Pressan - 11.05.1989, Qupperneq 4

4
u--t.ffii npjt ud^ g u, r,ð;1. ^ pp aj\íj9;8 9
litilræði
af talningu
Ef ég vissi ekki lengra en nef mitt nær
teldi ég manntal, þar sem gengiö er úr
skugga um það hve margt fólk er í landinu,
tiltölulega meinlausan verknaö.
Væri ég ekki bæöi sögufróður maöur og
glöggur tryöi ég því sjálfsagt aö manntöl á
Islandi heföu frá upphafi gengið hljóöa-
laust fyirrsig, allt frá því Gissureða ísleifur,
ég man ekki hvor, lét gera fyrsta manntal á
íslandi fyrir þúsund árum, eöa svo.
Þá varó allt vitlaust, því auövitaö var þaö
skattstofa þeirra tíma sem gekkst fyrir
manntalinu og menn sáu fyrir sér þá skatt-
píningu sem fylgir því aö veratil í mannlegu
samfélagi og þurfa aö borga tíund.
Síöan hefur þjóðin jafnan komist í mikiö
uppnám viö manntöl og keyrði um þverbak
eftiraö tölvurkomu til sögunnarog nagandi
ótti um persónunjósnir greip um sig.
Sá ótti er vissulega á rökum reistur, því
þaö er ekkert grín ef Pétur og Páll fara aö
geta haft aðgang aö upplýsingum um aldur
manns og kynferöi.
Líklega heföu íslendingar aldrei sætt sig
viö manntöl ef ekki heföi viljað svo til aö
sjálft Jesúbarnið kom í heiminn í tengslum
viö manntal, einsog frægt er orðið, eöa
þegar Ágústus keisari lét skrásetja alla
heimsbyggðina.
Þetta var þegar Kýríus var landstjóri í Sýr-
landi og ef marka má Lúkasarguðspjall var
þetta „fyrsta skrásetningin sem gjörö var“.
(Lúkas 2. kap. 1.—4. vers.)
Sú talning olli ekki teljandi titringi, nema
þá á himinhvolfinu og hjá sauöfjárbændum
í Betlihem.
En séu íslendingar í uppnámi þegar á aö
fara aö kasta á þá tölu er þaö þó hreinn
barnaleikur hjá þeirri skelfingu sem grípur
um sig ef einhverra hluta vegna þarf að fara
að telja búsmala þeirra.
í sveitum landsins er nú styrjaldarástand
vegna þess aö hiö opinbera langartil að for-
vitnast um þaö hvaö sé til af kúm og kindum
í landinu.
Og auðvitað má til sanns vegar færa aö
það sé ofríki og valdníðsla aö fara aö hnýs-
ast í helgasta leyndarmál hvers bónda,
leyndarmál sem hann á rétt á aö eiga einn,
lukiö í afkima sálarinnar.
Nefnilegasannleikann um þaö hvaö hann
á margar kýr.
Eöa þaö aö hann kann ekki aö telja.
Slíkt veröur að vera „Top secret“.
Ég held aö landbúnaðarráðherranum sé
aö veröa þetta Ijóst, því ég heyrði ekki betur
en hann væri, í sjónvarpinu á dögunum, aö
sverjaog sárt viö leggjaað hann skyldi und-
ir engum kringumstæöum láta skattstof-
una vita hvaö kæmi útúr talningunni.
Það væri líkageöslegurandskoti ef skatt-
stofan kæmist að því hvaö bændur eiga af
kúm og kindum, sérstaklega í Ijósi þess
sem Björn á Löngumýri sagði á dögunum í
sjónvarpinu, nefnilega aö enginn bóndi
heföi hugmynd um þaö hvaö hann ætti af
búfénaði.
Viö borgarbörnin erum aö vísu ekki alveg
með þaö á tæru hvernig bændur sem vita
ekki hvaö þeir eiga af kúm, kindum og
hrossum geta gefiö rétt upp til skatts og
satt aö segja finnst okkur skrítið að þörf
skuli á því að gera þessa talningu.
Hversvegna er ekki bara farið í skatt-
skýrslurnar?
Okkur finnst meira aö segja skrítið aö
ráöherrann skuli opinberlega sverja aö láta
skattinn ekki vita um þá búfjáreign sem
bændur sjálfir, að eigin sögn, hafa ekki hug-
mynd um.
Og skrítnast af öllu aö bændur sem ekki
geta haft tölu á búsmala sínum, líklega af
því þeirkunnaekki aö telja, skuli ekki þiggja
það meö þökkum aö skólagengnir menn
kasti tölu ábeljurnarþeirraog margfaldi svo
meö fjórum til aö fá spenafjöldann, bænd-
um til hagræðis við mjaltir.
Auövitaö væri hugsanlegt að kenna
bændum sjálfum aö telja, fyrst á fingrunum
og svo mætti þróa þetta uppí samlagningu,
frádrátt, svo litlu töfluna og áfram.
Væri ekki rétt aö taka þessa hugmynd
upp á næsta búnaðarþingi?
Heimaslátrun er nefnilega ekkert grín, ef
maður kann ekki frádrátt.
Sannleikurinn ersáaö þaöeinasem talið
er feimnislaust þessa dagana eru saurgerl-
arnir í búfjárafuröunum sem okkur neytend-
um er boðið uppá.
Og sú talning er nú, góöir hálsar, ekki á
færi þeirra sem ekki kunna aö telja.
Vissaraaö getataliö lengraen fingurann-
arrar handar.
Dag eftir dag er okkur neytendum skýrt
frá því í fjölmiðlum aö margniðurgreidd
matvaran sem okkurerboöiö uppásé mest-
anpart mannaskítur, í hverri ketbollu svona
sirkabát þrjúhundruöog sextíumilljón saur-
gerlar, og núna síðast ket frá Vopnafirði,
sem — ef marka má Dagblaðið Vísi í síö-
ustu viku — Sambandi íslenskra samvinnu-
félaga þóknast aö dreifa til neytenda með
milljónfalt gerlamagn umfram þaö sem eðli-
legt getur talist.
Það er brýnt að bændum veröi hiö fyrsta
kennt aö telja.
Þá gætu þeir, til dæmis, byrjað á hundin-
um, tekið svo húsfreyjuna, síöan börnin,
beljurnar, hænsnin og hestana og síðast
rollurnar.
Og þá þurfa bændur ekki aö þola þá nið-
urlægingu sem er því samfara aö taliö sé
fyrir þá afþví þeir kunna ekki að telja.
Góðir bændur. Læriö að telja. Hafið eitt
hugfast.
Mennt er máttur.
• Framdrif.
• Rafmagnsrúður og læsingar og
annar lúxusbúnaður
• Vökvastýri og sjálfskipting m/overdrive
• Hagstætt verð og greiðslukjör
• Allt að 7 sæti.
• Aflmikil 12 ventla vél.
Bt>i m
m 10 m