Pressan - 19.07.1990, Blaðsíða 9

Fimmtudagur 19. júlí 1990
9
STARFSMENN ASÍ OG STJÓRNMÁLAFLOKKANNA
Ásmundur Stefánsson,
forseti ASÍ.
Lára V. Júlíusdóttir, fram-
kvæmdastjóri ASÍ.
Kristján Valdimarsson,
framkvæmdastjóri Al-
þýðubandalagsins.
Kjartan Gunnarsson, fram-
kvæmdastjóri Sjálfstæöis-
flokksins.
Kristín Halldórsdóttir, Dóra Hafsteinsdóttir, skrif-
starfskona Kvennalistans. stofustjóri Alþýðuflokks-
ins.
NJÓTA
LÍFEYRISRÉTTINDA
HJÁ RÍKINU
Flestir starfsmenn ASÍ og stjórnmálaflokkanna
greiða lífeyrisiðgjöld til Lífeyrissjóðs starfsmanna
ríkisins en ekki til almennra lífeyrissjóða á samn-
ingssviði ASI eins ogætla mætti. Þeirnjóta því ann-
arra og að flestu Ieyti betri lífeyrisréttinda en um-
bjóðendur þeirra. Fyrir þessu er áratugagömul
heimild í lögum frá þeim tíma þegar lífeyrissjóða-
kerfið var mjög ófullburða. En síðan hafa forsend-
ur breyst mikið.
EFTIR INGIBJÖRGU SÓLRÚNU GÍSLADÓTTUR
Gárungar hafa haldið því
fram að starfsemi Alþýðu-
sambands Islands gefi oft
tilefni til að ætia að samband-
ið sé deild í stjórnarráðinu —
sú þeirra sem fer með at-
vinnu- og launamál. Þó skoð-
unin sé e.t.v. galgopaleg, þá
vex sannleikskjarni hennar
fremur en hitt við vitneskj-
una um að starfsmenn á skrif-
stofu ASI eigi aðild að Lífeyr-
issjóði starfsmanna ríkis-
ins. Það mun þó ekki vera
nýtilkomið heldur eiga rót
sína að rekja tii fimmta ára-
tugarins þegar Jón Sigurðs-
son var framkvæmdastjóri
Alþýðusambandsins. Vann
hann um tíma hjá Pósti og
síma og mun hafa haidið að-
ild að lífeyrissjóði opinberra
starfsmanna þó hann færi yf-
ir til ASÍ.
Sögulegar
skýringar
Þó starfsmenn ASl eigi rétt
á aðild að Lífeyrissjóði starfs-
manna rikisins þá er ekkert
sem segir að þeir geti ekki
fullt eins verið í lífeyrissjóði á
sínu starfssviði t.d. Lífeyris-
sjóði VR. Þannig mun því
líka vera háttað með þá konu
sem svarar í símann hjá Ai-
þýðusambandinu en hún er
tiltölulega ný í starfi.
í samtali við Ásmund Stef-
ánsson forseta ASÍ kom
fram að ASÍ hefði í hyggju að
breyta lífeyrissjóðsaðild
starfsmanna sinna og þ.a.l.
hefði fólk ekki verið ráðið inn
á þeim skilmálum sem lögin
heimila nú í nokkurn tíma.
,,Það getur hins vegar verið
nokkuð snúið að vinda ofan
af svona hlutum, sérstaklega
gagnvart starfsmönnum sem
hafa verið lengi í starfi. Þann-
ig að það er ekki endanlega
frá gengið með hvaða hætti
það verður gert. En þetta
verður aflagt," sagði Ás-
mundur. Það kom jafnframt
fram hjá Ásmundi að starfs-
menn á skrifstofu ASÍ væru í
mismunandi verkalýðsfélög-
um þar sem flestir þeirra
hefðu haldið fyrri stéttarfé-
lagsaðild þegar þeir hófu
störf hjá Alþýðusambandinu.
Þar gæti hvort heidur sem er
verið um að ræða stéttarfélög
innan eða utan ASÍ.
„Ekki samleið
með öðrum
starfshópum“
Eins og fyrr sagði eiga
starfsmenn stjórnmálaflokka
einnig rétt á aðild að Lífeyris-
sjóði starfsmanna ríkisins.
Hefur því verið þannig háttað
frá árinu 1975 en þá var gerð
breyting á lögum um Lífeyris-
sjóð starfsmanna ríkisins. Þá
munu hafa verið keypt rétt-
indi eitthvað aftur í tímann
fyrir þá starfsmenn stjórn-
málaflokkanna sem höfðu
verið lengi í starfi.
Rökin fyrir lífeyrisaðild
starfsmanna stjórnmála-
flokkanna voru þau að þarna
væri um að ræða „fámennan
hóp sem ekki á fyllilega sam-
leið með öðrum starfshóp-
um", eins og sagði í greinar-
gerð með lagafrumvarpinu.
Var þess sérstakiega getið að
pólitísk verðabrigði gætu
valdið því að starf þeirra væri
ótryggt, líkt og þingseta al-
þingismanna, eðli starfsins
væri sérstakt, vinnutími ekki
bundinn og launakjör ýmiss
konar óvissu háð. Allt þetta
má auðvitað til sanns vegar
færa en ekki verður annað
séð en að það sama gildi um
alla almenna launþega sem
aðild eiga að almennum líf-
eyrissjóðum.
Það gildir auðvitað það
sama um stjórnmálaflokkana
og ASÍ; þó heimildin sé til
staðar þá ber þeim engin
skylda til að nota hana. Þeir
munu þó flestir gera það. Hjá
Sjálfstæðisflokknum er
málum þannig háttað, sam-
kvæmt upplýsingum Kjart-
ans Gunnarssonar fram-
kvæmdastjóra flokksins,
að aðild að Lífeyrissjóði
starfsmanna ríkisins tengist í
raun fjórum framkvæmda-
stjórastöðum. Þær eru: fram-
kvæmdastjóri flokksins,
þingflokksins, fulltrúaráðsins
og verkalýðsráðsins. Aðrir
starfsmenn á skrifstofu
flokksins eru í Lífeyrissjóði
VR. Kristján Valdimarsson
framkvæmdastjóri AI-
þýðubandalagsins og Dóra
Hafsteinsdóttir skrifstofu-
stjóri Alþýðuflokksins
sögðu að sú regla gilti hjá
þessum flokkum að ailir
starfsmenn þeirra ættu aðild
að Lífeyrissjóði starfsmanna
ríkisins nema þeir óskuðu
sjálfir eftir einhverju öðru.
Hjá Kristínu Halldórsdótt-
ur hjá Kvennalistanum
fengust þær upplýsingar að
þar hefðu starfskonur ýmist
verið í Lífeyrissjóði verslun-
armanna eða í Söfnunar-
sjóði lífeyrisréttinda. Ekki
fengust upplýsingar um líf-
eyrissjóðamál starfsmanna
annarra stjórnmálaflokka
þar sem skrifstofur þeirra
voru lokaðar vegna sumar-
leyfa.
Ríkið greiðir
verðbætur
Lífeyrisréttindi opinberra
starfsmanna og þeirra sem
eru í almennum lífeyrissjóð-
um eru að ýmsu leyti ólík.
Þar munar kannski mest um
mismunandi aðferðir sem
notaðar eru við útreikning
eftirlauna.
Eftirlaunaréttur opinberra
starfsmanna miðast við það
starf sem viðkomandi gegndi
síðast eða það starf hans sem
hæst var launað síðustu 10.
árin fyrir töku eftirlauna. Það
þarf varla að fjölyrða um það
að algengast er að menn
gangi upp í stöðum og laun-
um með hærri starfsaldri. Hjá
almennu launafólki miðast
eftirlaun aftur á móti við ið-
gjaldagreiðslur til viðkom-
andi lífeyrissjóðs og þó að
þær séu kannski orðnar
nokkuð háar við starfslok, þá
er ekki þar með sagt að þær
hafi verið það allan starfsald-
urinn. Þá er iðgjaldaskylda í
Lífeyrissjóði starfsmanna rík-
isins ekki nema 32 ár þannig
að sá sem byrjar að greiða
þangað 25 ára gamall hættir
því við 57 ára aldur en heldur
þó áfram að ávinna sér rétt-
indi. Makalaun munu líka
vera heldur betri hjá opinber-
um starfsmönnum en al-
mennu launafólki en örorku-
lífeyrir hins vegar vera lakari.
Lífeyrisgreiðslur úr Lífeyr-
issjóði starfsmanna ríkisins
eru verðtryggðar. Lífeyris-
sjóðurinn ávaxtar auðvitað fé
sitt eftir þar til gerðum leið-
um en það sem upp á vantar
að eftirlaunin haldi verðgildi
sínu greiðir launagreiðand-
inn. Á þessu er þó ein undan-
tekning og hún varðar stjórn-
málaflokkana. Sagði Hauk-
ur Hafsteinsson, forstöðu-
maður Lífeyrissjóðs
starfsmanna ríkisins, að
fjármálaráðuneytið greiddi
verðbætur á eftirlaun starfs-
manna stjórnmálaflokkanna
og er áætlað fyrir þeim á fjár-
lögum á hverju ári. Upphæð-
in sem þarna er um að ræða
mun vera um 2,5 til 3 milljón-
ir á ári.
Breyttar forsendur
I ljósi alls þessa þarf engan
að undra þó starfsmenn
stjórnmálaflokka og ASÍ hafi
ekki gengið fram fyrir
skjöldu í því að breyta lífeyris-
sjóðsaðild sinni. Hagsmunir
þeirra eru betur tryggðir hjá
Lífeyrissjóði starfsmanna rík-
isins en í þeim sjóðum sem til-
heyra Sambandi almennra
lífeyrissjóða, en þeir starfa
á samningssviði ASÍ.
Það fyrirkomulag sem hér
hefur verið sagt frá á sér
sögulegar skýringar og er í
samræmi við gildandi lög. Að
því leytinu til er ekkert viö
því að segja. Hitt er svo aftur
annað mál hvort lögin séu
eðlileg miðað við þær for-
sendur sem ríkja í dag. Allt
launafólk á rétt á og ber
skylda til að vera í lífeyris-
sjóði en hvorugu var til að
dreifa fyrir 1970. Það hlýtur
líka að vekja nokkra furðu —
sérstaklega í ljósi þess að
betri lifeyrisréttindi opin-
berra starfsmanna hafa oft
verið ASÍ-mönnum jryrnir í
augum — að starfsmenn Al-
þýðusambandsins skuli ekki
sitja við sama borð og um-
bjóðendur þeirra í lífeyris-
sjóðamálum.
Fjármálaráðuneytið greiðir árlega 2,5 til 3 millj. kr. vegna verðbóta á eftirlaun starfs-
manna stjórnmálaflokkanna.