Pressan - 11.05.1989, Qupperneq 22

22
Fimmtudagur 11. maí 1989
Jóhann Pétur Sveinsson, formaður Sjálfsbjargar, á tímamótum
Á lögfræðistofunni á Seltjarnarnesi sem hann rekur með vini sínum, Úlafi
Garðarssyni. Þeir opnuðu fyrst stofu saman 1986 en þegar þeim bauðst að
kaupa nýtt húsnæði við Austurströnd slógu þeir til. „Úli, Björg og Þórleif eru
óþreytandi við að aðstoða mig í vinnunni/' segir Jóhann Pétur um samstarfsfélaga sína.
Jóhann Pétur var ekki að fara
í sitt fyrsta viðtal. Síður en
svo. Hann hefur verið meira
og minna í sviðsljósinu und-
anfarin ár. Þegar hann lauk
lögfræðiprófi frá Háskóla íslands
voru ljósmyndarar dagblaðanna
viðstaddir og ruku upp þegar Jó-
hann Pétur tók við sínu skjali. Síð-
an hefur kastljósið beinst að
honum með reglulegu millibili fyrir
ótrúlegan dugnað á öllum sviðum.
Maðurinn sem bundinn hefur verið
við hjólastól í hartnær þrjátíu ár
hefur vakið athygli fyrir seiglu og
kraft. Þegar hann gifti sig í septem-
ber að viðstöddum nær tvö hundr-
uð gestum mættu ljósmyndarar i
kirkjuna, Iíkt og við útskriftina. Jó-
hann Pétur hafði einu sinni enn
sannað að ekkert er ómögulegt.
Óvenjuleg æskuár
Með þetta í huga sá ég að Jóhann
Pétur hefði ekki hætt við viðtalið.
Hann hefði heldur ekki gleymt því.
Þess vegna ákvað ég að hringja á
bjöllunni niðri til öryggis. Hann
svaraði. Sagðist hafaskroppið fram
í fimmtán mínútur, ég hefði bara
komið upp einmitt á meðan. Þegar
ég var komin upp aftur kom hann á
móti mér. Inni í borðstofu sat gest-
ur, ung stúlka sem Jóhann Pétur
kynnti sem nágranna sinn. Hann
HJÓNABANDIÐ
EKKERT TAKMARK
Það svaraði enginn bjöllunni hjá Jóhanni Pétri Sveinssyni lögfræð-
ingi á heimili hans í Hátúni 12. „Varla hefur hann skipt um skoðun?/# Ég
hringdi á bjöllunni í næstu íbúð og spurði húsráðanda þar hvort hann
vissi hvort Jóhann Pétur væri kominn úr vinnunni. „Já, það er hann ör-
ugglega. En hann er ábyggilega farinn út aftur, hann er alltaf á ferð og
flugi.#/
VIPTAL: ANNA KRISTINE MAGNÚSDÓTTIR — MYNDIR: EINAR ÓLASON
sagðist vera að fá sér bjór og spurði
hvað ég vildi drekka: „Bjór? Kók?
Appelsín? Malt eða kaffi? Ef þig
langar í kaffi verðurðu að hella upp
á það sjálf.“
Þegar hann hafði sótt kókflösk-
una í ísskápinn var hringt á bjöll-
unni. Inn komu tvær ungar stúlkur
og ráku upp stór augu: „Ha, ætl-
arðu ekki að koma í billiard?" „Jú,
jú, ég kem á eftir. Viltu rétta mér
glas úr skápnum?“
Hann býr í tveggja herbergja
íbúð uppi á þriðju hæð. Þar er allt
búið nýtísku húsgögnum, bjart og
fallegt heimili. Reyndar fyrsta
heimilið sem Jóhann Pétur eignast
í mörg ár. Allt frá þeint degi sem
hann fór frá heimili sínu á Varma-
læk í Skagafirði til lækninga í
Reykjavík, 5 ára gamall, hefur hann
þurft að treysta á umönnun ann-
arra. Hann flutti inn í þessa íbúð
með eiginkonu sinni eftir brúð-
kaupið 18. september síðastliðinn.
Núna býr hann þar einn.
Lífshlaup Jóhanns Péturs hefur
verið rakið áður. Við ákveðum eigi
að síður að ganga út frá því að ekki
þekki það allir lesendur Pressunnar
og rifjum því upp þau tæpu þrjátíu
ár sem hann hefur lifað.
Jóhann Pétur fæddist á Varma-
Iæk í Lýtingsstaðahreppi, Skaga-
firði, 18. september 1959. Hann er
miðbarnið i sex systkina hópi eða
eins og hann segir: „Ég gæti ekki
verið nær miðju því af þremur yngri
systkinum mínum eru tvíburar!"
Fyrstu fjögur árin liðu jafnátaka-
laust og æskuár annarra en þegar
Jóhann Pétur var fjögurra ára fékk
hann barnaliðagigt, sjúkdóm sem
ágerðist svo að hann hefur verið
bundinn við hjólastól síðan. „Ég
datt og lærbrotnaði á þessum tíma
með þeim afleiðingum að ég þurfti
að liggja lengi hreyfingarlaus og
sjúkdómurinn fékk að grassera í
friði á meðan.“
Foreldrar hans fóru með hann til
Reykjavíkur þar sem gengið var á
milli Iækna án þess að nokkur fyndi
skýringu. Það var ekki fyrr en hann
fór á Landspítalann að ljóst varð að
hér væri um liðagigt að ræða: „Þótt
það sé ekki lengra síðan en 25 ár
var barnaliðagigt ekki algeng.
Liðagigt var fremur eldri manna
sjúkdómur." Barnaspítali Hrings-
ins varð heimili Jóhanns Péturs
næsta áratuginn: „Afi og amma
bjuggu hérna í Reykjavík svo ég var
hjá þeim milli sjúkrahússvistar.
Barnadeildin varð mitt annað
heimili.“ Hann segist ekki geta skil-
greint hvernig hann hafi upplifað
æskuna, því ekki hafi hann saman-
burðinn: „Líf mitt hlýtur samt að
hafa verið öðruvísi en annarra
barna!“ segir hann og brosir örlítið.
„Ég ól mig upp sjálfur á köflum og
svo voru ýmsar góðar konur að
segja mér til líka. Þetta varð því
öðruvísi uppeldi en tíðkast í fjöl-
skyldum, en ég held að þetta hafi
bara haft góð áhrif á mig. Ég varð
aldrei ofverndaður eins og sum fötl-
uð börn verða gjarnan."
Verða ófötluð börn ekki
líka þunglynd?
Hann brosir þegar ég spyr hann
hvernig hann hafi upplifað að sjá
jafnaldra sína sparka bolta og
hlaupa um: „Á þessum árum fékk
maður stundum þunglyndisköst út
af þessum ósköpum öllum — en
yfirleitt vörðu þau frekar stutt.
Maður velti fyrir sér hvers vegna
hlutirnir væru svona en ekki hins-
egin. Ég held að fötluð börn verði
að yfirvinna það að líða illa af að
sjá ófatlaða. Þótt manni líði illa í
einhvern tíma verður maður að tak-
ast á við lífið. Það þýðir ekkert að
stinga höfðinu i sandinn. Þó svo ég
hafi orðið þunglyndur af og til, þá
held ég að ófötluð börn verði það
líka, bara út af öðrum hlutum. Það
eru svona geðsveiflur í fólki al-
mennt, mismiklar eins og gengur.
Unglingsstúlkur geta lagst í þung-
lyndi út af nefinu á sér og strákar af