Morgunblaðið - 03.07.2002, Side 27

MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 3. JÚLÍ 2002 27
hafi legið hvaða hönnuður átti að
hanna hvert hús. Einnig hafi verið
bannað að setja aukaíbúðir í húsin
sem gerði mörgum erfitt fyrir.
Margir fari út í að byggja án þess að
hafa alveg efni á því en bjargi sér
fyrir horn með því að leigja út frá
sér í ákveðinn tíma.
Kristinn segir að gleymst hafi að
taka með í reikninginn að efnahags-
ástandið gæti breyst til hins verra.
„Það var ekki byggt inn í skipulagið
að markaðurinn gæti farið niður.
Margir byggingarverktakar eiga
mjög bágt og eru einhverjir komnir
á hausinn. Þarna eru mjög stórar og
dýrar eignir sem seljast ekki nema á
góðæristímum. Stór hluti þeirra er
óseldur. Menn buðu hátt til að fá
lóðir, síðan kom samdráttur og sitja
þeir fastir því þeir geta ekki minnk-
að við sig. Til viðbótar þurfa þeir að
borga umframgatnagerðargjöld.
Þeim er þrýst upp í að byggja stórt
þarna og þá koma umframgatna-
gerðargjöld. Það hjálpast allt að
skipulagið hefur ekki verið nógu
sveigjanlegt,“ segir Kristinn.
Þungur róður fyrir
byggingarverktaka
Grétar Már Steindórsson, fram-
kvæmdastjóri Íslenska byggingar-
félagsins, segir að hljóðið sé frekar
þungt í mörgum byggingaverktök-
um. „Hljóðið í okkur er ekkert
slæmt, reyndar höfum við ekki náð
að selja neitt af þessu enn þá en er-
um að klára þetta núna. Það voru
sumir verktakar hérna sem réðu
greinilega ekkert við þetta. Þeir
fara örugglega illa á þessu því það
seldist svo seint og fjármagnskostn-
aður er svo mikill. Menn héldu að
þeir gætu selt allt á teikningum og á
byggingarstigi en það er víst ekki
hægt,“ segir Grétar. Íslenska bygg-
ingarfélagið byggir fjögur tvíbýlis-
hús í Grafarholtinu og er einnig með
eina sex íbúða blokk, sem ekki hefur
verið byrjað á. Hann segir að mikið
sé þó spurt um fasteignirnar núna.
„Okkar mat var að lóðirnar hafi
verið aðeins of dýrar en það er ekki
aðalatriðið heldur skipulagið. Þetta
er of stórt, það er aðalpunkturinn,“
segir Grétar. Hann segir að bygg-
ingarréttinum hafi verið úthlutað
þannig að menn höfðu vissa há-
marksstærð. Byggingaverktaki hafi
borgað sama verð fyrir lóðina hvort
sem hann fullnýtti byggingareitinn
eða ekki. Flestir hafi þar af leiðandi
byggt alveg upp í hámarksstærð.
Menn vilji fá sem mest fyrir fjárfest-
ingar sínar.
Mistök að búið var að semja
við arkitekta við úthlutun
Aðspurður hvort við skipulagsyf-
irvöld sé að sakast, segir Grétar
Már að ekki sé hægt að benda á einn
eða neinn í því sambandi „Þetta var
allt skipulagt í bullandi meðbyr og
góðæri. Það sem hefur verið að er að
erfitt hefur verið að breyta þessu
eftir á og minnka íbúðirnar. Meg-
inmistökin voru, að mínu mati, að
búið var að setja arkitekta á lóðirnar
þegar við keyptum þær. Það var
mjög slæmt mál. Arkitektar eru
misjafnir og eftir á að hyggja fannst
mér þetta verst. Arkitektarnir gera
sér enga grein fyrir byggingar-
kostnaði. Við erum litlir aðilar og
gerum þetta meira og minna sjálfir
þannig að kostnaðurinn hefur ekki
rokið upp úr öllu valdi. En svo eru
þeir sem láta aðra gera allt fyrir sig
og hafa þurft að borga hátt verð.
Þess vegna hefur mörgum fyrir-
tækjum gengið illa hérna. Við höfum
aldrei verið jafn bundnir af arkitekt
og í þessu verkefni. Þeir setja eitt-
hvað niður á blað og við verðum að
sætta okkur við það og hafa það
þannig,“ segir Grétar Már. Hann
segir einkennilegt að byggingarétt-
ur sé seldur með þeim skilmálum að
ákveðinn arkitekt teikni húsin á
hverjum byggingarreit.
Mikið hefur verið rætt um lóða-
verð í hverfinu og segir Grétar það
hafa dregið úr sölunni. „Fólk hélt að
það væri allt svo dýrt hérna. Það var
ekki aðalvandamálið, framlegðin réð
alveg við þetta en neikvæð umræða
spillir fyrir og svo hefur borgin aldr-
ei almennilega kynnt hverfið.“
Grétar segist vera bjartsýnn á að
húsin seljist þegar þau verða tilbúin,
segir að áhugi hafi aukist til muna
undanfarnar vikur. Einhverjir hafi
dregið úr framkvæmdum en Ís-
lenska byggingarfélagið hafi tekið
þann pól í hæðina að klára húsin al-
veg. Húsin eru afhent fokheld að
innan, eða lengra komin og tilbúin
að utan með fullkláruðu plani. Hann
segir að fermetraverðið sé frá 75–90
þúsund krónum á fermetra. „Þetta
er stórkostlegur staður og stórkost-
leg hús. Við erum alveg við golfvöll-
inn þannig að það verður aldrei
byggt neitt þarna fyrir framan.“
sér í verðinu. Vilhjálmur er bjart-
sýnn á að salan taki kipp á næstunni.
„Hamrahverfið í Grafarvogi lenti í
svipuðum hremmingum á sínum
tíma en það er vinsælasta hverfið í
Grafarvoginum í dag. Þar var skilað
inn lóðum og verktakar fóru á haus-
inn, það vildi enginn vera þar. Því
segi ég að þetta sé einungis tíma-
bundið, bara ákveðið ástand sem
skapast,“ segir Vilhjálmur. Hann
telur að neikvætt umtal hafi orsakað
hve illa gengur að selja eignir í
hverfinu frekar en að hverfið sé
slæmt. „Fólk er yfirleitt mjög hrifið
af hverfinu, þarna er gott útsýni. Ég
fór þarna í vetur og skoðaði snjóinn
og annað, en það er ekkert til að
hafa áhyggjur af,“ segir hann.
Vilhjálmur segir að framkvæmdir
í Grafarholtinu hafi strax fengið nei-
kvæðan stimpil, t.d. vegna þeirra
skilmála sem borgin hafi sett. Fyrir
r aðeins
tur keypt
ð er komið
r fólk sér
hús,“ seg-
að selji
úsin mikið
m á fer-
lítill sem
innan 8–9
er frá hús-
ann hirða
kostnaður
holtinu er
ið að vera
að vinna í
ristinn.
ástand
a að fer-
svipað og
Kópavogi.
kki skilað
ltinu, sem hefur skapað byggingaverktökum mikil vandræði
i íbúðir í hverfið


 
 



  
&  
'()*+*

 ,*
*
(- .
()*+/)
$, +01(*(
 
 0:' , ')
5
)  
6625
 
B
')
1
)  
!!5!
 
/

7 !
 
 
5!
 
%)!' - 
6
 

5!
 
+)
)'
 
" %


 
" 

Morgunblaðið/Árni Sæberg
verið gagnrýnt þegar of mikið er af einsleit-
um fjölbýlishúsum. Í austurhlutanum er ver-
ið að brúa bilið milli gömlu blokkarinnar og
einbýlishússins með nútímalegu fjölbýli með
kostum sérbýlis.“
Tilraun sem heppnaðist vel
Aðspurð um hvers vegna hafi verið ákveð-
ið að ráða arkitekta áður en nokkrar lóðir
suðvestan í hlíðinni í vesturhlutanum voru
boðnar út, segir Helga að um ákveðna til-
raun hafi verið að ræða. „Þetta voru nýstár-
legar húsagerðir sem var verið að leggja til
og oft á tíðum er hafður sá háttur á að sami
hönnuður teikni ákveðnar þyrpingar. Þarna
var ákveðið að fara í hæfnisval á sínum tíma
og velja góða hönnuði til að gefa ábendingu
um góða hönnun og hvata fyrir hverfið.“
Helga segir að tilraunin hafi heppnast vel.
úð í austurhluta en eftir síðustu
deiliskipulagið verið endur-
það fyrir augum að bjóða upp á
n að fjölga íbúðum. Sú skoðun
ós möguleika á 128 íbúða fjölgun
ði og var gefinn möguleiki á allt
un til viðbótar að uppfylltum bíla-
m. Þessar tillögur hafa verið
í skipulags- og byggingarnefnd
amþykktar borgarráðs.
ir að við skipulag sé litið til
ð ákveðnu marki, að efnahags-
ti breyst. „Við erum að skipu-
ngs tíma. Við höfum haldið í
hverfisgæði og erum að búa til
þarf að vera vel samsett til fram-
nertir íbúðagerðir. Við þurfum
æta þess að ekki sé of mikið af
búðahúsnæðis. Það hefur einmitt
yggja stórt
SKRÁÐUR ungbarnadauði er
meiri og ævilíkur styttri þar sem
einkarekstur er mestur í heilbrigð-
isþjónustu, að því er fram kemur í
grein sem Ólafur Ólafsson, fyrrum
landlæknir, ritar í grein í júníhefti
Læknablaðsins.
Greinin fjallar um
heilsufar fólks með til-
liti til ólíkra rekstrar-
forma heilbrigðisþjón-
ustunnar og er hluti af
greinaröð Ólafs í
Læknablaðinu um
rekstur heilbrigðis-
þjónustu sem hann
byggir á upplýsingum
frá OECD-löndunum.
„Það sem ég er í
raun að gera er að
bera saman upplýs-
ingar frá OECD-lönd-
unum um kostnað heil-
brigðisþjónustunnar
eftir því hvort meiri-
eða minnihluti hennar er rekinn í
gegnum einkarekstur,“ segir hann.
Ólafur skiptir ríkjunum í þrennt,
samkvæmt skiptingu OECD, og
segir hann að í ljós hafi komið að
kostnaður heilbrigðisþjónustunnar
er meiri eftir því sem einkarekstur
er meiri.
Samkvæmt skiptingunni er Ís-
land í hópi með Norðurlöndum að
Finnlandi undanskildu, auk Bret-
lands, Japans, Ítalíu, Lúxemborgar
og nokkrum öðrum ríkjum.
Í þessum hópi er hlutfall einka-
reksturs af heildarkostnaði við heil-
brigðisþjónustu að meðaltali 14,2%
og kostnaður við heilbrigðisþjón-
ustu af vergri landsframleiðslu
7,97%. Barnadauði 5 ára og yngri er
5,7 á hverja 1.000 íbúa, ævilíkur
karla 75,9 ár og kvenna 81,7 ár.
Í næsta hópi er hlutfall einka-
reksturs af heildarkostnaði rúm
25% og barnadauði 6,6 á hver 1.000
börn. Í þriðja hópnum, þar sem
hlutfall einkareksturs er tæp 38%,
eru hins vegar 8 skráð tilfelli barna-
dauða á hver 1.000 börn, að því er
fram kemur í grein-
inni.
Meiri aðsókn í
ókeypis mæðra-
og ungbarnavernd
Aðspurður um
ástæður hærra hlut-
falls af ungbarna-
dauða í ríkjum þar
sem einkarekstur heil-
brigðisþjónustu er
umfangsmeiri bendir
Ólafur á að líkleg skýr-
ing sé sú að aðsókn í
mæðra- og ungbarna-
vernd sé meiri þar sem
þessi þjónusta sé
ókeypis og einkarekst-
ur er með minna móti en í þeim ríkj-
um þar sem greiða þarf fyrir þjón-
ustuna og einkarekstur
heilbrigðisþjónustu er oft með
meira móti. Almennt telur Ólafur að
þar sem samfélagsþjónustan sé
viðamest sé heilsugæsluþjónustan
öflugri með öflugu samstarfi heil-
brigðisstétta. Þannig sé forvörnum
og aðstoð við aldraða betur sinnt en
í læknastofum í einkarekstri.
Í greininni bendir Ólafur á að í
löndum þar sem einkarekstur vegi
þungt, til dæmis í Bandaríkjunum,
búi tæp 20% af börnum og fullorðnu
fólki ekki við neinar tryggingar og
verði því frekar útundan varðandi
ungbarnavernd, mæðravernd og
bólusetningar. Ungbarnadauði í
mörgum fátækrahverfum stórborga
vestrænna ríkja sé því svipaður og
hjá þróunarríkjunum.
Tíðari ungbarna-
dauði þar sem
einkarekstur
er mestur
Fyrrum landlæknir fjallar um
rekstur heilbrigðisþjónustu
og heilsufar í Læknablaðinu
Ólafur Ólafsson
nina@mbl.is
LÍNA.NET hf. sér um uppsetningu
á nýju sameiginlegu símkerfi fyrir
allar stofnanir Landspítala – há-
skólasjúkrahúss, en uppsetningin
hefur tafist þar sem einn þáttur
kerfisins virkaði ekki rétt við álags-
prófanir á skiptiborði.
Að sögn Ingólfs Þórissonar,
framkvæmdastjóra tækni og eigna
hjá Landspítala – háskólasjúkra-
húsi, var samið við Línu.Net um
uppsetningu á nýju símkerfi í kjöl-
far útboðs fyrir rúmu ári og gildir
samningurinn til sjö ára. Lína.Net
kemur til með að reka kerfið og
leigja spítalanum aðgang að því fyr-
ir tæpar þrjátíu milljónir á ári.
Ingólfur segir að kerfið sé sett
upp samhliða gömlu kerfunum og
ætlunin sé að skipta yfir í aðalkerfið
upp úr miðjum júlí. „Það var stefnt
að því fyrr en það hefur margt orðið
til þess að tefja það,“ bætir hann við
og segir að virkni skiptiborðsins
hafi ekki verið sem skyldi.
Hann telur að ekki hafi orðið
mikil röskun á símaþjónustu Land-
spítala við þessa töf, þar sem gömlu
símkerfin séu enn uppi og í raun sé
óbreytt ástand frá því sem var.
Hann segir það mikilvægt að kerfið
komist formlega í gang sem fyrst,
en gömlu kerfin uppfylli ekki leng-
ur þær kröfur sem gerðar séu. „Það
er ýmislegt hægt að gera í þessu
nýja kerfi. Það verður hægt að veita
betri upplýsingar á skiptiborði, þar
sem hægt verður að tengja kerfið
við dagbækur manna og stimpil-
klukkur. Þannig að það verður í
framtíðinni hægt að sjá það hverjir
eru inni í húsi og hverjir ekki.“
Eiríkur Bragason, framkvæmda-
stjóri Línu.Net, segir að verkefnið
sé þríþætt. Að hans sögn lauk
fyrsta þætti kerfisins í nóvember á
síðasta ári en hann fólst í uppsetn-
ingu á símstöðvum og samtengingu
þeirra fyrir allar starfsstöðvar
Landspítala sem eru 21. „Síðan var
það áfangi númer tvö sem gekk út á
að tengja alla spítalanna inn á þetta
símkerfi. Þetta var verkþáttur sem
starfsmenn spítalans unnu ásamt
starfsmönnum okkar. Það varð
töluverður dráttur á þeim hluta
sem olli því að álagsprófanirnar,
sem eru síðasti hluti verksins fóru
mun seinna í gang en áætlað var,“
bendir Eiríkur á.
Tafir hafa orðið á uppsetningu nýs
símkerfis Landspítala
Kerfið tekið form-
lega í notkun
um miðjan júlí