Morgunblaðið - 31.07.2002, Síða 22

LISTIR
22 MIÐVIKUDAGUR 31. JÚLÍ 2002 MORGUNBLAÐIÐ
TENGIGRIND
Hentugt í sumarbústaðinn!
Fyrir 80m2 rými miðað við 75-35°c
hitaveitu 70-30°c hringrásarkerfi
og 30% frostlög.
Breiddin er 65cm og hæðin 75cm
Heildsala - Smásala
VATNSVIRKINN ehf
Ármúla 21 · Sími 533 2020
www.vatnsvirkinn.is
SÁ hópur sem sækir Reyk-
holtshátíð ár eftir ár fer stækk-
andi. Sennilega eru það orðnir á
milli 25 og 30 manns sem koma
alltaf í Reykholt þegar hátíðin þar
gengur í garð, og sækja alla tón-
leikana. Þá eru þeir ótaldir sem
koma á eina eða fleiri tónleika; -
sumarbústaðafólk, ferðamenn,
heimamenn og þeir sem telja það
ekki eftir sér að brenna úr bænum
og upp í sveit fyrir góða tónleika.
Það sem í boði er í Reykholti er
líka þess eðlis að engan þarf að
undra að þeir sem á annað borð
ánetjast skuli sýna slíka tryggð.
Góð tónlist í flutningi okkar bestu
tónlistarmanna og frábærra er-
lendra gesta eru aðalsmerki hátíð-
arinnar; efnisskrá tónleikanna er
fjölbreytt. Komin er hefð á að á
fyrstu tónleikum á föstudagskvöldi
séu leikin verk eins tónskálds; – í
fyrra var það Beethoven, í ár Moz-
art. Fyrri tónleikar laugardagsins
eru ljóðatónleikar, en á laugar-
dagskvöldi er efnisskrá með „kon-
fektmolum“ úr ýmsum áttum –
smáverk fyrir blandaða samsetn-
ingu hljóðfæra; verk sem fólk
þekkir og kannast við, en heyrir
kannski ekki svo oft á tónleikum.
Á sunnudagstónleikum er jafnan
boðið upp á stærri kammerverk.
Íslenskir tónlistarmenn á hátíðinni
nú voru Sif Tulinius og Auður Haf-
steinsdóttir fiðluleikarar, Þórunn
Ósk Marinósdóttir víóluleikari,
Bryndís Halla Gylfadóttir selló-
leikari, Hávarður Tryggvason
kontrabassaleikari og Steinunn
Birna Ragnarsdóttir píanóleikari
sem jafnframt er listrænn stjórn-
andi hátíðarinnar. Erlendir gestir
að þessu sinni voru ekki af lakara
tagi; finnski baritónsöngvarinn
Petteri Salomaa og sænski píanó-
leikarinn Love Dervinger.
FYRSTU tónleikarnir voru helg-
aðir verkum Mozarts. Þau voru
Adagio og fúga fyrir strengjakvin-
tett (kvartett og kontrabassa), Dúó
fyrir fiðlu og víólu í G og Píanó-
kvartett í Es-dur KV493.
Adagio og fúga er sérkennilegt
verk og langt frá því að vera dæmi-
gerður Mozart. Að bæta kontra-
bassa við hefðbundinn strengja-
kvartett, án þess að kontrabassinn
gegni sérstöku lagrænu eða hljóm-
rænu hlutverki, öðru en því að gera
varla meira en að tvöfalda sellólín-
una er það sérkennilegasta. Það
þyngir verkið og gerir botn þess
voldugri og hljómmeiri en ella væri.
Einhver hlýtur tilgangur Mozarts
að hafa verið með því. Adagioið er
sérstaklega tregafullt og grunnstef
þess sárt og þar fær bassinn stund-
um að leiða hópinn. Þunga og al-
varleika af þessu tagi má vissulega
finna í fleiri verkum Mozarts, en
einhvern veginn gerir þessi kontra-
bassaviðbót sig hálfundarlega. Úr-
vinnsla Mozarts á fúgustefinu nær
heldur ekki því flugi sem fyrirrenn-
arar hans í fúgulistinni náðu – og
þótt hann spreyti sig á ýmsum
kúnstum, eins og að spegla stefið,
er úrvinnslan frekar einhæf. Þetta
var ekki gott verk til að byrja tón-
leikana á; fyrst og fremst vegna
galla verksins sjálfs. Það fór hins
vegar ekkert á milli mála að hér
var maður dottinn í lukkupottinn
hvað músíkalska upplifun snertir,
því hópurinn lék verkið firna vel.
Dúó fyrir fiðlu og víólu var hins
vegar sannarlega sá Mozart sem
allir elska og dá; frábært verk og
snilldarlega leikið af þeim Auði
Hafsteinsdóttur og Þórunni Ósk
Marinósdóttur. Hlýr tónn, léttleiki
og mýkt einkenndu túlkunina. Smá-
atriði eins og punktering í aðalstefi
rondóþáttarins var listilega og
músíkalskt leikin af Auði; og dæmi-
gerð fyrir framúrskarandi leik
þeirra í verkinu.
Píanókvartett í Es-dúr var loka-
verk tónleikanna. Þar er píanóið í
leiðandi hlutverki. Annar þátturinn
er hreint meistaraverk af Mozarts
hálfu; upphafsstefið leitandi og
spyrjandi. Í úrvinnslukafla útfærir
Mozart stefið snilldarlega; færir
lokatón þess upp um tón til að
koma hlustandanum í opna skjöldu,
og hliðrar því til á allan þann hátt
sem hann þarf til að þjóna mús-
íkalskri framvindu. Í lokaþættinum
er píanóið enn leiðandi. Það er ekki
hægt annað en að lofa flutning
þessa verks. Sif Tulinius, Þórunn
Ósk og Bryndís Halla léku með
Steinunni Birnu við píanóið. Hver
þáttur var fallega upp byggður og
hendingamótun innilega músíkölsk.
Það hefði gjarnan mátt víxla
fyrstu tveimur verkunum á efnis-
skránni; til að byrja tónleikana með
meiri bravúr; en annað er ekki
hægt að finna þeim til hnjóðs.
UM leið og finnski baritónsöngv-
arinn Petteri Salomaa heyrist tala,
- vaknar grunur um að hafi mað-
urinn á annað borð snefil af mús-
íkgáfu, - þá hljóti hann að vera
stórkostlegur söngvari. Þessi grun-
ur reyndist blessunarlega réttur;
hljómmikil rödd hans ákaflega fal-
leg og músíkin til staðar. Á tón-
leikum þeirra Steinunnar Birnu á
laugardag gat að heyra ljóðasöngva
eftir Schubert og Wolf og svo úrval
finnskra sönglaga, – bæði eftir
Sibelius og svo minna þekkt tón-
skáld, gömul og ný. Það er gríð-
arlegur fengur fyrir okkur hér að
fá að heyra í listamanni sem Pett-
eri Salomaa er, og sárt að ekki
skyldu fleiri söngvarar láta sjá sig.
Lög Schuberts voru yndislega
flutt – en hæst bar Krossferðina
við ljóð eftir Leitner, þar sem Pet-
teri og Steinunn Birna lituðu mús-
íkina sterkum dramatískum litum,
ekki síst þar sem sem sögumanni
ljóðsins sleppir og frásögnin er lögð
í munn munksins sem horfir á píla-
grímana ganga hjá. Það bókstaf-
lega dimmdi í túlkun þeirra á þess-
um dimma og viðkvæma stað í
ljóðinu. Mestur fengur fyrir ljóð-
elska var að heyra finnsk sönglög
frá síðustu öld – eftir tónskáld eins
og Erik Bergmann (sem fékk tón-
listarverðlaun Norðurlandaráðs
1994 fyrir óperu sína Det sjung-
ande trädet – Syngjandi tréð), Seb-
astian Fagerlund og Eero Hämeen-
niemi. Serenaða Bergmans var
glimrandi flott verk – nánast eins
og resitatív eða söngles – minnti
jafnvel á Jórunni Viðar, Únglinginn
í skóginum. Þjóðlag við ástarljóð í
útsetningu Hämeenniemis, var sér-
staklega fallegt á finnskri tungu, og
eftirspil Steinunnar Birnu á píanóið
mjúkt og blítt í anda ljóðsins.
Reisn yfir Reykholtshátíð
Morgunblaðið/Golli
Reykholtskirkja í Borgarfirði.
TÓNLIST
Reykholtskirkja Auður Hafsteinsdóttir, Sif Tulinius, Þór-unn Ósk Marinósdóttir, Bryndís Halla
Gylfadóttir, Hávarður Tryggvason og
Steinunn Birna Ragnarsdóttir fluttu verk
eftir Wolfgang Amadeus Mozart.
Föstudagskvöld kl. 21.00.
KAMMERTÓNLEIKAR
Petteri Salomaa baritónsöngvari og
Steinunn Birna Ragnarsdóttir píanóleik-
ari fluttu ljóðasöngva eftir Schubert,
Hugo Wolf, Sibelius, Selim Palmgren,
Leevi Madetoja, Toivo Kuula, Erik Berg-
man, Sebastian Fagerlund og Eero Hä-
meenniemi.
Laugardag kl. 15.00.
LJÓÐATÓNLEIKAR
LOVE Dervinger píanóleikari kom
í Reykholt á laugardag, búinn að
æfa vel sinn part Rakhmaninov-
tríós. Sama höfðu Auður Hafsteins-
dóttir og Bryndís Halla Gylfadóttir
gert í Reykholti. Þegar samæfing á
verkinu hófst að morgni sunnudags
kom í ljós að Love hafði æft annað
Rakhmaninov-tríó en Auður og
Bryndís, – en bæði eru nefnd élég-
iaque. Góð ráð voru dýr, og maður
sendur í bæinn eftir nýjum nótum
fyrir Auði og Bryndísi. Þau höfðu
því ekki nema örfáar klukkustundir
til að samæfa verkið sem leikið var,
og hlýtur það að bera vott um ein-
staka fagmennsku Auðar og Bryn-
dísar Höllu að hafa ekki bara tekist
að flytja verkið, – heldur einnig
með þeim glæsibrag sem raunin
var. Mikill fögnuður tónleikagesta í
lok flutningsins var til marks um að
leikur þeirra snart margan.
BJ
Harmljóðin og fagmennskan
KAMMERKÓR Langholtskirkju
bar sigur úr býtum í flokki kamm-
erkóra í nýrri kórakeppni í borg-
inni Randers í Danmörku. Borgin
fagnar 700 ára afmæli sínu í ár, og
af því tilefni var ákveðið að stofna
til alþjóðlegrar árlegrar kóra-
keppni. Keppt var í fjórum flokk-
um kóra; kammerkóra, blandaðra
kóra, barnakóra og rytmakóra,
sem syngja tónlist sem krefst mik-
illar rytmískrar nákvæmni. Aðeins
sex kórar voru valdir til að syngja
til úrslita í hverjum flokki, en sig-
urvegarar úr hverjum flokki sungu
svo á lokatónleikum, þar sem val-
inn var besti kór keppninnar. Þau
verðlaun hreppti danskur kór sem
vann í flokki rytmakóra.
Keppni kammerkóranna var tví-
þætt, annars vegar sungu kórarnir
kirkjulega tónlist en hins vegar
veraldlega. Í fyrri hlutanum söng
Kammerkór Langholtskirkju sálm
Þorkels Sigurbjörnssonar Til þín
drottinn, hnatta og heima og Ave
María eftir Hjálmar H. Ragnarsson
auk skylduverks eftir danskt tón-
skáld. Kórinn söng líka danskt
skylduverk í veraldlegum hluta
keppninnar, en þess utan Heilræði
eftir Jón Nordal og Ég vil lofa eina
þá eftir Báru Grímsdóttur. Á loka-
tónleikunum mátti kórinn syngja
tónlist að eigin vali, og söng þá ís-
lensk þjóðlög og þjóðlagaútsetn-
ingar, meðal annars eftir Jón Ás-
geirsson og Hjálmar H.
Ragnarsson.
Mjúkur og þéttur kórhljómur
Dagblöðin í Randers gerðu
keppninni góð skil og Kammerkór
Langholtskirkju fékk mjög góða
dóma fyrir söng sinn. Eftir tón-
leika tileinkaða jaðarsvæðunum,
þar sem kórinn söng ásamt fær-
eyskum kór og kór frá Norður-
kollu, skrifaði gagnrýnandi Rand-
ers Avis, Monica Papazu, að
Kammerkór Langholtskirkju, sem
söng síðastur kóranna á tónleik-
unum, hefði komið með hinn „skól-
aða“ tón á tónleikana. Kórinn hefði
haft slíkt lag á að virkja áheyr-
endur að sjálf hlustunin hefði orðið
partur af músíkinni; söngur kórs-
ins hefði verið sönn list þar sem
fegurðin hefði verið tjáning sprott-
in frá andans dýpstu rótum. Eftir
sjálfa keppnistónleikana skrifaði
Monica Papazu aðra umsögn um
söng Kammerkórs Langholtskirkju
og sagði meðal annars að þessi
fjórtán manna kór úr Langholtinu í
Reykjavík hefði með yndislegum
söng sínum staðfest það sem kom
fram á fyrri tónleikum hans kvöld-
ið áður. Tónlistin hefði streymt
fram áreynslulaus eins og úr ótæm-
andi uppsprettu hins fagra hljóms.
Hljómur kórsins hefði verið í senn
mjúkur og þéttur. Þagnir í tónlist-
inni hefðu ekki verið síður þrungn-
ar músíkalskri spennu en tónlistin
sjálf; það hefði hreinlega ekki verið
nokkur skapaður hlutur í söng
kórsins sem ekki var yfirmáta mús-
íkalskur og fallega túlkaður.
Jón Stefánsson kórstjóri sagðist í
samtali við Morgunblaðið vera af-
skaplega ánægður með árangur
kórsins og að þátttakan í keppninni
hefði verið mjög skemmtileg.
Það er orðinn árviss viðburður
að nokkur fjöldi íslenskra kóra
syngi til verðlauna á erlendri
grund. Þar hafa kórar Jóns Stef-
ánssonar í Langholtskirkju verið
framarlega í flokki. Í fyrrasumar
vann Gradualekór Langholtskirkju
þrenn silfurverðlaun á kórahátíð í
Tampere í Finnlandi, og mánuði
seinna vann annar kór úr Lang-
holtinu, Graduale Nobili, önnur
verðlaun í Evrópukeppni æskukóra
í Kalundborg.
Kammerkór Langholtskirkju söng til fyrstu verðlauna í Randers
„Tjáning frá andans dýpstu rótum“
Kammerkór Langholtskirkju, Jón Stefánsson kórstjóri og aðstandendur kórsins á leið á lokatónleikana í Randers.
REYKHOLTSHÁTÍÐ
KRISTJANA Stefánsdóttir djass-
söngkona og djasspíanóleikarinn
Agnar Már Magnússon verða
næstu gestir í Bláu kirkjunni, sum-
artónleikum í Seyðisfirði í kvöld kl.
20.30.
Kristjana hefur um margra ára
skeið starfað sem söngkona og
komið nokkuð víða við. Fyrir utan
Ísland hefur hún haldið tónleika í
Hollandi, Þýskalandi og í Finnlandi.
Agnar hefur víða leikið á tónleikum
fyrir utan Ísland, t.d. í Hollandi,
Finnlandi, Grænlandi, Þýskalandi
og Bandaríkjunum.
Djassað í
Bláu kirkjunni