Vísir - 14.11.1981, Qupperneq 26

26
Laugardagur 14. nóvember 1981
vísm
Syning
Þórðar
Ben
Sveins-
sonar
á Kjar-
vals-
stöðum
mm
mm;m ■
wmm;
mf/MyMíZii
baö er titt meöal íslendinga á
erl. grund aö þeir hugsi heim
til gamla Frúns meö nokkurri
eftirsjá. Sérstaklega á þaö viö
um landa okkar, sem eru lang-
dvölum á slóöum, þar sem
mengun lofts og vatns er hvaö
mest eins og i miö-Evrópu. Þaö
er ekki einugis mengunin, sem
áreitir landa okkar hvað mest,
heldur og þröngur hibýlakostur,
umferðaröngþveiti, skert ein-
staklingsfrelsi, óhollusta um-
hverfis og gráar óþrifalegar
borgir sem færa landa vorum
heim sanninn fyrir gæöum okk-
ar lands. Vaxandi uggur ibúa
nágrannalanda fyrir tilvist
kjarnorkunnar og nálægð kjarn-
orkuvera, sem þjóta upp eins og
gorkúlur á haustdegi og orsaka
smámsaman jarðvegsmengun,
er okkur einnig lærdómsrik
lexia. Viö búum enn við æðstu
gæði náttúrunnar, hreint vatn
og tært loft.
Við getum ennþá boöið nýju
kartöflurnar meö skrælingn-
um, á meðan mið-Evrópubúinn
þarf aö skræla og skræla vel.
Einn af okkar ágætu löndum,
er nú i heimsókn, en hann hefur
dvaliö nokkur ár i Suður-Þýska-
landi. Hann teflir nú fram
draumum sinum á Kjarvals-
stöðum. Og hvilikir draumar.
Fjarri heimahögum hefur hann
setið og horft inn i framtiðina og
hugsaö um islenska morgun-
birtu. Ef til vill hefur einhver
steinrunninn ljósgeisli vakið
hann?
Hann tekur sér stööu eins og
islenski landvætturinn, sem
bægja vill frá öllu vanheilögu.
Þessi landi okkar er Þóröur Ben
Sveinsson, sem birtir nú þessa
drauma sina meö fögrum
myndverkum og styrkir þau
meö skrifuöu máli um alla
veggi.
Þaö er vissulega fátitt meöal
myndlistarmanna aö þeir skipti
sér af arkitektúr i þetta riku
máli. Þó hefur Hundertwasser,
sá austurriski, steypt sér út i
slikar hugleiðingar og haft
gagnger áhrif. Er ekki arki-
tektúr ein greinin á listatrénu?
Var ekki i skóla Platons allt
undir sama þaki, málaralist,
höggmyndalist, önnur visindi
svo og arkitektúr? Er málarinn
nokkuö annað að gera en arki-
tektinn? Reynir að hafa áhrif á
samtið sina og tjáir sig um leiö.
Hugmyndir Þórðar eru mjög
vekjandi og ef ekki staönaöur
islenskur arkitektúr tekur viö
sér, þá er hann beinlinis dauður.
Teikningar hans af framhliðum
húsa, fjölbýlishúsa sem og
garðhúsa, yfirbyggðum stræt-
um með yl og gróöri, eru ekki
einungis fullgild myndverk
heldur undirstrika þær þörfina á
manneskjulegra umhverfi og
betri nýtingu auðlinda.
1 texta sinum minnist hann á
misheppnaöar ibúðarblokkir,
mistúlkaöan Le Corbusier, sem
fyrst kom fram meö hugmyndir
sinar 1925 i Paris. Sagt er frá
flótta ungs fólks úr stybbu bæj-
arkjarnanna, út i sveitina, þar
sem fuglasöngurinn er ekki
þagnaöur. Hugleidd er nýting
raforkunnar fyrir almennings-
vagna, konstaöarminni ak-
brautarkerfi. Bent er á loft-
mengun bifreiöanna, sem þok-
ast úr svefnhverfum inn i mið-
kjarna borganna, þar sem at-
vinnulifiö fer fram og hin yfir-
fylltu bilastæði. Þórður er með
þessari viðleitni aö visa veginn
eöa gera tilraun til þess. Mynd-
verk hans eru i senn draumsýn
og veruleiki. sjálfstæð listsköp-
un og vakning.
HUGLEIÐINGAR UM UTITAFL
Þegar vorið hélt innreiö sina á
okkarkæra Fróni og snjór leyst-
ist af miklum krafti. Þegar hinn
hreini tónn heiölóunnar hækkaöi
um hálfan tón um leiö hún hóf
sig á loft. Þá tókumst viö einnig
á loft, ibúar þessa lands, eftir
langan og dimman vetur og
bjuggum til útitafl. Við gleymd-
um storminum, rigningunni og
næðingnum. Sem betur fer. Viö
framleiðum bestu skjólföt i
heimi, eigum bestu ullina.
Þessi brekka fyrir framan
Torfuna hefur á einhver óskilj-
anlegan hátt alltaf angraö okk-
ur. Viö tylltum okkur á grasbal-
ann 17. júni og bakkusarvinir
lognuðust þar hreinlega útaf.
Þessvegna létti mörgum þegar
umbætur hófust og fósturmoldin
birtist i allri sinni nekt. Bitlarn-
ir eru löngu orðnir þreyttir á
siða hárinu, pönkararnir eru
farnir aö linast I notkun rauöa
hárlitarins og viö orönir dauð-
þreyttir á sama grasbalanum.
Upplagt að setja upp tafl, þar
sem menn geta hugleitt næsta
leik i kyrrð og ró, þrátt fyrir
vaxandi umferð eftir Lækjar-
götunni.
A opnunardaginn, stóö ég á
steinsteypta pallinum og horfði
á tvo vaska pilta renna til
þungri drottningunni, sem drap
svartan biskup á rökfræöilegan
hátt. Þegar ég hefi nú séö sjón-
varpsmyndina um hann Snorra
skáld, kom upp i hug mér þessi
stórbrotni bardagi á Lækjargöt-
unni. Maður sá fyrsta manninn
falla, siöan kös, og enginn sá
neitt fyrr en fáir voru eftir. Það
stóö griskur listfræöingur viö
hliö mina og býsnaðist yfir tafl-
mönnunum. Þeir eru svo
„agressivir" og hreint og beint
ljótir. Ég sagði að hann þekkti
ekki Islendinga og sögur þeirra,
en þar væri grimmdin i háveg-
um höfö. Viö þyrftum lika alltaf
aö berast á, helst veröa heims-
frægir og komast i heimsmeta-
bók Guinnes. Þá liði okkur vel.
Taflmenn þyrftu helst aö vera
þaö stórir um sig, aö þeir þyrftu
að vera á hjólum til þess aö
hægt væri að hreyfa þá.
Ég man eftir taflmönnunum i
Finnlandi, sem voru bara kubb-
ar meö máluðum táknum sem
sýndu mismun á peði og kóng.
Þeir eru viöa i hinum viöáttu-
miklu almenningsgörðum
Helsinki borgar og svo meðfæri-
legir að sparka má i þá til þess
aö kippa þeim á reitinn. Þar var
allt þjónustuliö óþarfi og menn
hreyföu mennina sjálfir. En
Finnar hafa nú allt annað form-
skyn en við. Þeir eiga heldur
engar Islendingasögur. Ég
reyndi nú að horfa yfir öxl
manns, sem stóö viö litla taflið,
þar sem skákmenn tveir böröu
sér á brjóst (sennilega ekki af
kulda). Maðurinn var stærri en
ég og svo var llka einhver fyrir
framan hann. En það var gott
að fá sér pulsu á pulsubarnum
rétt hjá.
Nemendaleikhúsið sýnir.
Leikgerð byggð á
handriti eftir
önnu Seghers/ en samin
af Maríu Kristjánsdóttur
og nemendur
4. bekkjar L.Í..
Þýðing söngtexta:
Þorsteinn frá Hamri
Leikmynd og búningar:
Guðrún Svava
Ljós: David Walters
Tónlist:
Hjálmar R. Ragnarsson
Leikstjóri:
Maria Kristjánsdóttir.
Sagan um Jóhönnu frá örk mun
flestum kunn. Jóhanna var af
bændastéttum, sem ekki máttu
sin mikils á 15. öld i valdatogi
aöalsins i Evrópu — i Jóhönnu
tilfelli fransks og ensks. En Jó-
hanna lét stjórnast af guðlegum
röddum, sem leiddu hana og
franska heri til sigurs i orrustu
sem var hornsteinninn að frelsi
Frakklands. Jóhanna hefur
heillað margan höfundinn enda
kona, sem bauð flestu þvi byrginn
sem þá réöi i samfélagi mann-
anna.
Leikgerð Mariu Kristjánsdótt-
ur og leikaraefna Nemendaleik-
hússins mun einkum sótt til þýska
rithöfundarins önnu Seghers, en
einnig til Shaws og Jean Anouilh,
auk viðauka frá Mariu. 1 leik-
gerðinni er áherslan á hugrekki
Jóhönnu, enda var að ætlunin að
fjalla sérstaklega um hugrekki -
ekki sist konu, þegar fyrir lá að
velja verkefnið. Ef menn sam-
sinna þvi, aö þaö aö trúa blint á
likamslausar raddir — eða það aö
hlýða æsingu múgsins sé vottur
um hugrekki, þá geri ég ráö fyrir
aö Jóhanna sé ágætt viðfangsefni
þeim, sem um þann eiginleika
vilja fjalla. Sjálf hef ég aldrei, frá
NÝTT DLAÐ KOMID ÚT
Qskriftarsíminn 26026
Yerður þú með?