Pressan - 08.11.1990, Qupperneq 25

25
LISTAPÓSTURINN
Nýtt útgáfufyrirtæki, Hring-
skuggar, hefur gefið út ljóðabók-
ina Gljáin eftir BALDUR ÓSKARS-
SON. Þetta er áttunda ljóðabók
höfundar, en síðast sendi hann
frá sér Döggskál í höndum árið
1987.
sem honum fylgdi. í raun er erfitt að
draga annan út en Bubba af þeim
sem fram komu á svipuðum tíma,
því hreyfingin var mjög breið,
hljómsveitir eins og Purrkur
Pilnikk, Tappi Tíkarass, Grýlurnar
og Þeyr voru allar mjög skapandi."
Gestur fjallar um hina eilífu bar-
áttu íslenskra poppara við að
„meika það“ erlendis. Sú saga hefst
á Hljómum en líklega er
Change-ævintýrið það þekktasta.
„Ástæða þess að þeim tókst aldrei
að meika það er einfaldlega sú, að
þessar hljómsveitir höfðu ekki upp
á neitt sérstakt að bjóða. Það voru
þúsundir sveita að gera svipaða
hluti. Það er ekki fyrr en íslenska
rokkið verður svolítið sérstakt, um
miðjan áttunda áratuginn, og svo
með nýju bylgjunni upp úr ’80 að
það er orðinn grundvöllur fyrir út-
flutningi, svo sem Sykurmolarnir,
Risaeðlan og Bless.”
NORÐURLANDABÚAR
FORVITNIR
Árangur þessara nýju íslensku
hljómsveita hefur vakið athygli er-
lendis og hefur Gestur nýlega flutt
þrjá fyrirlestra á Norðurlöndum um
íslenska rokkið og tveir fyrirlestrar
eru fyrirhugaðir í janúar. „Fólki
finnst þetta svolítið sérstakt, að ís-
lendingum skuli ganga betur en
öðrum Norðurlandabúum að selja
tónlist sína á stórum markaði. Það
hefur t.d. engin hljómsveit í þyngri
kantinum náð jafniangt og Sykur-
molarnir. Ég reyni að skýra þetta
með því að hér hafi skapast ákveðin
samfella í rokki, ákveðin hefð. Hér
er fólk uppteknara af þjóðarvitund
sinni og það eitt gerir aðrar kröfur.
Auk þess hefur myndast hér skap-
andi umhverfi fyrir þessar hljóm-
sveitir, umhverfi sem hefur viðhald-
ist allt frá pönkbylgjunni.”
En þetta hefur lítið að gera með
almennar vinsældir þessara hljóm-
sveita á heimavelli. Gestur bendir á
að Sykurmolarnir hafi ekki farið að
seljast á íslandi fyrr en eftir „heims-
frægðiná’. Fyrsta platan þeirra, litla
platan með laginu Ammæli, seldist
í einungis 200 eintökum, en fyrsta
breiðskífan sem gerði það gott er-
lendis seldist í 9.000 eintökum.
Krístján Þorvaldsson
Áttunda ljóða-
bók Baldurs
Óskarssonar
Rokkið ekki lengur
samheiti yfir
Jónína sýnir
lágmyndir og
skúlptúra í
Hafnarborg
JÓNINA GUÐNADÓTTIR sýnir um
þessar mundir lágmyndir og skúlp-
túra úr leir og steinsteypu í Hafnar-
borg, menningar- og listastofnun
Hafnarfjarðar. Þetta er áttunda
einkasýning Jónínu auk þess sem
hún hefur tekið þátt í samsýningum
innanlands og utan. Jónína var
fyrsti deildarkennarinn í keramik-
deild Myndlista- og handíðaskóla ís-
lands og hefur tekið virkan þátt í fé-
lagsstörfum myndlistarmanna, var
m.a. kjörin formaður Norræna
myndlistarbandalagsins í septem-
ber síðastliðnum. Sýningin hennar í
Hafnarborg er opin alla virka daga
nema þriðjudaga frá klukkan 14—19
til 18. nóvember.
æsku og uppreisn
— segir gamli hippinn Gestur Guðmundsson, sem ritað hefur Rokksögu ís-
lands — Frá Sigga Johnnie til Sykurmolanna — og heldur nú fyrirlestra á
Norðurlöndum um árangur íslenskra neðanjarðarhljómsveita á erlendum
mörkuðum.
„Rokk er ekki lengur samheiti yfir œsku og uppreisn.
Það eitt dugar ekki til að uekja hneykslan," segir Gestur
Guðmundsson félagsfræðingur og verðandi doktor, höf-
undur Rokksögu Islands — Frú Sigga Johnnie til Sykur-
molanna, sem kemur út hjá Forlaginu fyrir jólin. Síðustu
ár hefur Gestur rannsakað þennan hluta íslandssöguhn-
ar í framhaldi af hliðstœðum rannsóknum í Danmörku.
Frá því í sumar hefur hann haldið
þrjá fyrirlestra á Norðurlöndum um
íslenska poppara og rokkmenningu
og hefur verið beðinn að halda tvo
fyrirlestra um efnið í janúar. Það er
ekki síst árangur Sykurmolanna á
erlendum markaði sem vekur for-
vitni granna okkar, sem geta ekki
státað af jafnfrægri og -góðri hljóm-
sveit og Molunum.
Sagan byrjar þegar rokkið kemur
til íslands um 1956. Flest bendir til
að íslendingar hafi verið vel mót-
tækilegir fyrir nýjungum. „í fremstu
röð í Evrópu,” segir Gestur. „Ungt
fólk hér á landi hafði kannski meiri
fjárráð en jafnaldrar erlendis og
ekki voru miklir möguleikar fyrir
það að eyða peningum, — innflutn-
ingshömlur voru á öllu auk þess
sem ekki var búið að finna upp ungl-
ingatískuna. Unga fólkið var því
ákaflega þakklátt fyrir að fá rokkið,
sem gaf því möguleika til að skapa
sinn eigin heim.“
VINSTRISINNAR í FYRSTU
NEIKVÆÐIR
Hvenœr fóru menn að greiða í
„píku"?
„Elsta myndin sem ég fann af
„píku” var tekin 1. maí 1957. Ljós-
myndarinn virðist hafa haft sérstaka
ástæðu fyrir myndatökunni, sem
bendir til að fyrirbærið hafi verið
nýtt.”
Hvaðan koma áhrifin?
„Þau koma auðvitað frá Banda-
ríkjunum og fá sérstakan blæ hér á
landi vegna herstöðvarinnar, sem
gerði t.d. að verkum að þjóðernis-
sinnar og vinstrisinnar voru lengi
mjög neikvæðir gagnvart rokkinu.
Margir litu fyrst og fremst á þetta
sem hluta af bandarískum menning-
aráhrifum, en veltu minna fyrir sér
að hér væri í fyrsta sinn að koma
eitthvað fyrir ungt fólk.“
Gestur var framarlega í hópi
’68-kynslóðarinnar á Islandi og
skrifaði ásamt Kristínu Ólafsdóttur
bókina ’68, sem kom út fyrir þremur
árum. — Var ekki erfitt fyrir hipp-
ann Gest að berjast gegn hernum og
bandarískum menningaráhrifum,
en vera jafnframt á kafi í rokkmenn-
ingunni?
„Mér fannst þetta aldrei vera nein
mótsögn, því maður var ekki að
berjast gegn bandarískri alþýðu-
menningu,” svarar Gestur, en bætir
við að margir hafi verið þessu ósam-
mála. Hann lenti m.a. í ritdeilu við
Árna Björnsson, sem benti á að fólki
væri nær að hlusta á Gylfa Þ. en Bob
Dylan. „Það er ljóst að fólk þurfti að
gera þetta upp- við sig. Ég byrjaði í
menntaskóla '67. fram að þeim
tíma þótti ekki tilhlýðilegt að
menntskælingar hlustuðu á bítla-
tónlist og rokktónlist. Megas pakk-
aði t.d. sínum rokkplötum niður
þegar hann byrjaði í menntaskóla.
Þetta þótti lágmenning.”
JÓN BANKAMAÐUR HAFÐI
MIKIL ÁHRIF
Hverjar eru áhrifamestu rokk-
stjörnur íslandssögunnar?
„Það er nokkuð misjafnt út frá
tónlisí eða textum. Langt fram á sjö-
unda áratuginn var íslenska rokk-
tónlistin fyrst og fremst eftirlíking.
Eina nýsköpunin var í textunum og
nefna má Jón Sigurðsson banka-
mann sem áhrifamann á alla síðari
textagerð. Lóa litla á Brú er líklega
þekktasti textinn eftir hann, en mér
finnst þeir allir standa upp úr. Tón-
listarlega vil ég fyrstan nefna Rúnar
Gunnarsson dáta og síðar Megas og
Stuðmenn, sem eiga stóran þátt í því
að skapa íslenskt rokk. Ekki verður
hjá því komist að nefna Gunnar
Þórðarson, sem' hefur verið iðinn
allan timann, og svo Bubba og það
Foxtrot
í 25 löndum
Frostfilm gefur bíómyndina
Foxtrot út á myndbandi í lok
mánaðarins. Myndin var frum-
sýnd hér á landi fyrir rúmum
tveimur árum og hefur síðan
verið dreift til 25 landa. Nú síðast
kom hún út á myndbandi i Ástr-
aliu, að sögn hlyns óskarsson-
ar hjá Frostfilm, en hann fram-
leiddi myndina ásamt karli ÓSK-
ARSSYNI, sem var tökumaður, og
jóni TRYGGVASYNI, sem leik-
stýrði henni.
S.ÞÓR