Vísir - 01.09.1980, Blaðsíða 31

Sjónvarp mánudag kl. 21.15:
SWEDENHIELMARARNIR, ÓVENJULEG OG
Ufvarp kl. 14.30:
Ný miðdegissaga:
Alturgangan
í dag hefst lestur nýrrar mið-
degissögu. Það er sagan „Aftur-
gangan” eftir Jón Kjartansson
frá Pálmholti. Saga þessi birtist
ásamt fleiri smásögum Jóns i
smásagnasafni hans „Tilgangur-
inn i lifinu”, sem gefið var út hjá
Helgafelli árið 1968. Sögunni
hefur verið skipt i þrjá hluta og er
lesandinn höfundurinn sjálfur.
EYÐSLUSOM
FJÖLSKYLDA
„Þetta leikrit fjallar um
heldur óvanalega fjölskyldu”,
sagði Hallveig Thorlacius, en hún
er þýðandi leikritsins sem sýnt
verður i sjónvarpinu á mánu-
dagskvöld.
„Fjölskyldufaöirinn er af gam-
alli aðalsætt og er þar að auki
uppfinningamaður og hefur veriö
að biða eftir Nóbelsverö-
laununum i mörg ár. Elsti sonur-
inn er hans hægri hönd, en yngri
sonurinn er að reyna að verða
flugkappi. Dótturin vill ólm verða
leikkona. Fjölskyldan er sú eina,
sem reynir aö halda eyðslunni i
skefjum.”
Hallveig sagöi, að þetta leikrit
væri mjög skemmtilegt og lægi
fyndnin oft i samtölunum á milli
fjölskyldumeðlima, sérstaklega
væri faðirinn orðheppinn.
Þetta leikrit er svo til alveg nýtt
af nálinni eða siðan 1979.
Höfundur verksins er mjög
þekktur i Sviþjóð og hefur meöal
annars verið þýdd á islensku bók
hans „Viðreisn i Wagköping”.
Aðal leikarinn i leikritinu, Jarl
Kulle, er einn af vinsælustu
leikurum Svia. Hann lék i leik-
ritinu ,,My fair laydy”, sem gekk
i Sviþjóð i mörg ár og er Kulle
þessi talinn einn af mestu hjarta-
knúsurum i Sviþjóð, I dag. AB
Swedenhielmararnir heitir
sænska sjónvarpsleikritið sem
verður i sjónvarpinu á mánudag-
inn. Þessi mynd sýnir aðalleikar-
ann og sænska hjartaknúsarann
Jarl Kulle í hlutverki sinu.
útvarp
Mánudagur
1. september
10.00 Fréttir. 10.10 Veöur-
fregnir.
10.25 tslenskir einsöngvarar
og kórar syngja
11.00 Morguntónleikar.
Hljómsveit Christophers
Hogwoods leikur Forleik nr.
8 i e-moll eftir Thomas
Aúgustine Arne/Nicanor
Zabaleta og Sinfóniuhljóm-
sveit Berlinarútvarpsins
leika Hörpukonsert i C-dúr
eftir Francois Adrien
Boieldieu: Ernst
MSrzendorfer stj./ Fil-
harmoniusveit Berlinar
leikurSinfóniu nr. 29 i A-dúr
(K201) eftir Wolfgang
Amadeus Mozart, Karl
Böhm stj.
12.00 Dagskráin. Tónleikar.
Tilkynningar.
12.20 Fréttir. 12.45
Veöurfregnir. Tilkynningar.
Tónleikasvrpa Leikiri létt-
klassisk lög, svo og dans- og
dægurlög.
14.30 Miðdegissagan:
„Afturgangan" eftir J6n frá
Páimholti Höfundur les
fyrsta lestur af þrem.
15.00 Popp. Þorgeir Astvalds-
son kynnir.
15.50 Tilkynningar.
16.00 Fréttir. Tónleikar. 16.15
Veðurfregnir.
16.20 Slðdegistónleikar FIl-
harmonlusveit Lundúna
leikur „Scapino”, forleik
eftir William Walton, Sir
Adrian Boult stj./Fil-
harmoniusveitin I Stokk-
hólmi leikur Sinfóniu nr. 2 i
D-dúr op. 11 eftir Hugo
Alfvén, Leif Segerstam stj.
17.20 Sagan „Barnaeyjan”
eftir P.C. Jersild Guörún
Bachmann þýddi. Leifur
Hauksson les (17).
17.50 Tónleikar.
Tilkynningar.
18.45 Veöurfregnir. Dagskrá
kvöldsins.
19.00 Fréttir. Tilkynningar.
19.35 Daglegt mál. Þórhallur
Guttormsson flytur þáttinn.
19.40 Um daginn og veginn.
Kjartan Sigurjónsson skóla-
stjóri á Isafiröi talar.
20.00 Púkk. — þáttur fyrlr
ungt fólk Stjórnendur:
Sigrún Valbergsdóttir og
Karl Agúst Olfsson. Þessi
þáttur var áöur fluttur 10.
ágúst f fyrra.
20.40 Lög unga fólksins.
Hildur Eiriksdóttir kynnir.
21.45 titvarpssagan:
„Sigmarshús” eftir Þórunni
Elfu Magnúsdóttur.
Höfundur les (12).
22.15 Veöurfregnir. Fréttir.
Dagskrá morgundagsins.
22.35 Fyrir austan fjall.
Umsjónarmaöur: Gunnar
Kristjánsson.
23.00 Kvöldtónleikar: Tóniist
eftir Pjotr Tsjaikovský
Sinfóniuhljómsveit
hollenska útvarpsins leikur.
Hljómsveitarstjóri:
Roberto Benzi. Einleikari:
Viktor Tret-jakoff. a.
„Voyvode”, balletttónlist.
b. Fiölukonsert i D-dúr op.
35.
23.45 Fréttir. Dagskrárlok.
sjónvarp
Mánudagur
1. september
20.00 Fréttir og veöur
20.25 Auglýsingar og dagskrá
20.35 Tommi og Jenni
20.40 iþróttir Umsjónarmaöur
Bjarni Felix ion.
21.15 Swedenhieimarnir
Gamanleikur eftir sænska
rithöfundinn Hjalmar Berg-
man. Sjónvarpshandrit
Henrik Dyfverman. Leik-
stjóri Hans Dahlin. Aðal-
hlutverk Jarl Kulle. Leikur-
inn gerist á heimili Sweden-
hielmfjölskyldunnar. Ætt-
faðirinn er snjall uppfinn-
ingamaöur og hefur lengi
vænst þess að hljóta Nobels-
verölaunin. Fjölskyldan er
skuldum vafin, en ráðskon-
an á heimilinu spornar viö
eyðsluseminni. Þýðandi
Hallveig Thorlacius. (Nord-
visión — Sænska sjón-
varpiö)
22.50 Dagskrárlok.
Enn einn blekklngavefurínn
Verkföllunum f Póiiandi virð-
ist lokið, í bili að minnsta kosti.
Sjaidan hafa verkföll vakið eins
mikla athygli um viða veröld og
þessi. Þó hafa þau sáralitil áhrif
haft á framleiðsiu eða viöskipti
utan Póllands. Þar við bætist að
i umræðu um verkföllin hefur
sárasjaldan verið að þvi vikið
hvaða launaaukningar verka-
mennirnir kefðust og þegar sagt
hefur veriö frá lausn verkfall-
anna hefur litið boriö á frásögn-
um af efnalegum kjarabótum.
Það er lika ljóst að verkföllin
voru ekki fyrst og fremst háð til
þess að ná fram launahækkun,
eins og við eigum að venjast
hér. Þau voru háö til þess að
knýja fram visi aö almennum
mannréttindum I sæluriki öreig-
anna, einu af fyrirmyndarrikj-
um margra þeirra sem hæst
láta I verkalýðsbaráttu i hinum
svonefnda vestræna heimi.
Verkföllin i Póllandi ættu að
hafa opnað augu okkar, sem bú-
um I lýðræöisriki, fyrir því hver
raunveruleg ásýnd sóslalism-
ans er. Hún er grimulaust ein-
ræði. t raun er það fullkomlega
eölilegt aö einræði hafi fylgt alls
staðar þar sem svonefnd sóslal-
Isk rlki hafa verið stofnsett.
Sósialismi I sinni fullkomnustu
mynd strlðir gegn ýmsum
frumhvötum heilbrigðs manns.
Hann brýtur niður eðlilega at-
hafnaþrá, hann meinar mönn-
um aö njóta ávaxta eigin dugn-
aðar og framtakssemi, hann
skyldar menn til þess aö þjóna
einhverju óáþreifanlegu hug-
taki með erfiði sinu og svita.
Þessvegna vilja menn ekki una
sóslalismanum, eftir aö þeir
kynnast honum.
En sósialisminn skal I helvit-
in. Þjóð eftir þjóö hefur verið
lögð I fjötra hans i skjóli her-
valds Sovétrikjanna, og ávallt
hafa verið nægir skósveinar
þeirra til þess að berjast fyrir
þvi að hópurinn stækkaöi. Til
þess að viðhalda sóslalismanum
hafa verið stofnuð her- og lög-
regluriki, þar sem þegnunum er
haldið I greipum óttans við
dauða eða fangeisisvist. Þess
eru engin dæmi, að þjóö sem
hefur einu sinni tekið á sig ok
sósialismans, eða kommúnism-
ans, hafi fengiö að velta þvl af
sér. Hver tilhneiging til þess er
barin niður af hervaldi, svo sem
dæmin frá Ungverjalandi og
Tékkóslóvaklu sanna. Leiðin til
sóslaiisma er einstefna, sem
gáfumanna vinstri pressunnar.
En póiskir verkfallsmenn
náðu ekki öllu fram. Langt frá
þvi. Þeir urðu aö slá af megin-
kröfum sinum. Þeir virðast ekki
hafa fengiö að stofna sjálfstæð
verkalýösfélög. Þótt slakað hafi
verið á ritskoöun á meðan sam-
ið var, er eftir aö sjást aö frjáls
pressa flæði um lendur Pól-
lands. Þótt dreift verði eintök-
um af Helsinki-sáttmáia meðal
þegnanna.biðum við eftir aö hlið
geðveikrahælanna verði opnuð.
Viö megum ekki láta slá ryki I
augu okkar. Sóslalisminn,
kommúnisminn, er einræöis-
stefna og mun verða það áfram,
þótt einræöisherrarnir hafi leik-
ið biðleik á meðan afgönsku
þjóðinni er slátraö. Það mun
skjótt koma i ijós. Hinn svokall-
aði mannlegi sóslaiismi er ekki
til og mun ekki verða það. Um
leið og pólska þjóðin og aðrar
austantjaldsþjóðir fengju að
velja sér stjórnarform yrði
sósialismi ekki lengur til. Þess
vegna verður þeim ekki leyft
þaö, fremur mun rauði herinn
marséra yfir landamærin. Þaö
veröur fróðlegt aö fylgjast meö
næstu vikurnar.
Svarthöföi.
endar I blindgötu.
Þótt fréttaskýrendur láti svo
sem verkfallsmenn i PóIIandi
hafi unniö mikinn sigur á þó
eftir aö sannast aö svo sé. Eðli-
legt er aö þeir menn, sem vilja
leiða fleira fólk undir ok komm-
únismans, geri mikið úr árangri
pólsku verkamannanna. Það
leiöir huga fólks að þvl að
kannski sé kommúnisminn nú
ekki svo bölvaöur eftir allt sam-
an, það saki ekki að prófa hann,
úr þvi hægt sé að snúa við. Aðrir
fréttaskýrendur dansa svo tneö
til þess að losna við þau óþæg-
indiað gáfur þeirra séu dregnar
I efa meðal hinna sjálfskipuöu