Pressan - 11.07.1991, Blaðsíða 7

FIMMTUDAGUR PRESSAN 11. JÚLÍ 1991
Þórður Friðjónsson, forstjóri
Þjóðhagsstofnunar, er stjórnarformaður
Framkvæmdasjóðs. Árið 1988 seldi
sjóðurinn Vífilfelli gamla Álafoss fyrir 35
milljónir en Lýður
Friðjónsson, bróðir Þórðar, var
framkvæmdastjóri fyrirtækisins. Við
þessi viðskipti tapaði ríkissjóður,
eigandi Framkvæmdasjóðs, um 170
milljónum. Vífilfell, fyrirtæki Lýðs,
hagnaðist hins vegar um sömu fjárhæð.
sani BBBflup
sinumMI
SIUrnFIMDRATT
OG RIKIB WAfll
170 MILIJONUM
Seint á árinu 1988 seldi Framkvæmdasjóður íslands
undir formennsku Þórdar Friðjónssonar, forstjóra Þjód-
hagsstofnunar, gamla Álafoss til Vífilfells, en þar var
framkvæmdastjóri Lýöur Friöjónsson, bróðir Þórðar. í
raun var Framkvæmdasjóður að selja Vífilfelli uppsafnað
tap gamla Álafoss, en það hefur nýst Vífilfelli til afsláttar
á sköttum.
Með þessari gjörð Framkvæmdasjóðs undir for-
mennsku Þórðar batnaði staða sjóðsins um 35 milljónir
að núvirði. Með henni gat Lýður, bróðir hans, hins vegar
nýtt 350 milljón króna tap lafoss til skattafrádráttar. Mið-
að við núgildandi skattalög þýðir það 170 milljón króna
minni skatta. Eigandi Framkvæmdasjóðs, ríkissjóður,
tapar að sama skapi 170 milljónum, sem hann hefði ann-
ars fengið í tekjuskattsgreiðslur frá Vífilfelli.
Þetta tap ríkissjóðs bætist ofan á það 3 til 4 milljarða
tap sem ríkið þarf að bera af ævintýrum Framkvæmda-
sjóðs í fiskeldi og ullariðnaði.
Á undanförnum mánuðum hefur
komið í ljós að Framkvæmdasjó£»f:
i raun gialdha>te.-efttr fénveiting-
STAÐA FRAMKVÆMDASJÓÐS
BATNAÐI UM 35 MÍLLJÓNIR EN
gamla Álafoss hagnaðist hins vegar
aðeins annar aðilinn, það er Vífil-
fell, en þar sem Framkvæmdasjóður
er eign ríkissjóðs verður að meta út-
komu þeirra sameiginlega. Og þó
að Framkvæmdasjóður hafi getað
bætt 35 milljónum (á núvirði) í bæk-
ur sínar varð ríkissjóður af 170 millj-
óna króna skatttekjum. (Mér er
stuðst við mat tímaritsins Frjálsrar
verslunar og er gengið út frá mark-
aðsverði á uppsöfnuðu tapi; það er
að söluverð þess sé 10 prósent af
nýtanlegu tapi til skattaafsláttar.)
í heild tapaði ríkissjóður því 135
milljónum.
Þessu til viðbótar verður það að
teljast í hæsta máta óeðliiegt að fyr-
irtæki, undir stjóm bróður stjórnar-
formanns Framkvæmdasjóðs, skuli
hafa verið selt þetta tap.
FRAMSÓKNARMENN
BLEKKTU ÓLAF RAGNAR
í SAMA TILGANGI
Þegar þessi kaup fóruhgyMi|f-
fyrirtækiiin^_þfj|r;|t—
er i raunBjaldþiEOta.-efttr ia.ivciuiiB- ,d t. n» n, -
arjínaitSTfiskeldis og ullariðriaðar. ^fvKISSJOÐlJRTAPAÐI " iyrfroeki í óskyldum greinum
Þetta var meðal annars dregið fram 170J1ILLJUNUM
Þegar upp um þetta komst sór Ól-
afur Ragnar það af sér að hafa vitað
hvað framsóknarmenn ætluðust
fyrir með fyrirtækið þegar skatta-
skuldinni hefði verið aflétt. Hann
sagði þetta hafa verið fullkomlega
eðlilega gjörð, þar sem sýnt var að
Farg hefði aldrei getað greitt alla
skuldina. Hann hefði einungis verið
að tryggja að rikissjóður fengi þó
þessar 2 milljónir. Ef fyrirtækið
hefði orðið gjaldþrota er óvíst að
ríkissjóður hefði fengið nokkuð.
En hver svo sem ætlun Ólafs
Ragnars var kallaði niðurfelling
hans á skattaskuldum Fargs á um 70
milljóna króna tap fyrir ríkissjóð.
FRAMKVÆMDASJÓÐl VAR
LJÓST AÐ RÍKISSJÓÐUR
MUNDITAPA Á VIÐSKIPTUNUM
Stjórn Framkvæmdasjóðs var
hins vegar alltaf Ijóst að uppsafnað
tap gamla Álafoss yrði nötað af því
fyrirtæki sem j>að keypti til að
lækka skatta þessí framtíðinni. Hún
var ekki blekkt til viðskiptanna,
eins og Ólafur Ragnar sagði að hefði
í frétt PRESSUNNAR í október í
fyrra. Óvíst er hversu illa sjóðurinn
stendur, en ef að líkum lætur verður
• eigiðjé han§'néik\,ætt um nokkra
milljarða j5eg* þéssi mál hafa vérið
gerð upp.
í raun má bæta tapi ríkissjóðs
vegna _sölu Framkvæmdasjóðs á
gamla Álafossi til Vífilfells við þetta
tap. Ef Framkvæmdasjóður hefði
ekki selt Vífilfelli 350^iUjóa kréna
uppsafnað tap gamla Álafoss hefði
rílfesjóður fengið um 170 milljófl-
um meira í tekjuskatt frá Vífilfelli á
árunum eftir söluna en hann annars
fékk.
Framkvæmdasjóður er í 100 pró-
sent eign ríkissjóðs. Gamli Álafoss
var síðan í 100 prósent eign Fram-
kvæmdasjóðs.T’að.er því eðlilegt að
gera þjj kröfu á stjórnéndur Fram-
kvæmdasjóðs að þeir skaði eltki
hagsmuni eigenda sinna í viðskipt-
unum.
Þessi sala er því nokkurs annars
eðlis en svipaðar sölur á uppsöfn-
uðu tapi sern jóru fram á sama tíma;
til dærilis kaúp lyfjafyrirtækisins
Delta á Klakki hf. í því dæmi högn-
uðust báðir aðilaren ríkissjóður tap-
aði.
Þegar Framkvæmdasjóður seldi
nýta sér uppsafnað tap þeirra til að
lækka eigin skatta. Töluverð brögð
voru að þessu og er einna þekktast
þegar framsóknarmenn fengu Ólaf
RagnarGrfmssonTjármálaráðþerra
tinaS'l^ffe^riiður - drátfarabrfili
skattaskuld Fargs hf„ útgéfanda NT
sáluga. Það var rökstutt með því að
Farg gat þá greitt höfuðstólinn, sem
var um 2 milljónir.
Eftir að hafa fengið þessa fyrir-
greiðslu seldu framsól{narmenn fyr-
irtækið til Vífilfells, 'sem nýtti sér
uppsafnað tap þess til skattaafelátU
ar. Útkoman varð sú að ríkissjóður
tapaði um 70 milljónum á þessum
viðskiptum.
verið gert við sig' '
Á sínum tíma lét Framkvæmda-
sjóður það berast að gamli'Álafoss
væri til sölu fyrir þá sem vildu nýta
sér tap h*ms. ,Nokkrar fyrirspurnir
st en Vífilfell var valið úr „um-
sælcjendum"* Ekkert úfboð eðá
nokkuð slíkt fór fram.
Eins og áður sagði er Þórður Frið-
jónsson, forstjóri Þjóðhagsstofnun-
ar, stjórnarformaður Framkvæmda-
sjóðs. Hajjfcer bróðir Lýðs Friðjóns-
sonar, frarítícvæmdastjóra Vífilfélís,
einkaumboðs Coca Cola á íslándi.
Auk þess að vera framkvæmdastjóri
er Lýður giftur dóttur aðaleigíinda
Vífilfells, Péturs Björnssonar.
315 MILLJÓNA KRÓNA TAP
BÆTTIST OFAN Á
MILLJARÐATAP VEGNA
FISKELDIS OG ULLAR
í síðustu PRESSU kom fram að
stjórn Framkvæmdasjóðs hefði látið
gera fyrir sig úttekt á stöðu fiskeldis
fyrir rúmum tveimur árum. í þeirri
úttekt kom fram hvert stefndi í
greininni. Þrátt fyrir þessar niður-
stöður hélt stjóm Framkvæmda-
sjóðs áfram að lána til fiskeldis,
bæði til skuldbreytinga en einnig til
nýframkvæmda.
Nú er komið í Ijós að niðurstöður
skýrslunnar sem stungið var undir
stól reyndust í meginatriðum réttar.
Allt stefnir í að Framkvæmdasjóður
tapi hátt í 2 milljörðum vegna lána
til fiskeldisins.
Auk þess hefur Framkvæmda-
sjóður tapað á undanförnum árum
næstum öðru eins á ullariðnaðin-
um. Það tap má bæði rekja til gamla
Álafoss og þess nýja Álafoss, sem
varð til við sameiningu þess gamla
og Iðnaðardeiida Sambandsins; '
Það hef ur komið fram Wréttungrð
.^^“©avfð Oddsson heí«»^tf tresstnuemi
óskað eftir skýrslu frá Ríkisendur-
skoðun um stöðu sjóðsins. Það er
ljóst að vegna hruns hans þarf ríkis-
sjóðyr að greiða.nokkra milljarðaít^
ekki nema.'Um 500
milljónir í dag og hann á ekki nema
um 180 milljónir í varasjóði til að
mæta áföllum.
En ofan á allt þetta tap bætist síð-
an tap ríkissjóðs vegna sölu sjóðsins
á. gamla Álafossi til Vífilfells fyrir
nokkrum árum. Það tap nemur um
135 milljónum króna. ..
Gunnar Smári Egilsson