I þessum
atvinnurekstri”.
„Aö halda aö Island
sé nafli alheimsins"
En svo viö tökum upp iéttara
hjal og snúum okkur aö áhuga-
málum þinum. Varla geta þaö
veriö feröalög?
Nei, þaö eru þau ekki þótt ég
hafi ekkert á móti ferðalögum
sem slikum. Ég hef t.d. haft
margvislegt gagn af þessum ferö-
um mlnum’og kynni af ólikum
þjóöum og ólikum viðhorfum hafa
vikkaö sjóndeildarhringinn og
skilning á mannlifinu. Þegar
maöur horfir á þetta i viöara
„Þetta er útflutningur
á íslenskri þekkingu"
Rætt við Magnús Gunnarsson framkvæmdastjóra Arnarflugs
leika á aö veröa virkir þátttak-
endur þótt þeir hafi áhuga á þvi.
En eins og ég segi, ég hef ekki
hugsaö mér aö hafa afskipti af
sliku.
„Hann beið með að koma"
Nú stendurþú uppi atvinnulaus
eftir þessa orrahriö. Hvert varö
svo framhaldiö?
„Þaö má segja að það var fátt
sem olli meiri straumhvörfum i
lifi minu eins og einmitt þetta og
þaö kom svona atvinnulegu róti á
mig sem aldrei hefur stoppaö.
Fyrst á eftir hugsaði ég mér aö
fara i framhaldsnám til Kaup-
mannahafnar en atvikin höguöu
þvi þannig aö ég tók boöi um aö
veröa skrifstofustjóri hjá Sölu-
sambandi lslenskra fiskfram-
leiðenda og þaöan fór ég yfir á
Hafskip.
Þegar ég var beöinn um aö taka
viö framkvæmdastjórastööu hjá
Hafskip var útlitiö allt annað en
glæsilegt hjá fyrirtækinu. Búiö
var aö binda tvö af skipum fé-
lagsins erlendis og þaö þriöja var
komiö á uppboö. Þaö freistaöi
min á vissan hátt aö takast á viö
þessi vandamál sem voru gifur-
leg fjárhagslega en segja má aö
starfsemi félagsins hafi verib lok-
iö.
Þegar ég byrjaði lá fyrir, aö
þaö þurfti aö fara til allra lána-
drottna Hafskips og semja viö þá
til aö þeir losuðu þó þannig um
reksturinn aö skipin gætu hafiö
siglingar aftur. Þetta var á sama
tima og konan min átti von á
barni og þaö var ef til vill dæmi-
gert fyrir mig, myndi konan min
segja, aö rjúka af staö út i heim
þegar aö sú stóra stund var aö
nálgast.
En af staö fór ég og mig minnir
aö ég hafi þá ferðast til niu landa
á tiu dögum og guö veit hvaö ég
sat marga fundi. Þetta var þann-
ig, aö maður kom inn i sal þar
sem raðað var upp hópi lögfræö-
inga og lánardrottna, sem aö voru
heldur þungbúnir yfir gangi mála
hjá Hafskip og ætluðu nú heldur
betur aö taka i lurginn á þessum
fulltrúa sem þarna birtist frá þvi
ágæta fyrirtæki.
Þegar ég kom inn á fundina var
þaö oft mitt fyrsta verk aö spyrja
hvort ég gæti sent telex til aö
spyrja hvort konan min væri búin
aö eiga barniö. Þegar menn sáu
þennan aumingja veröandi fööur
sitja i andakt, biöandi eftir barns-
fæöingu heima á íslandi, var ekki
laust viö aö þeir heföu haft heldur
meiri samúö meö viösemjandan-
um á eftir. En þaö atvikaöist
„Hef ekki orðib var viö neina afskiptasemi frá hendi
stjórnenda Flugleiöa.”
þannig aö sonur minn fæddist
morguninn eftir aö ég kom heim.
Hann beiö meö aö koma.
En þaö var gifurlega mikiö
verk sem aö þurfti aö vinna hjá
Hafskip og eitt okkar fyrsta verk
var aö endurskipuleggja allt
áætlunarkerfi félagsins og mér
sýnist þaö hafa gefist nokkuð vel
þar sem þaö er notaö, aö mér sýn-
ist i grundvallaratriöum enn”.
,/Lífsspursmál aö vera
með nýtiskuleg tæki"
Og siöan feröu af hafinu yfir I
loftið?
— „Þaö var nú ekki beint sem
þaö geröist. Ég lenti á vissan hátt
I átökum viö þáverandi stjórnar-
formann Hafskips á sinum tima,
sem varö til þess aö ég hætti hjá
félaginu. Og ef ég tala opinskátt
um þaö, má segja aö þaö hafi ver-
iö eitt þaö erfiöasta sem ég hafði
lent i þegar aö til þeirra missætta
kom þvl aö ég var búinn aö leggja
óhemju mikib á mig til aö koma
þessu i rétta átt.
Fyrst á eftir rak ég ráögjafa-
skrifstofu og kenndi i Verslunar-
skólanum þar til I mars 1976 þeg-
ar mér var bobið framkvæmda-
stjórastarf hjá þessu nýja flugfé-
lagi sem þá var fyrirhugað aö
stofna”.
Var þaö mikil breyting aö
hverfa frá skipaútgerö yfir i flug-
rekstur?
— „Aö vissu marki en þó er
ýmislegt ekki óllkt meö flug-
rekstri og skipaútgerð. Þetta eru
hvoru tveggja hlutir á hreyfingu,
sem gegna flutningaþörf og þar af
leiðandi ekki óllk hugtök sem viö
er aö glima. Aftur á móti má
segja að rekstur Arnarflugs hafi
svo þróast {óvenjulega átt sem er
leiguflugið og rekstur okkar
erlendis.
Þaö má segja aö okkur hafi
bæöi gengiö vel og illa. Siöasta ár
var okkur afskaplega velviljaö en
ég hef þó lært þaö i gegnum árin
aö þessi flugrekstur er afar
áhættumikil atvinnugrein, sveifl-
ur i fjármunum miklar og þess
vegna stutt á milli taps og hagn-
aöar.
1 dag sjáum viö fram á harön-
andi átök á þessum markaöi og
þess vegna er llfsspursmál fyrir
okkur aö vera með rétt tæki, ný-
tiskuleg tæki til aö vinna meö. Og
þaö er einnig mikiö atriöi ab vera
með gott starfsfólk, sem er I
þessu meö réttu hugarfari og tel-
ur ekki eftir sér ýmis óþægindi
sem þessu er samfara svo sem
miklar fjarvistir og landshorna-
flakk. Þaö er i rauninni sérstakt
viö Flugleiöil Hvernig lítur þú á
sjáifstæöi Arnarflugs gagnvart
Flugleiöum?
— „Ég hef nú heyrt margar
skilgreiningar á þessum tengsl-
um t.d. hvort Arnarflug sé dóttur-
fyrirtæki Flugleiöa eöa deild I þvi
ágæta félagi. Staöreyndin er, aö
Flugleiðir eiga 57% I Arnarflugi.
Hins vegar hefur Arnarflug alltaf
starfaö sem alveg sjálfstæö
stjórnunareining bæöi fjárhags-
lega og flugrekstrarlega og ég hef
ekki oröið var viö neina afskipta-
semi frá hendi stjórnenda Flug-
leiöa á daglegum rekstri Arnar-
flugs.
Hins vegar er engin launung á
þvi, aö félögin hafa meö sér
ákveöiö samstarf t.d. I viöhalds-
málum og markaösmálum. Ég
held að i hinni harönandi sam-
keppni sem á sér staö um allan
heim á þessu sviöi hafi menn gert
sér grein fyrir þvi, aö til aö geta
háö þessa baráttu verða eining-
arnar aö stækka. Og þaö var
undirstöðuatriði I þeim viðræbum
sem fram fóru milli stjórna félag-
anna þegar þetta samstarf hófst,
aö fyrirtækin myndu standa betur
aö vigi ef þau tækju höndum sam-
samhengi rennur skyndilega i ljós
fyrir manni sú blákalda staö-
reynd hvaö viö tslendingar erum i
rauninni litlir og hvaö viö stönd-
um tæpt meö alla þá velmegun og
allan þann lúxus sem viö búum
viö i dag, — og kannski ekki siður
hvaö viö kunnum litið aö meta
þaö. En þaö er áberandi þáttur i
fari okkar aö halda aö tsland sé
nafli alheimsins og allar þjóöir
heims biöi meö öndina i hálsinum
eftir þvi aö fá aö gera viðskipti
viö okkur. Þetta er mjög hættu-
Iegt einkenni þótt ég sé allra
manna sannfæröastur um aö hér
getum viö átt bæöi blómlegt og
lifvænlegt mannlif.
En þetta var nú ef til vill óþarfa
prédikun sem kemur til af þvi, aö
þú settir mig upp viö vegg þegar
þú spuröir um áhugamálin. Sann-
leikurinn er sá aö ég á ekkert
áhugamál sem heltekur mig þeg-
ar ég kem heim á kvöldin. Ég
safna ekki frimerkjum og ég spila
ekki bridge. Konan min hefur
sagt aö þaö sé einn af mlnum
stærstu ókostum ab ég skuli ekki
hafa neina dellu abra en vinnuna.
Ætli ég svari þessu ekki bara meö
gamla „standardnum”: Þegar ég
hef lausa stund slappa ég af meö
þvi aö lesa góöa bók...”
-Sv.G.