Pressan - 19.07.1990, Blaðsíða 6

6
Fimmtudagur 19. júlí 1990
oftast nær að þeir sem eru
teknir eru ósköp venjulegir
menn, sem kannski ætla sér
ekki annaö en aö drýgja
mjólkurpeningana. Það sem
fær þtá út i smyglið er ósköp
einfaldlega vonin um skjót-
fenginn gróða. Það er lireyfi-
aflið."
Um gagnkvæman skilning
var farmaðurinn áðurnefndi
einnig sammála. ,,Það er
skilningur á báða bóga. Þetta
er einfaldlega happdrætti og
ekkert of mikill æsingur í
gangi hjá þeim sem eru tekn-
ir. Og þeir í Svarta genginu
eru svo sem mannlegir, það
skapast engin óvild. Þeir hafa
hjá sér einn og einn djöfuls
dóna, en yfirleitt ríkir eðlileg-
ur og mannlegur sveigjan-
leiki í samskiptunum."
Og alltaf eru að finnast nýir
felustaðir. Smygl hefur fupd-
ist í frárennslislögnum, gufu-
kötlum, smíðaborðum,
vatnsþrýstikútum, olíutönk-
um, undir klósettum og svo
framvegis. Það er ekki úr vegi
að segja að e.k. einvígi eigi
sér stað; smyglarar finna nýj-
ar og nýjar leikfléttur sem
leitarmenn smám saman
uppgötva. Menn vita aldrei
hversu oft smyglararnir hafa
hrósað sigri, en það hafa leit-
armenn æ oftar gert hin síð-
ari ár.
Gámarnir höfuð-
verkur númer eitt
Innan sjó- og farmanna-
stéttarinnar eru menn sam-
mála um að stærsti höfuð-
verkur Svarta gengisins nú
séu gámarnir. „Þeir eru ein-
faldlega svo margir, gámarn-
ir. Þeir hafa ekki mannskap til
að fara yfir öll skip í öllum
höfnum. Líttu bara á Sunda-
höfnina; gámarnir eru svo
margir að þú getur ekki einu
sinni talið þá og þeir eru síð-
an alltaf á ferð og flugi. Þeir
verða að gera stikkprufur
eða loka allri höfninni, sem
getur verið ansi erfitt fyrir
þá.“
Tollgæslan hefur leyfi til að
opna innsiglaða gáma og hef-
ur náð ákveðnum árangri
með stikkprufum — og alltaf
er eitthvað um ábendingar.
En hverjir eru það sem segja
Svarta genginu frá smygli?
Það vildu yfirmenn leitar-
deildarinnar ekkert tjá sig
um.
„En innan sjó- og far-
mannastéttarinnar eru til
„viðræðugóðir" menn. Þetta
er yfirleitt hið mesta pukur
innan skipshafna og ekki
hverjum sem er hleypt að.
Abendingar koma gjarnan
frá mönnum sem hafa verið
útilokaðir, en kannski ekki
síst frá mönnum sem hafa
verið reknir," sagöi sjómaður
við blaðið.
Aðhaldið virkar
með stöðugri
pressu
Þrátt fyrir gámavandamál-
ið eru viðmælendur blaðsins
í sjó- og farmannastéttinni
sammála um að árangurinn
sé töluverður hjá „Svarta
genginu".
„Þetta er að sönnu ógn-
vekjandi lið sem heldur
smyglurum í stöðugri pressu.
Það má alltaf reikna með
þessum mönnum, þeir geta
birst fyrirvaralaust á hvaða
krummaskuði sem er. Ég er
sannfærður um að pressan er
nægileg til að halda smygli að
talsverðu leyti niðri, því
áhættan er mikil. Það er
sannast sagna stórhættulegt
að hlaupa í land með poka —
Svarta gengið getur verið á
bak við ómerkta bíla eða fal-
ið á bak við gáma. Örsjaldan
hefur síast út um ferðir
þeirra, en það breytir litlu.
Það er ennþá viðloðandi
klíkuskapur í almennu toll-
gæslunni, en þeir eru harðir í
Svarta genginu."
Það eru aðallega konur á miðjum aldri og eldri sem eru fastráðnar í heimilishjálp. (Mynd úr safni).
Reykjavíkurborg finnur nýja túlkun á samningum
KJARASKERÐING
í HEIMILISHJÁLP
Lausráðid starfsfólk við heimilishjálp hjá
Reykjavíkurborg getur átt von á kjaraskerðingu á
næstunni. Borgin hefur hingað til greitt tímaráðnu
fólki í heimilishjálp laun fyrir rauða daga alman-
aksins á sama hátt og fastráðnum. Pessar greiðsl-
ur byggja á hefð en eru ekki hluti af samningum
Starfsmannafélagsins Sóknar við Reykjavíkur-
borg. Peir einstaklingar sem fá þessa afgreiðslu í
dag munu halda henni, en nýráðnir verða fyrir
nýrri túlkun Reykjavíkurborgar á samningunum.
EFTIR BJÖRGU EVU ERLENDSDÓTTUR
„Rökin fyrir þessu standast
bara alls ekki. Dagsbrúnar-
maður að grafa skurö á viku-
ráðningu fær þá frídagana
borgaða, en konurnar okkar
sem eru að hugsa um gömlu
mennina á tímakaupi, eiga
ekki að fá þá,” segir Þórunn
Sveinbjörnsdóttir hjá
Sókn. „Við trúum ekki öðru
en að þetta fari allt saman vel
og borgin sjái að sér. Það
verður fundað um þessi mál
eftir sumarfríið og við vonum
að óvissutíminn verði ekki
langur."
Um 500 manns starfa viö
heimilishjálp á vegum
Reykjavíkurborgar. Rúmlega
helmingurinn hefur tíma-
ráöningu og er oftast í hluta-
starfi. Heimilishjálp er dæmi-
gert kvennastarf og oft hefur
verið erfitt að fá fólk til þess-
ara starfa. Fastráðningu við
heimilishjálp hafa helst kon-
ur á miðjum aldri, en í tíma-
vinnunni er gjarna skólafólk
sem vinnur með náminu,
húsmæöur sem vinna hluta-
starf og aðrir sem stunda
þetta í íhlaupum, stundum
fyrir ættingja. Þeir sem hafa
tímaráðningu vinna allt frá
tveimur tímum á viku upp í
fullt starf. Heimilishjálp er
láglaunastarf og algengt að
fólk endist aðeins skamman
tíma í þessari vinnu. Sam-
kvæmt upplýsingum frá Fé-
lagsmálastofnun Reykjavík-
urborgar hefur gengið
þokkalega að fullnægja þörf-
inni fyrir heimilisþjónustuna
í ár. Astæðan fyrir því að auð-
veldara er að fá fólk felst ekki
í bættum launakjörum, því
launin hafa ekki breyst, en
starfsfólk Félagsmálastofnun-
ar telur að almennt ástand á
vinnumarkaði hafi haft þau
áhrif að fleiri leiti þangað um
vinnu.
40.000 krónur á
mánuði
Heimilishjálp er láglauna-
starf, byrjunarkaup án starfs-
reynslu er 40.321 kr. á mán-
uði. Eftir margra ára starfs-
reynslu og þátttöku í nám-
skeiðum er hægt að ná há-
markskaupi sem er 55.946
krónur á mánuði. Venjuleg
laun kvenna sem náð hafa 36
áraaldrieru 51.592 kr. á mán-
uði. Tímakaupið er frá
295—311 krónur á tímann og
borgar sig því í sumum tiifell-
um að vera lausráðinn.
Ekki fengust neinar skýr-
ingar á fyrirætlunum borgar-
innar um kjaraskerðingu
tímaráðinna við heimilis-
hjálp. Reykjavíkurborg telur
sig vera að glíma við mis-
skilning, því að í rauninni hafi
aldrei átt að borga tímaráðn-
um fyrir frídaga, þó nú sé
komin hefð á það fyrirkomu-
lag. Jón Kristjánsson, yfir-
maður launadeildar sem sér
um samningana við Sókn, er
í sumarfríi og aðrir töldu sig
ekki geta svarað neinu um
þetta mál.
„Eðlilegt að vera
lausráðin“
Sóley Kristinsdóttir hjá
Félagsmálastofnun segir að
ráðningarnar í heimilishjálp
séu afar fjölbreyttar og í
mörgum tilfellum henti laus-
ráðning bæði atvinnurek-
anda og launþega mun betur
en fastráðning. „Mörgum
hentar vel að vera í hluta-
starfi, jafnvel mjög litlu og
það er ekki hægt að vera fast-
ráðinn ef maður vinnur bara
tvo eða fjóra tíma á viku. Það
er líka algengt að fara í heim-
ilishjálp fyrir stuttan tíma og
skipti á starfsfólki eru algeng.
Þegar fólk er að byrja að
vinna er heppilegt fyrir báða
aðila að byrja á tímaráðn-
ingu. Við þetta bætist að þær
konur sem eru fastráðnar
verða alltaf að vera í fullu
starfi. Þær fara þá inn á önnur
heimili ef gamla fólkið sem
þær eru hjá fer af heimili sínu
um stundarsakir vegna sjúk-
dóma eða af öðrum ástæð-
um," segir Sólveig. Af þessum
ástæðum telur Sólveig hvorki
trúlegt né eðlilegt að fast-
ráðningar eigi eftir að verða
algengari í heimilishjálp en