Morgunblaðið - 03.03.2003, Blaðsíða 27

ÞEGAR ég kem inn á geðsjúkrahús
eftir andlegt niðurbrot er tekið á móti
mér sem óvita og mér klappað á bakið
og sagt við mig sem ég sé barn:
„Svona svona.“ Margir lenda í áföll-
um og eru brotnir á eftir og jafnvel
eru heimilisaðstæður þeirra slæmar.
Það er í lagi að koma vel fram við slíka
einstaklinga en við megum ekki
hjúkra þeim til dauða. Þeir eiga litla
möguleika eins og kerfið er í dag. Ef
slíkur einstaklingur á ekki fjölskyldu
sem er tilbúin að rétta honum hjálp-
arhönd getur hann endanlega horfið
út úr samfélaginu inn í veröld sem
segir við hann að hann sé ekki lengur
maður með réttindi. Því ef enginn er
tilbúinn til að taka á móti honum og
einstaklingurinn passar ekki inn á
sambýli verður spítalinn að vista
hann og eftir fjögurra mánaða dvöl
inni á sjúkrastofnun er hann sviptur
öllum möguleikum til að taka þátt í
samfélaginu því bætur hans falla nið-
ur og hann fær vasapeninga í staðinn.
Á vef Tryggingastofnunar segir:
„Elli- eða örorkulífeyrisþegi sem er
sjúkratryggður hér á landi og dvelst á
sjúkrastofnun eða vistheimili getur
átt rétt á vasapeningum þegar lífeyrir
hans hefur fallið niður. Lífeyririnn
fellur niður þegar dvalist hefur verið
meira en fjóra mánuði samtals á und-
anförnum 24 mánuðum á stofnun eða
vistheimili sem er á föstum fjárlögum
eða sem sjúkratryggingar greiða fyr-
ir dvöl á. Þetta á þó aðeins við er dvöl-
in hefur varað í 30 daga samfellt í lok
þessa tímabils.“ Og til að bæta um
betur segir einnig á vefnum: „Tekjur
umfram 4.304 kr. á mánuði skerða
vasapeninga um 65% þeirra tekna
sem umfram eru.“ Þannig að einstak-
lingurinn getur ekki greitt reikninga,
haft síma, keypt sér föt, borgað leigu,
haft bíl eða tekið þátt í samkomum og
haldið mannvirðingu sinni o.s.frv. Það
er gert ráð fyrir því að þessi einstak-
lingur hafi engar mannlegar þarfir.
Þá, sem semja svona lög, skortir al-
varlega innsæi í líf annarra mannvera
og eru að mínu mati ekki hæfir til
sinna starfa. Ég er ekki lögmenntað-
ur en eitthvað segir mér að hér sé um
mannréttindabrot að ræða. Mér
finnst að Geðhjálp ætti í samstarfi við
Bændasamtökin að aðstoða slíka ein-
staklinga til að fá aðstöðu og vinnu í
heilbrigðu umhverfi. Ýta þyrfti á
suma til að þeir færu í gang og yrðu
að gagni sjálfum sér til heilla. Ef slík
persóna sem um ræðir í þessu grein-
arkorni hefur ekkert markvisst að
gera verður hún byrði á sjálfri sér og
samfélaginu. Svona háttsemi brýtur
einstaklinginn niður en byggir hann
ekki upp. Er ekki markmið heilbrigð-
iskerfisins að hjálpa fólki frekar en að
hneppa það í ánauð? Sjúklingar eiga
ekki að vera sendir í sveit þar sem
þeir skila tekjum fyrir viðkomandi
heimili. Þar fá þeir sama og ekkert að
vinna og fá aldrei að finna fyrir
ábyrgð af neinum toga. Þá erum við
að tala um vöru, ekki manneskju.
Sem fær að valsa um á bæjarhlaðinu
og klappa hundunum. Einstaklingur
hættir ekki að vera aðili að samfélagi
þótt hann þurfi á aðstoð að halda. Við
megum ekki taka af honum alla
möguleika til að taka þátt í því. Það að
svipta manneskju bótunum er að
kippa undan henni fótunum. Sjúkling-
ur sem getur unnið á vél á að vinna á
vél, sjúklingur sem getur mokað skít
á að moka skít. Það gerir honum að-
eins gott. Og þá er hann ekki lengur
sjúklingur. Hann á að geta tekið sér
frí þegar hann vill, hafi hann vit til og
sjálfstraust. Við eigum ekki að fram-
leiða sjúklinga, við eigum að aðstoða
fólk til að eignast sjálfstætt og heil-
brigt líf. En þá erum við komin að
stefnu stjórnvalda, þar sem er að
finna upphaf flestra samfélagsmeina.
ÖRN ÚLRIKSSON,
öryrki.
Geðheilbrigðis-
kerfið
Frá Erni Úlrikssyni:
BRÉF TIL BLAÐSINS
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 3. MARS 2003 27
ÁRIÐ 2000 kom út bókin Minningar
úr Menntaskólanum á Akureyri eftir
46 höfunda sem allir eru gamlir nem-
endur skólans. Bókin er þykk og
mikil og öll hin vandaðasta.
Þar lýsa höfundar mannlífi og at-
burðum í skólanum á sinni tíð.
Oft er slegið á létta strengi og
margar greinanna eru skemmtilegar
og vel skrifaðar.
Þegar ég var í skólanum var mikið
um afburðakennara sem einnig voru
góðir félagar nemenda.
Fyrst má fremstan telja skóla-
meistarann Þórarin Björnsson sem
var hámenntaður gáfu- og hugsjóna-
maður með hjartalag eins og lítið
barn. Nemendum þótti afar vænt um
Þórarin og að gata hjá honum var
dauðasynd.
Af öðrum lærimeisturum hvað
mest af íslenskukennurunum Árna
Kristjánssyni, sem gat gert góðan
námsmann úr hvaða skussa sem var,
Gísla Jónssyni sem talaði íslenskt
mál af slíkri snilld að engu er við
jafnað og stærðfræðikennaranum
Jóni Hafsteini Jónssyni sem af eld-
móði og dugnaði tókst að gera stærð-
fræðina skemmtilega og spennandi.
Af yngri kennurum voru Bjarni
Sigbjörnsson, Friðrik Sigfússon,
Helgi Jónsson og Þórir Sigurðsson í
miklum metum.
Við þessa menn og marga aðra
starfsmenn skólans stendur maður í
ævilangri þakkarskuld og minnist
skólans með mikilli velvild og virð-
ingu.
Tómas Ingi Olrich skrifar eina
grein í bókina og lýsir þar Jóni Haf-
stein sem öfgafullum kommúnista og
einfeldningi og lýkur sínum pistli um
Jón með ósannri slúðursögu um far-
angur í eigu Jóns sem var stolið í
Sovétríkjunum.
Ummæli Tómasar um Jón eru svo
móðgandi og röng og í raun hrein öf-
ugmæli að ekki er hægt að láta kyrrt
liggja.
Eftir að hafa kennt við MA í heilan
mannsaldur með frábærum árangri
og sem aðalhöfundur vandaðra
kennslubóka í stærðfræði auk
margra annarra góðra verka á Jón
betri eftirmæli skilið.
Ég hef haft samband við sam-
kennara Jóns og gamla nemendur og
þeim ber öllum saman um að um-
mæli Tómasar séu afar ódrengileg
og misvísandi.
Þar sem Jón er hættur kennslu og
kominn á eftirlaun þekkja margir
nemendur MA hann ekki og taka
kannski fullalvarlega „skemmtipistil
Tómasar.“
Af áratugalangri kynningu af Jóni
get ég fullyrt að tæplega er hægt að
hugsa sér hjálplegri og velviljaðri
mann og aldrei hef ég heyrt hann
reka pólitískan áróður af neinu tagi.
Þau ár sem ég hef verið í rekstri
tölvuskóla og stærðfræðiþjónustu
hefur hann margoft komið í heim-
sókn, ávallt hvetjandi og áhugasam-
ur um allar nýjungar í stærðfræði-
kennslu.
Ég varð þess heiðurs aðnjótandi
að fá Jón á námskeið í notkun stærð-
fræðiforritsins Maple fyrir nokkru
og þá varð mér ljóst að gamli meist-
arinn hafði engu gleymt.
Ávallt hefur Jón komið fram sem
sannur menntamaður, hófsamur og
jákvæður.
Ekki veit ég hvað veldur því að svo
ágætur maður sem Tómas Ingi skuli
skrifa slíka grein en kannski hefur
langur pólitískur ferill einhver áhrif
á dómgreind og skopskyn manna.
ELLERT ÓLAFSSON,
Holtsgötu 19, Hafnarfirði.
Minningar úr mennta-
skólanum á Akureyri
Frá Ellert Ólafssyni, fram-
kvæmdastjóra Tölvu- og stærð-
fræðiþjónustunnar í Reykjavík:
Mikið úrval af
fallegum
rúmfatnaði
Skólavörðustíg 21, Reykjavík, sími 551 4050
w
w
w
.t
e
xt
il.
is
Fyrir flottar konur
Bankastræti 11 • sími 551 3930