Morgunblaðið - 03.02.2004, Blaðsíða 27

UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 3. FEBRÚAR 2004 27
ÍSLENDINGAR studdu innrás-
ina í Írak og bera því að sínu leyti
ábyrgð á henni. Nú bíður írösku
þjóðarinnar að byggja
upp nýtt samfélag,
tryggja frið og frelsi.
En alvarlegir atburðir
eru að gerast í Írak og
spurning vaknar um
hver okkar ábyrgð sé?
Fyrir jólin mót-
mæltu þúsundir
kvenna þar á meðal
fyrrverandi dómarar
og ráðherrar nýrri
reglugerð þjóðarráðs-
ins um að staða og
réttindi kvenna
mundu framvegis ráð-
ast heima í héraði.
Óttast er að á mörg-
um svæðum muni
íhaldssöm öfl tryggja
að lög múslima,
„Sjaría“, muni gilda
um samskipti
kynjanna. Þetta eru
sömu lög og giltu hjá
talibanastjórninni í
Afghanistan með
þeirri undirokun og
réttindaleysi kvenna
sem heimurinn horfði
ráðþrota á. Í fjóra
áratugi hafa íraskar
konur búið við nútímalegustu lög í
múslimaheiminum varðandi mennt-
un, jafnrétti, og sjálfstæði þeirra.
Og Írakar voru fyrstir arabaþjóða
til að setja lög um launajafnrétti. Í
Írak hafa jafnframt starfað mjög
öflug kvennasamtök.
Skelfilegir atburðir gerðust í
landinu í valdatíð einræðisherrans
Saddam Hussein en hvernig sem á
því stendur hreyfði hann ekki við
réttindum kvenna sem tryggð voru
með lögum. En nú er hætta á að
breytingar sem nýja ríkisráðið hef-
ur ákveðið þurrki lögin og réttindi
kvenna út. Í mótmæla-
aðgerðunum sýndu for-
mælendur kvennanna
afar harkaleg viðbrögð
sem sýna ótta þeirra
um afturhvarf til for-
tíðar:
Zakia Ismael Hakki
fyrrverandi dómari og
yfirlýstur andstæð-
ingur nýja fyr-
irkomulagsins sagði
nýverið að frá árinu
1959 hefði almenn fjöl-
skyldulöggjöf verið
þróuð í þá átt að konur
yrðu þátttakendur í
þjóðfélaginu til jafns
við karla og með sömu
möguleika til að vaxa
sem einstaklingar. Hún
sagði:„Þessi nýju lög
munu senda íraskar
fjölskyldur aftur til
miðalda. Þau munu
gera körlum kleift að
eiga fjórar, fimm eða
sex konur. Þau taka
börn frá mæðrum sín-
um. Og þau munu
heimila öllum sem kall-
ast klerkar að setja
upp íslamskan dómstól í húsi sínu
og ákveða hverjir geta gifst, skilið
eða búið við réttindi. Við verðum að
stöðva þetta“ segir Hakki.
Ábyrgð okkar á eftirleiknum
Poul Bremer, bandaríski landsstjór-
inn í Írak, þarf víst að staðfesta
breytingar eins og þær sem raktar
eru hér. Það er alveg ljóst að við af-
stöðu hans eru bundnar vonir. En
spurning vaknar um hvað gerist svo
eftir 30. júní þegar innrásarað-
ilarnir draga sig í hlé. Konurnar
óttast að lögum verði breytt um leið
og Írakar fá pólitísk völd í sínar
hendur.
Írösku kvennasamtökin hafa
skrifað bréf til Poul Bremer og lýst
áhyggjum sínum og veikri stöðu
kvenna. Bandarísk kvennasamtök
hafa sýnt konum í Írak samstöðu og
sömuleiðis sent bréf til Bremers.
Þar taka þær upp nokkur af meg-
ináherslum írösku kvennanna, m.a.
benda þær á að aðeins 3 konur sitji í
25 manna bráðabirgðastjórn og að
þær fá ekki að taka þátt í forsæt-
isráði sem kemur í veg fyrir að þær
geti sinnt stöðu forseta sem er afar
táknræn staða, að engin kona var
valin sem héraðsstjóri á hinum 18
stjórnarsvæðum, að engin kona var
tilnefnd í stjórnarskrárráðið og að-
eins ein kona er í aðalstjórn-
unarstarfi í hinum 25 ráðuneytum.
Þetta eru alvarlegar fréttir og
spurning vaknar um skyldur okkar
Þessvegna tók ég þetta mál upp í
umræðu um Írak utan dagskrár á
Alþingi á dögunum. Ég spurði utan-
ríkisráðherra Halldór Ásgrímsson
hver væri ábyrgð okkar Íslendinga
sem studdum innrásina. Hvað með
eftirleikinn? Mun Ísland láta í sér
heyra varðandi þessa þróun mála?
Það verður fylgst með því.
Konur í Írak
eru hræddar
Rannveig Guðmundsdóttir
fjallar um ótta kvenna í Írak
Rannveig
Guðmundsdóttir
’Óttast er að ámörgum svæð-
um muni íhalds-
söm öfl tryggja
að lög múslima,
„Sjaría“, muni
gilda um
samskipti
kynjanna.‘
Höfundur er 4. þingmaður Samfylk-
ingarinnar í Suðvesturkjördæmi.
KÆRU þingmenn Reykjavíkur!
Hvar eruð þið? Þið vitið að á næst-
unni hefst eitt mesta skipulagsslys
síðari áratuga í Reykjavík? Þar á ég
við svokallaða færslu
Hringbrautar. Fæstir
höfuðborgarbúa gera
sér grein fyrir hvaða
malbiks- og meng-
unarskaði er yfirvof-
andi þar sem þetta mál
hefur lítið verið í um-
ræðunni.
Samkvæmt athug-
unum færustu verk-
fræðinga og arkitekta
hjá Samtökunum um
Betri byggð og Höf-
uðborgarsamtökunum
þá er ódýrara að setja
Hringbrautina í fjögurra akreina
stokk frá Bústaðavegi að Melatorgi,
því á móti kemur að ofan á stokkn-
um verða til lóðir sem metnar eru á 5
milljarða. Þar við bætist afleiddur
kostnaður en það eru peningar sem
glatast við það að landið og umhverf-
ið verður verðminna.
Þingmenn Reykjavíkur eru vin-
samlega beðnir um að skoða þessar
tölur og bera saman þessa tvo út-
reikninga þar sem skýrt kemur fram
fjárhagslegur sparnaður við lagn-
ingu Hringbrautarinnar í stokk.
Rétt er að benda á að verkfræð-
ingar og arkitektar átakshópsins
telja að kostnaður við framkvæmdir
á 4 akreina stokk séu eingöngu 2,4
milljarðar. Hið háa mat Vegagerð-
arinnar tekur mið af byggingu á 6
akreina stokk. Fjórar akreinar
munu aftur á móti nægja þar sem
gatnamót eru ljóslaus og gegn-
umakstur því viðstöðulaus.
Þetta eru blákaldar peninga-
upphæðir sem fengnar eru úr vasa
okkar skattborgaranna. Þá á ég eftir
að minnast á fórnarkostnaðinn við
að skera í sundur höfuðborgina og
aðskilja um leið það byggingarsvæði
sem á eftir að verða til í Vatnsmýr-
inni frá öðrum hverfum
og þá sérstaklega frá
miðbænum.
Í nýlegri könnun
meðal höfuðborgarbúa
varðandi óskir þeirra
um búsetu kom í ljós að
tæp 40% vilja búa í
Vatnsmýrinni (þó svo
engar lóðir séu aug-
lýstar þar) og 20% í eða
við miðbæinn. Þetta
eru óskir 60% Reykvík-
inga. Ekki fá atkvæði
þar! Síðan er það
heilsufarskostnaðurinn
við meiri hljóðmengun og annað því
tengt. Ég gæti talið upp fjöldamörg
önnur rök gegn þessari eyðileggingu
á borginni en læt staðar numið hér í
bili.
Mig langar til að biðja ykkur hátt-
virtu þingmenn Reykjavíkur að loka
augunum. Ímyndið ykkur að sex ak-
reina vegurinn frá Ártúnsbrekku að
Grensásvegi sé færður þaðan og
lagður frá Bústaðavegi að Melatorgi.
Sjáið þið ekki hvað þetta verður
ljótt, ómanneskjulegt og mikill skað-
valdur fyrir uppbygginguna í hjarta
kjördæmis ykkar? Ekki opna augun
strax, nú skuluð þið sjá fyrir ykkur
heildstæða byggð frá Nauthólsvík að
miðbænum. Hugsið þið ekki: „En
falleg borg fyrir börnin okkar og
framtíðina“?
Nú skuluð þið galopna augun, sjá
fram í tímann og taka saman hönd-
um við að hindra að þessi malbikaða
sex akreina slaufugjá verði mynduð.
Þið hafið valdið sem við borg-
arbúar höfum fært ykkur og við
treystum ykkur til að vinna fyrir
okkur að farsælli framtíð þessa dýr-
mæta svæðis í hjarta borgarinnar. Í
ljósi þessa ákalla ég ykkur og spyr
hvort sé ekki þess virði að fara fram
á frestun útboðs svo að tillagan um
að leggja Hringbrautina í stokk frá
Bústaðavegi að Melatorgi verði
skoðuð betur. Slík framkvæmd er
lykillinn að því að Reykjavík geti
þróast sem höfuðborg með sterkum
og samfelldum miðbæ. Þetta er
spurning um líf eða dauða höf-
uðborgarinnar.
Með von um að þið, háttvirtir
þingmenn Reykjavíkur, takið hönd-
um saman og hindrið þetta yfirvof-
andi skipulagsslys.
Allir þingmenn Reykjavíkur sam-
einist hvar svo sem í flokki þið eruð
Dóra Pálsdóttir skrifar
um skipulagsmál
’Slík framkvæmd erlykillinn að því að
Reykjavík geti þróast
sem höfuðborg með
sterkum og samfelldum
miðbæ.‘
Dóra Pálsdóttir
Höfundur er kennari.
   


  
!
  "
*
  "


"  "

$     


 

 !
  "
*
  "


"  "

$      
  
!
  "
*
  "


"  "

$      
 


!
  "
*
  "


"  "

$  !
"#
"#
!
    !
##
##
!
    !$
##
##
!$
    $%&!
##
##
$%&!
    ÞAÐ hefur verið ævintýri líkast
að fylgjast með hinum svokölluðu
fræðimönnum í heimi bókmennta
sem sumir hverjir hafa undanfarið
gert harða sókn að
Hannesi Hólmsteini
vegna bókar hans
Halldór sem fjallar um
ævi Nóbelskáldsins.
Áðurnefndir fræði-
menn settu sig á háan
stall þar sem útsýnið
var ágætt meðan það
varði. Sleipur reyndist
stallurinn og varð fall-
ið talsvert þegar
Hannes kom heim og
sló öll vopn úr höndum
hinna svokölluðu
fræðimanna og gagn-
rýnenda sem ráðist
höfðu að verkinu að honum fjarver-
andi.
Röksemdir standa
Greinargerð sem Hannes ritaði eft-
ir heimkomu sína fer með skýrum
hætti yfir allar ásakanir sem komið
höfðu fram og er þeim svarað í
smáatriðum. Í greinargerðinni eru
m.a. dregin fram þau rök sem hinir
svokölluðu fræðimenn slepptu í
herför sinni. Skýrt er tekið fram í
eftirmála bókarinnar hvernig
vinnslu heimilda var háttað og með
hvaða hætti bókin var rituð. Í bók-
inni eru rúmlega 1.600 tilvitnanir á
rúmlega 600 blaðsíðum og því að
meðaltali um 3 tilvitnanir á hverri
síðu. Hvergi fór Hannes í launkofa
með heimildanotkun né reyndi
hann að hylja spor sín. Allt sem
Hannes hefur sagt stendur óhagg-
að. Með ómaklegum hætti reyndu
ýmsir gagnrýnendur og svokallaðir
fræðimenn að blekkja fjölmiðla og
almenning með ósannindum.
Fallið var hátt
Þeir sem slegið höfðu sér á brjóst
og básúnað meintan ritstuld og
óheiðarleika Hannesar
hafa að undanförnu
gert að sárum sínum
eftir fallið sem varð á
málflutningi þeirra
eftir málsvörn Hann-
esar. Fjölmiðlamenn
gerðu að honum harða
árás á mismálefna-
legum grunni sem
Hannes stóð af sér
með röksemdir og
gögn að vopni. Gagn-
rýni sem fram hafði
komið svaraði Hannes
lið fyrir lið í ljós-
vakamiðlum, dag-
blöðum, útvarpi og á Internetinu.
Niðurstaðan er einföld og sitja hin-
ir svokölluðu fræðimenn eftir með
sárt ennið eftir að hafa í lok deil-
unnar reynt, í nauðvörn sinni, að
kasta rýrð á fræðimannsheiður
Hannesar þrátt fyrir að ekki væru
þeirra eigin vinnubrögð sérlega
vönduð. Kom það vel í ljós þegar
Hannes Hólmsteinn rakti villur í
frásögn Helgu Kress í Lesbók
Morgunblaðsins og sagði til við-
bótar hvaðan hún hefði fengið rang-
færslur sínar ásamt því að benda á
það sem sannara reyndist í málinu.
Tilraunir hinna svokölluðu fræði-
manna til að rýra heiður Hannesar
hafa því orðið að engu.
Persónulegt
Eftir að búið er að skoða báðar hlið-
ar málsins er ljóst að Hannes var
hafður fyrir rangri sök. Sýndi hann
fram á sakleysi sitt, líkt og áður var
nefnt, ásamt því að vísa til vinnu-
bragða og háttalags annarra ævi-
sagnaritara. Þeir sem mestan fóru í
herför sinni gegn Hannesi veittu
honum ekki sömu meðferð og öðr-
um á sama sviði. Ráðist var á bók
hans með ósannindum, rang-
færslum og á röngum forsendum.
Klárlega er því um að ræða aðför
að persónu Hannesar fremur en
skrifum. Einkum varð þetta ljóst
þegar í ljós komu ósannindi þeirra
sem gegn Hannesi fóru. Persónu-
legar árásir eru ómálefnalegar og
sæma síst af öllum þeim sem nefna
sig fræðimenn á sviði bókmennta.
Fræðimannsheiður
Vert er að setja stórt spurning-
armerki við vinnubrögð og heiður
hinna svokölluðu fræðimanna sem
stórir gerðust til skamms tíma í
árás sinni á Hannes. Er það fræði-
mannslegt að fara rangt með stað-
reyndir um bók Hannesar? Er það
fræðimannslegt að segja aðeins
hálfan sannleikann? Dýrt er að
hefja stríð án röksemda og telja má
að hinir svokölluðu fræðimenn og
gagnrýnendur hafi glatað tiltrú
fólks eftir það skipbrot sem mál-
flutningur þeirra hlaut. Atlaga
vinstrimanna Háskólans að Hann-
esi hefur því enn og aftur mistekist.
Hólmsteinn í götu
vinstrimanna
Friðbjörn Orri Ketilsson
skrifar um deiluna vegna
ævisögu Halldórs Laxness ’Tilraunir hinna svokölluðu fræðimanna
til að rýra heiður
Hannesar hafa því
orðið að engu.‘
Friðbjörn Orri
Ketilsson
Höfundur er hagfræðinemi.
Nýbýlavegi 12 • 200 Kópavogi • Sími 554 4433
Opið virka daga 10-18, laugardaga 11-15
Útsala