Morgunblaðið - 05.03.2004, Qupperneq 18

ERLENT
18 FÖSTUDAGUR 5. MARS 2004 MORGUNBLAÐIÐ
ÞÝZKUR áfrýjunardómstóll úr-
skurðaði í gær að dómur sem felldur
hafði verið yfir marokkóskum náms-
manni í Þýzkalandi vegna meintrar
aðildar hans að undirbúningi hryðju-
verkaárásanna í Bandaríkjunum 11.
september 2001, skyldi ógiltur og
réttað upp á nýtt í málinu.
Áfrýjunardómstóllinn í Karlsruhe
komst að þeirri niðurstöðu að sann-
anir ákæruvaldsins á hendur hinum
dæmda, Mounir El Motassadeq sem
var námsmaður í Hamborg og náinn
vinur þriggja úr hópi 11. september
flugræningjanna, væru ófullnægj-
andi til sakfellingar.
Bandarísk yfirvöld gagnrýnd
Í úrskurðinum eru bandarísk
stjórnvöld sérstaklega gagnrýnd
fyrir að hafa neitað að gera það
mögulegt að lykilvitni í málinu yrði
kallað fyrir dóminn í Þýzkalandi. Er
fullyrt að Bandaríkjamenn hafi þar
gert sig seka um brot á alþjóða- og
milliríkjasamningum um dómsmál.
Úrskurðurinn er nýtt áfall fyrir
þýzk saksóknaryfirvöld, en aðeins
fáeinar vikur eru síðan annar sak-
borningur tengdur 11. september
hryðjuverkamönnunum var sýknað-
ur af þýzkum héraðsdómstól. Hann
mun ennfremur setja þrýsting á
bandarísk yfirvöld að láta þann vitn-
isburð í té sem þýzkir dómstólar
óska eftir í væntanlegum nýjum rétt-
arhöldum í máli Motassadeqs.
„Baráttan gegn hryðjuverkum má
ekki vera villt, löglaust stríð,“ sagði
Klaus Tolksdorf, forseti áfrýjunar-
dómstólsins.
Motassadeq var í febrúar 2003
dæmdur af dómstól í Hamborg til 15
ára fangelsisvistar fyrir að vera
meðsekur um morð á nærri 3.000
manns og aðild að hryðjuverkasam-
tökum fyrir meintan þátt sinn í und-
irbúningi flugránsárásanna í New
York og Washington.
Dómur yfir manni tengdum 11. sept.-árásunum ógiltur
Ný réttarhöld fari fram
Karlsruhe. AFP.
Mounir El Motassadeq
RÚSSNESK yfirvöld eru að
undirbúa björgunarleiðangur
til að bjarga tólf vísindamönn-
um sem eru í sjálfheldu á norð-
urskauts-íshellunni.
Rannsóknarstöðin Norður-
heimskaut-32, sem Rússar
komu nýlega upp á ísnum eftir
tólf ára hlé frá slíkum rann-
sóknum, sökk að mestu leyti í
sæ síðdegis á miðvikudag, er ís-
inn undir henni brotnaði. Vís-
indamennirnir sem mönnuðu
stöðina hírast nú í leifunum af
stöðinni, um 400 sjómílur NV af
Svalbarða. Reynt var að koma
til þeirra neyðarbúnaði með
flugi í gær, en það gekk illa
vegna hvassviðris. Var vonazt
til að takast myndi að bjarga
mönnunum í dag eða á morgun.
Rússnesk
rannsóknar-
stöð sekkur
Moskvu. AP.
MAÐUR sem talinn er vera einn
leiðtoga al-Qaeda hryðjuverkasam-
takanna, hefur verið handtekinn í
Jemen í leit sem þar stendur yfir að
íslömskum öfgamönnum í afskekktu
fjallahéraði, Abyan, í sunnanverðu
Jemen, að því er stjórnvöld sögðu í
gær. Beitt er sérsveitum sem hafa til
umráða þyrlur og skriðdreka.
„Háttsettur leiðtogi al-Qaeda-
samtakanna í Jemen, sem var eft-
irlýstur af lögreglu, var handtekinn í
gærkvöldi,“ sagði jemenskur stjórn-
arerindreki.
Heimildarmenn úr röðum rót-
tækra múslíma herma að hinn hand-
tekni heiti Abdul Rauf Nassib og sé
einn af æðstu leiðtogum al-Qaeda á
Arabíuskaga og sá eini sem lifði af
bandaríska flugskeytaárás er varð
sex meintum al-Qaeda-mönnum að
bana í austurhluta Jemen í nóvem-
ber 2002. Bandaríska leyniþjónust-
an, CIA, skipulagði árásina.
Handtóku
al-Qaeda-
leiðtoga
Aden. AFP.
VÍSINDAMAÐUR við háskólann í
Bern í Sviss, Jürg Luterbacher, hef-
ur skrifað grein sem birtist í tímarit-
inu Science í þessari viku, en þar
heldur hann því fram að sumarið í
Evrópu í fyrra hafi verið hið hlýjasta
í 500 ár, sé veðurfar í álfunni skoðað
í heild sinni.
Í rannsókn sinni skoðaði Luter-
bacher veðurfar í Evrópu aftur til
ársins 1500. Hann segir að hærri
hitatölur séu ekki bundnar við sum-
ur, heldur hafi vetur í Evrópu und-
anfarna áratugi einnig verið hlýrri
en fyrr. Í rannsókn hans kom í ljós
að meðalhiti yfir veturinn og með-
alhiti á ári hverju var hæstur á 500
ára skeiðinu frá árinu 1500, á ár-
unum 1973–2002.
Ekki reynt að greina orsakir
Luterbacher, sem er loftslags-
fræðingur, og rannsóknarteymi
hans létu að sögn nægja að rannsaka
hitaþróunina. „Við reyndum ekki að
greina ástæðurnar. Við skýrðum að-
eins frá niðurstöðunum,“ sagði Lut-
erbacher. Ekki var reynt að skýra
hitabreytingarnar, til dæmis vísa til
mannlegra athafna, sem leiða til
myndunar gróðurhúsaáhrifa, þ.e.
hlýnunar af völdum aukins magns
lofttegunda á borð við koldíoxíð í
andrúmsloftinu.
Í rannsókn sinni greindi Luter-
bacher hitafarssögu Evrópu allt frá
árinu 1500 og til okkar tíma. Hitafar
á fyrstu 250 árunum frá árinu 1500
var metið með því að skoða tré- og
jarðvegssýni en eftir þann tíma var
hægt að nálgast upplýsingar um
hitatölur um mestalla Evrópu.
Á því 500 ára tímabili sem rann-
sakað var fundust bæði heit og köld
tímabil. Næsthlýjasta sumarið á
tímabilinu var þannig sumarið 1757
en eftir það kólnaði nokkuð þar til
snemma á 20. öld, en sumarið 1902
var kaldasta sumarið á öllu tíma-
bilinu.
Frá og með 1977 hefur hins vegar
veður hlýnað mjög og meira en
dæmi gerðust áður á 500 ára tíma-
bilinu og hefur meðalhiti aukist um
0,36% á hverjum áratug frá þessu
ári. Sumarið 2003 var hins vegar
sérlega hlýtt og var það að meðaltali
tveim gráðum hlýrra en meðaltal
allra sumra á bilinu 1901–1995.
Að teknu tilliti til óvissuþátta má
því draga þá ályktun að sumarið
2003 hafi sennilega verið hið hlýjasta
í álfunni í 500 ár. Í ágúst fór hitinn
oft upp fyrir 38°C í mörgum borgum.
Hlýjustu áratugirnir í 500 ár
Washington. AP.
Reuters
Starfsmaður í dýragarði í München kælir fíl í sumarhitunum í ágúst í fyrra. Hitinn var dögum saman um 40°C.
HORST Köhler, framkvæmdastjóri
Alþjóðagjaldeyrissjóðsins (IMF),
verður forsetaefni stjórnarandstöðu-
flokkanna í Þýskalandi. Var þetta
ákveðið á fundi leiðtoga flokkanna
aðfaranótt fimmtudags.
Gerhard Schröder, kanslari
Þýskalands, vill á hinn bóginn að
Gesine Schwan, lítt þekktur rektor
einkaháskóla í Frankfurt-an-der-
Oder, við pólsku landamærin, verði
fyrsti kvenkyns forsetinn í sögu
Þjóðverja. Græningjar, hinn stjórn-
arflokkurinn, styðja einnig Schwan
sem er sextug að aldri.
Núverandi forseti er jafnaðarmað-
urinn Johannes Rau. Forsetaemb-
ættið í Þýskalandi hefur nær engin
völd, það er fyrst og fremst táknræn
staða. Sérstaklega kjörin þing-
mannasamkunda velur forsetann 23.
maí og þar sem stjórnarandstaðan
hefur þar meirihluta er talið víst að
Köhler verði fyrir valinu.
Hann er 61 árs og fæddur í pólska
bænum Skierbieszow. Fjölskylda
hans flúði vestur í lok heimsstyrjald-
arinnar síðari, eins og aðrir Þjóð-
verjar þar austur frá neyddust til.
Var aðstoðarfjármálaráð-
herra í kanslaratíð Kohls
Schröder vildi ekki tjá sig um
framboð Köhlers í gær en sagði að-
spurður rétt að Köhler gegndi nú
„einni af áhrifamestu stöðum“ í
heimi. Schröder beitti sér árið 2000
mjög fyrir því að Köhler tæki við
starfinu hjá IMF en áður var hann
yfirmaður Þróunarbanka Evrópu.
Köhler er í flokki Kristilegra
demókrata, CDU, og var um hríð að-
stoðarfjármálaráðherra í kanslaratíð
Helmuts Kohls á tíunda áratugnum;
sá m.a. um fjármálahlið samninga
um brottflutning sovézka herliðsins
frá Austur-Þýzkalandi.
Reuters
Horst Köhler (t.h.) á fundi með
James D. Wolfensohn, forstjóra
Alþjóðabankans, í Washington.
Þýskaland
Köhler
líklegur
forseti
Berlín. AFP.
♦♦♦