Morgunblaðið - 01.10.2002, Blaðsíða 48

48 ÞRIÐJUDAGUR 1. OKTÓBER 2002 MORGUNBLAÐIÐ






  




 



 

 

!

 
"
#
$$ 


%&
'( $

)
   *



 
 +!

 
"
#,
BRÉF
TIL BLAÐSINS
Kringlunni 1 103 Reykjavík  Sími 569 1100
 Símbréf 569 1329  Netfang bref@mbl.is
Allt efni sem birtist í Morgunblaðinu og Lesbók er varðveitt í upplýsinga-
safni þess. Morgunblaðið áskilur sér rétt t i l að ráðstafa efninu þaðan, hvort
sem er með endurbirtingu eða á annan hátt. Þeir sem afhenda blaðinu efni
ti l birtingar teljast samþykkja þetta, ef ekki fylgir fyrirvari hér að lútandi.
ANNAÐ slagið höldum við Íslend-
ingar svokallaðar listahátíðir og
virðast þær njóta talsverðra vin-
sælda og vera vel sóttar. Ekki kann
ég að nefna allar þær tegundir lista
sem þar eru töfraðar fram. Orðsins
list mun þar að jafnaði tróna ofar-
lega á blaði, í breytilegum túlkunar-
formum, enda hefur oft verið talið að
við værum, ýmsum öðrum þjóðum
fremur, bókaþjóð. Sagt er að nýleg
könnun Gallup sýni að við lesum
meira um þessar mundir en fyrir
fimm árum.
Sú niðurstaða kom mér raunar dá-
lítið á óvart miðað við gangverð á
„notuðum“ bókum um þessar mund-
ir. Vandaðar „klassískar“ bækur í
góðu bandi fást nú víða keyptar á eitt
til þrjú hundruð krónur stykkið. Þar
með taldar sumar bækur Halldórs
Laxness. Má stundum fá tvær ágæt-
ar bækur fyrir andvirði eins sígar-
ettupakka.
Sú staðreynd, ásamt nokkrum
fleiri teiknum, vakti hjá mér þann
ótta að bækur ættu ekki orðið eins
tryggan samastað við hjartarætur
þjóðarinnar og áður var.
Niðurstaða Gallup hefur slegið
nokkuð á þann ótta. Enn má eflaust
með nokkrum rétti nefna okkur
bókaþjóð. Hin víðfræga þjóðarsál
kann víst enn vel að meta orðsins
list.
En þótt orðsins list sé enn vinsæl
meðal þjóðarinnar þá sýnist henni
hvergi nærri eins mikið hampað nú
til dags og listgrein þeirri sem helst
verður líklega kennd við hlutabréf,
hlutabréfalistinni. – Að kaupa eða
selja, braska með hlutabréf, virðist
orðinn einn helsti tjáningarmáti ým-
issa hérlendra manna. Fleiri munu
þó, að vonum, dolfallnir yfir þeirri
hlutabréfaumræðu sem tröllríður
flestum fjölmiðlum í seinni tíð.
Líkt og tilgangur jarðlífsgöngu
okkar væri að grúska í hlutabréfum.
Ég tel víst að hluti þessarar hluta-
bréfaástar a.m.k. eigi rætur í smæð
okkar og þar af leiddri minnimátt-
arkennd. Litlir menn hafa oft gaman
af að slá um sig. Hlutabréf eru þó
ávísanir á ákveðin réttindi og viss
virðuleiki umleikur nafnið þótt hand-
hafinn gnæfi ekki við himin.
Gott dæmi þessa hlutabréfaæðis
er aðförin að „Sparisjóði Reykjavík-
ur og nágrennis“ í sumar. Það voru
sannarlega ekki smávaxnir náungar
sem ætluðu, að manni helst skildist,
að kaupa heilan sparisjóð.
Getur lítill maður gert nokkuð
snjallara til að hressa upp á sjálfsálit
sitt og þjóðfélagslegan orðstír en að
labba niður í bæ og gera kauptilboð í
banka? Þótt ólíklegt sé að hann snúi
til baka með banka á bakinu þá hefur
hann sýnt að slíkt væri honum ekki
ómáttugt; hann hefði til þess fulla
burði. – Næst er við mættum slíkum
manni þyrðum við varla annað en
lyfta hattinum í virðingarskyni.
Úlfar Þórðarson læknir, sá mæti
maður og mannvinur (1911–2002),
lét einhverju sinni svo um mælt, að
skýrasta einkenni mikilhæfra manna
væri hógværð. – En það var nú áður
en fyrrverandi tilvonandi kaupendur
Sparisjóðsins gáfu sig fram.
SVEINN KRISTINSSON,
Þórufelli 16, Reykjavík.
Hlutabréfalist
Frá Sveini Kristinssyni:
Í LESBÓK Mbl. 21. september
skrifar Árni Ibsen um fjölmiðla í
framhaldi af grein eftir Halldór Hall-
dórsson, fyrrum Helgarpóstsrit-
stjóra, í Mbl. 19. september. Sú
grein var aftur svar við ummælum
Gunnars Smára Egilssonar ritstjóra
á Stöð 2. En þar mun Gunnar Smári
hafa gert einarða tilraun til að svipta
Halldór ærunni sem blaðamann.
Hann hafi verið leigupenni, skrifað
það eitt um Hafskipsmálið sem Eim-
skipsmenn lásu honum fyrir í her-
ferð sinni gegn Hafskipi.
Nú ætla ég ekki að fjalla um Haf-
skipsmál, enda hef ég ekki þekkingu
til þess. En það er önnur hlið á máli
þessu. Persónuníð er mikið stundað
af opinberum skrifurum og þykir
gott skemmtiefni. Nýja bókafélagið
gaf fyrir nokkrum árum út bók með
safni af persónuníði, aðallega þýtt en
líka íslenskt, sem Sigurður G. Val-
geirsson tók saman og kallaði því
sakleysislega nafni „Skemmtileg
skot á náungann“. Ærumeiðingar
geta að vísu verið dálítið annars eðlis
og eru það raunar í þessu tilviki, eitt
er að vera illa gefinn en verra að vera
óheiðarlegur. En fyrrnefnd grein
Árna Ibsens vakti með mér spurn-
ingu sem fróðlegt væri að hugleiða.
Hún varðar ábyrgð þeirra sem bera
á aðra menn siðlausar gerðir í starfi
sínu. Árni segir nefnilega: „… Gunn-
ar Smári skákar hugsanlega í skjól-
inu af skorti á sönnunargögnum.“
Ber þetta að skilja þannig að
Gunnar Smári sleppi með ummæli
sín ef Halldór Halldórsson getur
ekki lagt fram gögn sem sanni að
þau séu röng? Var það ekki Nixon
sem sagði eftir að hann hafði grafið
upp óþverra um andstæðing sinn
sem í besta falli var hæpinn en lík-
lega alveg rangur: „Látum helvítið
neita því.“
Varla er það þessi aðferðafræði
sem Árni Ibsen telur að muni bjarga
Gunnari Smára í máli hans gegn
Halldóri Halldórssyni – og þá auðvit-
að öðrum fjölmiðlamönnum í svipuð-
um sporum? Því ef sönnunarbyrð-
inni yrði snúið við með þessum hætti,
menn geti „skákað í skjólinu af
skorti á sönnunargögnum“, gæti
hvaða óvandaður blaðasnápur sem
er gert samborgara sína ærulausa.
Það er nefnilega ekki víst að menn
geti lagt fram ótvíræð „sönnunar-
gögn“ um að þeir hafi ekki brotið al-
varlega af sér í starfi sínu. En lágt er
fjölmiðlun lögst ef svona málflutn-
ingur telst boðlegt skemmtiefni
handa fólki.
GUNNAR STEFÁNSSON,
Kvisthaga 16, Reykjavík.
„Skortur á
sönnunargögnum“
Frá Gunnari Stefánssyni: