Morgunblaðið - 25.07.2002, Blaðsíða 41

UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 25. JÚLÍ 2002 41
N
O
N
N
I
O
G
M
A
N
N
I
|
Y
D
D
A
/
s
ia
.i
s
N
M
0
6
7
2
3NÝJAR VÖRUR:
Kjölur kvenflíspeysa
Verð 7.990 kr.
Flísskyrta
Verð 7.490 kr.
„HANN giftist mér
þegar ég var 18 ára.
Hann vissi að hann
var smitaður af eyðni.
Ég vissi það ekki fyrr
en barnið mitt var
skoðað. Síðan komst
ég að raun um að ég
var einnig smituð. Ég
veit að ég smitaðist af
honum. Hann giftist
mér vegna þess að ég
var hrein mey. Hann
trúði því að ef hann
svæfi hjá hreinni mey
myndi hann ná bata.
Ég gekk út. Nú veiti
ég konum ráðgjöf sem
greinast með eyðni. –
Það er til líf eftir að maður greinist
með alnæmi“. (Boniswa, 35 ára).
Þetta er ein af þremur sönnum
frásögum sem Denis M. Acker-
mann, prófessor við háskólann í
Stellenbosch í S-Afríku, hóf erindi
sitt á í Vadstena í Svíþjóð 9. júní sl.
Það náði eyrum allra þeirra sem
þar voru á siðfræðiráðstefnu ný-
stofnaðra samtaka sem nefnast
Nordic Society of Theological Eth-
ics, samtaka sem stefna að ráð-
stefnu á Íslandi 2004.
Tölfræðilegu upplýsingarnar
sem Ackerman gaf þátttakendum
ráðstefnunnar hljóma sem mar-
tröð. Í árslok 2000 höfðu 36,1 millj-
ón manna greinst með eyðni í Afr-
íku og af þeim búa 25,3 milljónir
sunnan Sahara-eyðimerkurinnar.
Á síðasta áratug hafa 12 millj-
ónir manna látist af sjúkdómnum
sunnan Sahara, fjórðungur þeirra
börn! Í S-Afríku greinast 1.500–
1.700 sýktir á dag. Samkvæmt upp-
lýsingum frá Læknaráði S-Afríku
frá því í okt. 2001 voru 40% dauðs-
falla fólks á aldrinum 15 til 40 ára
aldamótaárið vegna alnæmis og
skyldra sjúkdóma. Ef heldur fram
sem horfir varðandi faraldurinn, án
aðgerða heimamanna og alþjóða-
samfélagsins, munu 10 milljónir S-
Afríkumanna hafa lát-
ist úr alnæmi og
skyldum sjúkdómum
árið 2010. Um það bil
5.000 smituð börn
fæðast í hverjum mán-
uði. Æviárum kvenna
hefur fækkað um 11,
eru nú komin í 42 ár
og 2010 er áætlað að
lífaldur kvenna verði
37 ár ef menn fá ekk-
ert að gert.
Sameinuðu þjóðirn-
ar áætla að um 40
milljónir barna verði
munaðarlausar árið
2010, einkum vegna
alnæmisfaraldursins.
Kofi Annan, framkvæmdastjóri
Sameinuðu þjóðanna, heldur því
fram að við horfumst í augu við
harmleik af þeirri stærðargráðu
sem við finnum sögur af í Biblí-
unni. („a tragedy on a biblical
scale“).
Ackerman sagði að við hefðum
þörf fyrir siðferði andófs og hvatn-
ingar (ethic of resistance and af-
firmation) sem er getið í þjáningu
og von. Andóf, hvatning, þjáning
og von voru meginhugtökin í erindi
hennar.
Hvers vegna andóf? Í dag er litið
á fólk með alnæmi sem hina holds-
veiku í nútímasamfélaginu. Það er
litið á eyðnisýkta sem óhreina, fólk
sem beri að forðast og sneiða hjá. Í
Afríku nú og þegar umræðan fór
fram hér á landi um 1987 var ekki
óalgengt að fólk liti á alnæmi sem
refsingu fyrir synd.
Ackerman telur brýnt að andæfa
gegn slíkum hugmyndum. Það er
veira sem er ástæða sjúkdómsins.
Hvatningin felst í því standa
vörð um reisn þeirra sem eru smit-
aðir, vera opin fyrir kærleika
þeirra og reisn, þjáningu þeirra og
ótta, kynlífi þeirra og siðferði. Í
stuttu máli: Vera opin fyrir
mennsku þeirra og okkar eigin.
En til þess að svo megi verða
verður bróðir týnda sonarins að
vakna af „dygðum“ sínum. Ack-
erman vitnaði í bæn Dom Helder
Camara: „Ég bið án afláts að bróð-
ir týnda sonarins taki sinnaskipt-
um. Stöðugt hljómar í eyrum mín-
um viðvörunin, þessi týndi sonur
hefur vaknað af syndugu líferni
sínu. Hvenær mun hinn bróðirinn
vakna af „dygð“ sinni? Tökum í
verki undir með Boniswa að það sé
líf eftir að flólk greinist með al-
næmi. – Söfnunarsími Rauða
krossins er 907-2020.
Brýn þörf fyrir
aðstoð Íslendinga
í Suður-Afríku
Ólafur Oddur
Jónsson
Höfundur er prestur.
Alnæmi
Kofi Annan heldur því
fram, segir Ólafur Odd-
ur Jónsson, að við horf-
umst í augu við harm-
leik af þeirri stærðar-
gráðu sem við finnum
sögur af í Biblíunni.