Morgunblaðið - 01.02.2004, Blaðsíða 31

MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 1. FEBRÚAR 2004 31
hefur gert mig að þeim manni sem
ég er.“ Þrátt fyrir að fara sjaldn-
ast troðnar slóðir á Tim Burton
stóran og tryggan aðdáendahóp.
Óhætt er þó að fullyrða að síðasta
mynd Burtons, Planet of the Apes,
hafi fallið í grýttan jarðveg jafnt
hjá heitustu aðdáendum hans sem
og flestum gagnrýnendum. Líkur
eru þó á að með nýjustu mynd
hans Big Fish nái Burton að bæta
fyrir fyrri misgerðir. Myndin hef-
ur víðast fengið fína dóma og var
hún tilnefnd til fernra Golden
Globe verðlauna, sjö Bafta- verð-
launa og einna Óskarsverðlauna.
Kvikmyndin Big Fish segir frá
Edward Bloom og ýktum ævintýr-
um sem hann á að hafa upplifað
um ævina. Er hann liggur bana-
leguna kemur sonur hans, Will, að
máli við hann í von um að fá að
vita hvern mann faðir hans hefur
raunverulega að geyma. Will
finnst faðir sinn vera sér ókunnug-
ur og er hann þeirrar skoðunar að
allar þær ævintýralegu sögur sem
Edward segir í sífellu um sjálfan
sig séu tómar lygasögur.
„Ég sá fyrir mér soninn á svip-
aðan hátt og ég gerði Batman,“
segir Burton. „Þeir eru báðir til-
finningalega bældir, þeir eru báðir
í leit að svörum með undarlegum
hætti. Ég finn til ákveðinnar
hryggðar hvað varðar þessar per-
sónur. Það er ákveðinn dapurleiki
sem fylgir því að leita að bók-
staflegum svörum sem aldrei
verða fundin og þótti mér það vera
mikilvægt einkenni persónunnar.“
Kvikmyndin hvarflar á milli
samtíma drama og fjarstæðu-
kenndrar fortíðar og er mörkum
raunheims og fantasíu, sannleik-
ans og lygasagna stöðugt ögrað.
„Það sem mér líkaði sérlega vel
við myndina var hve mörk þess
raunverulega og óraunverulega
voru óljós,“ segir Burton. „Hver
getur í raun sagt til um hvað er
raunverulegt og hvað ekki.“
Jafnvægið milli epískra ýkju-
sagna Edwards Blooms og einfald-
ari en persónulegri sagna um sam-
tíma fjölskyldudrama segir Burton
hafa verið vandmeðfarið. „Mér lík-
aði tilhugsunin um að kvikmyndin
væri á tíðum eins konar fantasía
sem færði sig aftur yfir í blákaldan
raunveruleika þess að missa for-
eldri,“ segir Burton. „Helsta
áskorunin var að halda jafnvæginu
myndrænt á milli þessara tveggja
þátta sögunnar.“
Handrit myndarinnar er byggt á
skáldsögu eftir Daniel Wallace.
Burton segist hafa lesið handritið
áður en hann las bókina og fallið
kylliflatur fyrir því. „Mér finnst
handritshöfundurinn John August
hafa staðið sig frábærlega. Hann
tók bókina, sem var eins konar
samansafn af sögum, og gaf henni
nýtt form og gæddi söguna auk-
inni dýpt.“
Hann segist feginn að hafa ekki
verið að aðlaga fræga skáldsögu
að kvikmyndaforminu. „Það er
auðveldara að umsemja bók á við
þessa þar sem maður er ekki að
fást við mörg hundruð blaðsíðna
ástkæra skáldsögu sem allir
þekkja. Maður er frjálsari þegar
ekki er stöðugt verið að hugsa um
hvernig hægt er að gera einhverri
klassík sem best skil.“
Ástæðurnar fyrir því að hann
sló til og ákvað að taka að sér að
gera myndina Big Fish segir Burt-
on mjög persónulegar. „Faðir
minn lést skömmu áður en ég las
handritið og allar þær tilfinningar
sem söfnuðust upp við það fengu
mig til að hugsa. Maður hefur eins
konar tímaflakk, hugsar um liðna
tíma og byrjar að kryfja þá til
mergjar.“ Burton kveðst ekki hafa
verið mjög náinn föður sínum.
Rétt áður en hann lést reyndi
Burton að endurnýja sambandið á
milli þeirra feðga en hann segist
ekki hafa náð þeim árangri sem
sonurinn Will nær í Big Fish. „Það
var andlega græðandi reynsla að
gera þessa mynd,“ fullyrðir Burt-
on. Hann segist hafa átt mjög erf-
itt með að ræða um þær tilfinn-
ingar sem fylgdu láti föður síns en
hann hafi að einhverju leyti náð að
vinna úr þeim tilfinningum í gegn-
um myndina.
Sögupersónan Will átti eftir að
endurspegla einkalíf Burtons sjálfs
enn frekar. Nokkrum vikum eftir
að tökur hófust á Big Fish kom í
ljós að Burton og kærasta hans,
leikkonan Helena Bonham Carter,
ættu von á barni en Will var ein-
mitt að verða faðir í myndinni.
Burton og Bonham Carter fæddist
sonurinn Billy Raymond síðastlið-
inn október. „Á undarlegan hátt
endurspeglast persónuleg reynsla
mín í myndinni, hún hefst með
dauðsfalli og lýkur með fæðingu.“
Lífið er átakanlegt
á jákvæðan hátt
Leitin að aðalleikurum í kvik-
myndina Big Fish var miklum
vandkvæðum háð að sögn Burtons.
„Það var ekki nóg að finna einn
leikara heldur þurfti að finna tvo
fyrir hvert hlutverk, einn fyrir
samtímann og annan fyrir fortíð-
arsenurnar.“
Hugmyndin að því að láta Ewan
McGregor og Albert Finney leika
Edward Bloom er sögð hafa komið
til vegna ljósmynda sem voru birt-
ar af þeim í tímariti árið 1997. Birt
var mynd af þeim hlið við hlið, ný
mynd af McGregor en mynd af
Finney frá árinu 1963 þar sem
hann lék aðalhlutverkið í kvik-
myndinni Tom Jones og er svip-
urinn með þeim óneitanlega sterk-
ur. „Albert og Ewan eru tengdir á
einhvern yfirnáttúrlegan hátt,“
segir Burton. „Það er eitthvað
varðandi persónuleika þeirra,
skapgerð og persónutöfra.“
Hverju vonast Burton til að fá
áorkað með mynd sinni Big Fish?
„Það eina sem ég vonast eftir er
að hún höfði til einhvers á per-
sónulegan hátt,“ segir Burton.
„Lífið er átakanlegt á jákvæðan
hátt. Það er fyndið, það er sorg-
legt – það er allt í einum pakka.
Myndin Big Fish tekur á því öllu.“
ur tókum við allt upp þarna í
suðrinu.“
Gullið jafnvægi
Ewan McGregor og leikarinn
Albert Finney fara báðir með
hlutverk Edwards Blooms í Big
Fish. McGregor leikur Bloom á
yngri árum hans sem rifjuð eru
upp af öldruðum Bloom sem leik-
inn er af Finney. Upprifjun sína
sveipar Bloom ævintýralegum
ljóma. McGregor segir það hafa
verið nokkuð vandasamt verk að
finna jafnvægi fyrir persónuna á
mörkum raunheims og fantasíu.
„Ég leik persónu sem er rifjuð
upp af sjálfri sér. Ég er því að
leika eins konar frásagn-
arútgáfu af manni og því var
hlutverk mitt ekki að tilheyra
fantasíu eða raunveruleika held-
ur þurfti ég að vera einhvers
staðar þar á milli,“ segir
McGregor. „Við Burton unnum
stöðugt að því að halda þessu
gullna jafnvægi.“
Þrátt fyrir að Burton sé þekkt-
astur fyrir ævintýralegan kvik-
myndastíl sinn segir McGregor
að hann hafi verið sérlega hrif-
inn af þeim hluta myndarinnar
sem gerist í samtímanum og hef-
ur yfir sér blæ raunsæis. „Það
getur enginn skapað betri æv-
intýraheima en Burton,“ segir
McGregor. „Sá hluti mynd-
arinnar sem segir samtímasög-
una er hins vegar einstaklega vel
útfærður af honum. Við höfum
ekki séð slík myndskeið frá hon-
um áður. Þar er hvergi að finna
ævintýralegt yfirbragð heldur
blákaldan raunveruleikann og
tekst Burton að gera þetta bæði
fallega og átakanlega.“
Sá stóri (Big Fish) var frumsýnd í
Smárabíói og Regnboganum á föstudag.