Morgunblaðið - 30.06.2003, Blaðsíða 10

FRÉTTIR
10 MÁNUDAGUR 30. JÚNÍ 2003 MORGUNBLAÐIÐ
ÉG kallaði þetta nú fyrst golu, enfljótlega varð ég þó að viðurkennaað hér var töluvert hvassviðri áferðinni sem nærri því bannaði
okkur för. Við lögðum samt af stað á tindinn
enda var ég harðákveðin í að komast alla leið
upp.“
Þetta segir Anna Svavarsdóttir um loka-
áhlaup sitt á sjötta hæsta fjall jarðar, Cho
Oyu, sem rís í 8.201 metra hæð í Himalaja-
fjöllunum. Þegar hún vaknaði í tjaldi sínu í
efstu búðum á fjallinu um miðnættið hinn 16.
maí beið hennar 25 stiga frost, kæfandi súr-
efnisskortur og vindurinn barði tjaldið af
hörku. Úti var niðamyrkur og framundan sjö
tíma ganga og 700 metra hækkun á tindinn.
Höfuðljós og súrefnisgríma eru gulls ígildi á
svona stað. Cho Oyu útheimtir ekki sérhæfða
klifurkunnáttu en súrefnissnautt andrúms-
loftið á svo háu fjalli, kuldinn og rokið hafa
rekið margan fjallgöngumanninn niður. Sum-
ir láta lífið á fjallinu.
„Ég hugsaði ekki svo mikið um gönguna
framundan heldur einbeitti mér að hverju
skrefi fyrir sig,“ heldur Anna áfram. Þessi 29
ára gamla kona er í raun fremur óreynd í
fjallgöngum og byrjaði ekki á þeim fyrr en
árið 2000. Engu að síður hefur hún klifið þrjá
Himalajatinda og verið nálægt því að komast
á tvo til viðbótar, þar af einn í þessari sömu
ferð þegar hún reyndi við Shishapangma
(8.013 m) að lokinni uppgöngunni á Cho Oyu,
en varð frá að hverfa vegna veðurs og
þreytu. Á Íslandi eru fáir tindar sem hafa
fengið heimsókn hennar og gæti sumum þótt
það glapræði að byrja fjallaferilinn eins og
hún – nánast á öfugum enda. Ef slíkar efa-
semdaraddir hefðu mögulega farið að hljóma
innra með henni þar sem hún tróð köldum
fótum í háfjallaskóna í hrímuðu tjaldinu og
mátaði súrefnisgrímuna þarna um nóttina
hefðu þær vikið jafnharðan fyrir einbeittum
vilja hennar. Hún var á uppleið þótt hægt
gengi í þunna loftinu.
Menn verða slappir
í svona mikilli hæð
„Í svona mikilli hæð, þar sem súrefnið er
ekki nema einn þriðji af því sem það er við
sjávarmál, verða menn slappir og hægja
verulega á sér á göngunni. En þegar ég setti
upp súrefnisgrímuna varð ég strax orkumeiri.
Við höfðum talsverðar áhyggjur af hvassviðr-
inu en sáum að það var sem betur fer ekki að
færast í aukana. Við ákváðum því að reyna
við tindinn og við héldum af stað frá búð-
unum. Á leið okkar var nokkuð bratt kletta-
belti sem reyndist þó ekki mikil fyrirstaða
þegar á reyndi. Við klifum klettana á jöfnum
hraða og fórum okkur að engu óðslega. Það
var engin ástæða til að flækja málin þótt
maður væri allt í einu kominn í klettaklifur í
7.600 m hæð um miðja nótt.“ Áfram seigl-
aðist Anna ásamt leiðsögumanni sínum, Nep-
alanum Tshering Phande Bhote, og komust
þau á tindinn undir morgun. „Þetta fjall stát-
ar ekki beinlínis af mjög formfögrum tindi,
heldur lítilli sléttu á kollinum. Þegar þangað
kom lá leiðin aflíðandi upp að efsta hlutanum
og þar birtist okkur nágrannafjallið Everest
og nánast skall á andlitinu á manni. Það var á
því augnabliki sem ég vissi að sigurinn væri
innan seilingar. Það var líka einkennilegt að
standa á tindinum og horfa niður á fjall á
borð við Pumori sem er þó sannkallaður
fjallarisi. Af tindi Cho Oyu líktist það einna
helst þúfu. Reyndar var ekki mikið um fagn-
aðarlæti þegar við náðum tindinum, enda tap-
ar maður dýrmætri orku í allt hopp og hí við
svona aðstæður. Við vorum samt mjög fegin
að hafa náð takmarkinu og tókum toppa-
myndir hvort af öðru. Við vorum hrædd um
að veðrið færi að versna og héldum því fljót-
lega niður aftur. Það var ekki fyrr en ég var
komin niður af fjallinu sem sigurtilfinningin
fór að gera vart við sig. Ég geymdi mynd í
huga mér af stundinni á tindinum og rifjaði
hana oft upp þegar ég var komin í örugga
höfn neðar á fjallinu.“
Ekki komust þó allir
í örugga höfn. Þetta
klifurtímabil var eitt
hið versta í mörg ár í
Himalaja vegna
storma. „Tveimur dög-
um áður en við náðum
tindinum mættu okkur
nokkrir hópar sem voru
á niðurleið eftir mis-
heppnaðar tilraunir til
að ná tindinum,“ segir
Anna. „Þeir þurftu að
láta í minni pokann fyr-
ir veðrinu og sumir
voru illa veðurbarðir. Í
þessum leiðöngrum var
ekki notast við neitt
viðbótarsúrefni og það
hefur sjálfsagt gert
leiðangursmenn við-
kvæma fyrir gríðarlegri vindkælingunni.
Þarna sá maður fólk með kalna fingur og
einn þeirra hafði greinilega keyrt sig út á
fjallinu því hann hneig niður og lét lífið. Þetta
bar víst mjög brátt að, hann var einfaldlega á
gangi og allt í einu var hann bara farinn.“
– Minnkaði kjarkurinn við að sjá hvað fólk
hafði farið illa út úr viðureign sinni við fjall-
ið?
„Nei, ég var harðákveðin í að halda áfram.
Ég gerði mér fulla grein fyrir því að svona
gæti farið. Við áttum eftir að heyra af fleiri
dauðsföllum því ofar á fjallinu lét reyndur
klifrari frá Ástralíu lífið vegna háfjallaveiki.
Háfjallaveikin setti líka mark sitt á okkar
hóp því einn úr okkar hópi, Pete, veiktist og
þurfti að yfirgefa fjallið án tafar. Hann hafði
fengið lungnabjúg og var settur á súrefni og
fylgt niður af leiðangursstjóranum okkar,
Duncan Chessel. Það var langt í frá auðvelt
fyrir okkur hin að vera orðin leiðtogalaus í
miðjum leiðangri en áfram héldum við þó og
kláruðum leiðangurinn.“
Sló 16 ára gamal hæðarmet
íslenskra kvenna
Anna Svavarsdóttir er húsasmíðanemi og
er á námssamningi hjá Ístaki sem studdi
hana til fararinnar. Með uppgöngunni á Cho
Oyu varð hún fyrsta íslenska konan til að
klífa fjall yfir 8.000 metrum en 14 tindar í
heiminum eru yfir þeirri hæð. Enn skal það
endurtekið að með uppgöngunni sló Anna 16
ára gamalt fjallahæðarmet íslenskra kvenna.
Fyrra metið átti nafna hennar Anna Lára
Friðriksdóttir á Huscaran í Perú (6.768 m)
árið 1987.
Lífið er að færast í eðlilegt horf hjá Önnu
Svavarsdóttur, hún er byrjuð í vinnunni aftur
og segist fegin að geta gengið að öruggri
vinnu við heimkomuna. „Yfirleitt þegar ég
kem úr leiðöngrum er ég orðin atvinnulaus,“
segir hún. Stefnan er að ljúka húsasmíða-
náminu í haust og ráðast á fjall sem hún kall-
ar hlæjandi „skuldafjallið“. Leiðangur af
þessu tagi kostar hátt á aðra milljón króna.
Og hún segist til í nýjan leiðangur þegar að-
stæður bjóða upp á.
– Er fólk farið að spyrja þig hvort þú ætlir
að verða fyrsta íslenska konan sem klífur
Everest?
„Já, það er mikið spurt að því.“
– Hverju svarar þú?
„Everestleiðangur er mjög stór. Viljinn er
fyrir hendi en slíkur leiðangur er dýr og það
passar ekki inn í dagskrána mína að ráðast í
slíkt verkefni alveg á næstunni. En ef pen-
ingur fæst, þá skal ekki standa á mér að
hefja æfingar og drífa mig.“
Anna Svavarsdóttir fjallgöngukona fyrsta íslenska konan á tindi Cho Oyu í Himalajafjöllum
„Harðákveðin í að
komast alla leið upp“
Anna Svavarsdóttir braut blað í íslenskri fjallgöngusögu þegar hún kleif
Cho Oyu í Himalajafjöllunum í vor. Þótt aðrir klifrarar hefðu veikst lífs-
hættulega og jafnvel beðið bana á fjallinu dró það ekki kjarkinn úr henni-
.Örlygur Steinn Sigurjónsson átti samtal við Önnu á dögunum.
Aðrar og næstsíðustu tjaldbúðir á fjallinu eru í 7.100 metra hæð
Ljósmynd/Tshering Phande Bhote
Anna Svavarsdóttir á tindi Cho Oyu, sjötta hæsta fjalli heims, 16. maí 2003. Í bak-
sýn er hæsta fjallið, Everest, sem enn hefur ekki verið klifið af íslenskri konu.
Morgunblaðið/Jim Smart
Lífið er að færast í eðlilegt horf hjá Önnu, hún stefnir að
því að ljúka húsasmíðanáminu í haust.
Ljósmynd/Anna Svavarsdóttir
orsi@mbl.is
ÁFORM Landsvirkjunar um hækk-
un stíflu í Laxárgljúfri neðst í Lax-
árdal standast að mati Náttúru-
verndarsamtaka Íslands ekki lög um
verndun Mývatns og Laxár í S-Þing-
eyjarsýslu.
Samtökin benda á að í lögunum
segi m.a. að hvers konar mann-
virkjagerð og jarðrask sé óheimilt
nema með leyfi Umhverfisstofnunar.
Breytingar á hæð vatnsborðs stöðu-
vatna og rennsli straumvatna séu
einnig óheimilar samkvæmt lögun-
um nema til verndunar og ræktunar
þeirra, enda komi til leyfi Umhverf-
isstofnunar. „Yfirlýstur tilgangur
Landsvirkjunar með stækkun stíflu í
Laxárgljúfri um 10–12 metra er hins
vegar sá að koma í veg fyrir sand-
burð sem sagt er að valdi óeðlilega
miklu sliti á vatnsvélum. Einnig að
koma í veg fyrir að ís- og krapastífl-
ur myndist við inntak stöðvarinnar.
Framkvæmdin mun þó vart bæta
miklu við í orkubúskap Landsvirkj-
unar. Laxárdalur er einhver fegursti
dalur á Íslandi og þar er ein besta
urriðaá landsins. Hluti dalsins fer
undir vatn nái áform Landsvirkjun-
ar fram að ganga.“
Áformum Landsvirkjunar
í Laxárgljúfri mótmælt
STARFSMENN Landspítala –
háskólasjúkrahúss, LSH, hafa
kosið nýja salnum, sem tengir
Barnaspítala Hringsins við
kvennadeild LSH, nafnið „Hring-
salur“. Starfsmönnum gafst kost-
ur á að velja milli sjö nafna í net-
kosningu og hlaut „Hringsalur“
afgerandi kosningu þeirra rösk-
lega 400 sem greiddu atkvæði.
Nöfnin sjö í netkosningunni voru
valin úr um það bil 260 nöfnum
sem starfsmenn höfðu áður
stungið upp á. Það var Páll Torfi
Önundarson læknir sem stakk
upp á nafninu sem meðal annars
vísar til þess að salurinn snýr út
að Hringbrautinni en einnig þess
að salurinn minnir á hálfhrings-
leikhús.
Salur Barnaspítalans
fær nafnið Hringsalur