Pressan - 08.07.1993, Side 27

Fimmtudagurinn 8. júlí 1993
L í F I Ð í
LJÓÐ A L A N D
Lognmolla ungu ljóðskáldanna
„Ég ætla samt að yrkja
þetta tilgangslausa ljóð“
Ungskáld okkar
virðast hrœrast í
reynsluheimi þar
sem ekkert gerist.
Samtyrkja þau,
þótt þau hafi sára-
lítið að segja.
ÓSKARÁRNIÓSKARSSON
Ósköp snoturt — en sérlega
léttvægt.
Kristján Kristjánsson
Vera má aö hann sé alelsta
ungskáld sem hefur lengi kom-
iö fram.
JÓN STEFÁNSSON
Grípur til þess ráös aö yrkja
um póstinn.
SlNDRI FREYSSON
Hann geymir tíöindaleysiö bak
viö tilgerö og skrúömælgi.
Það kann að vera tímabært
að varpa fram þeirri spumingu
hvort lognmolla og tíðinda-
leysi einkenni íslenska ljóðgerð
um of. Allnokkur hópur
skálda virðist hrærast í
reynsluheimi sem snauður er
af viðburðum. Þar er líkt og
ekkert hafi gerst. En skáldin
vilja vitanlega yrkja, jafnvel
þótt þau hafi sáralítið að segja.
Um leið yrkja þau til þess eins
að yrkja.
„...ég sópa gólfiö"
I nýjustu ljóðabók Óskars
Árna Öskarssonar, Norður-
leið, er tíðindaleysið nær al-
gjört. Skáldið skyggnist rnn, án
þess að vera mikill þátttakandi
og smæstu viðburðir reynast
eíhi stórtíðinda:
Glampar á nýþvegna
diskana í uppþvottagrindinni
Billie syngurNótt og dag
meðan égsópagólfið og
snjór safnast á rúðuna
svo rétt bjarmar af
Ijóskerinu handan
viðgötuna
einhver hefur
fluttpíanó
út á gangstétt
Þetta er í sjálfu sér ekki illa
gert, reyndar ósköp snoturt —
en sérlega léttvægt.
Hið sama á við um hækur
Óskars Áma í sömu bók, þær
ganga ekld sérlega vel upp. Ef
vel á að vera geta hækur sagt
lesendum eitthvað meira en að
sólin hafi skinið og ekki sést
ský á himni. En hér birtast
heldur fátæklegar myndir:
KOLBRÚN
aprílsnjór -
brjótum þögul saman
þvottinn
Ef marka má ljóð Óskars
Árna er reynsluheimur karl-
skálda átakanlega þröngur og
innantómur.
„... einn um nótt ég
sveima"
Kristján Kristjánsson er
ungt ljóðskáld sem á það sam-
eiginlegt með Óskari Árna að
færast ekld mikið í fang. Hann
yrkir þó snoturlega missyfjuleg
Ijóð.
Það er mikið af myrkri,
rökkri, svefhi, svefnrofum og
draumum í ljóðum Kristjáns.
Þar gerist fátt markvert annað
en að það er rokkið og menn
eru ýmist að fara að sofa eða
valcna. Kristján er yfirleitt einn
að þvælast í rökkrinu.
„Mikilvægi svefnsins verður
ekki dregið í efa“ segir á einum
stað í ljóðabókinni Spegillinn
hefur ekkert ímyndunarafl og í
ljóðinu Draumrof:
Að vakna um nótt,finna
sigvakna einan um nótt,
vita sig vakna nótt efitir
nótt...
Þarna á greinilega að vera
einhver uggur út af einhveiju,
en það er ekld alveg ljóst hvað
er svona skelfilegt.
Þetta er reyndar allt ósköp
þreytulegt. Höfundurinn hefur
ekkert sérstakt að segja annað
en hvemig það sé að vakna al-
einn í nóttinni og svo er óljós
uggur, óljós beygur, óljós
grunur...
Kristján hrekkur loks upp úr
svefni fyrsta kafla og leggur þá
undir sig annan kafla til að
yrkja um ljóðið og það hversu
erfitt sé að yrkja. Þar gengst
hann við því að hann viti ekki
hvað hann sé að segja:
Erindi var mér falið: Og var
þó
aldrei nema hvísl, nokkur orð
í hálfum hljóðum; greindi
ekki
orðaskil.
Nokkur orð... Ognú geng ég
á þeirra vegum, notast við
þennan óljósa grun.
Ef menn vissu ekki betur
gætu þeir ætlað að þama væri
á ferð lífsþreytt, roskið skáld
sem búið væri að segja allt sem
því lægi á hjarta. Svo er ekki. Á
hinn bóginn má vera að Krist-
ján Kristjánsson sé alelsta ung-
skáld sem hefur lengi komið
fram.
En nú er skylt að venda sínu
kvæði í kross því Kristján er
langt frá því að vera gjör-
sneyddur hæfileikum. Orðfæri
hans og máltilfinning gefa fyr-
irheit um að hann sé efni í
góðan rithöfund. Veikleiki
hans liggur í því að hann hefur
of lítið að segja, hann getur
hins vegar sagt það fremur
snoturlega. Og standa þeir þá
við sömu marklínu, Kristján
og Óskar Ami.
Pósturinn Páll
Jón Stefánsson er róman-
tískur sveimhugi sem virðist
standa allfjarri þeim félögum.
Ljóð hans eru venjulega há-
dramatísk og ógæfusamar ástir
em hans eftirlæti. Jón engist,
sæll á sinn hátt, í myrkrinu og
ógninni. Um ljóð hans má
segja: Því meiri ógæfa — því
betri ljóð.
í lokaljóði bókarinnar kveð-
ur skáldið sig hins vegar í kút-
inn í orðsins fyllstu merkingu:
nú verða allar tröllskessur
að steini
og myrkrið
er bara svartur köttur
sem hleypuryfirgötuna
meðfugl í kjaftinum
Þegar upp er staðið em þetta
öll ósköpin sem hann hefur
engst yfir ffameftir bókinni.
Ástarógæfu skáldsins lýkur á
blaðsíðu 37 og þá fer að glytta í
tíðindaleysis-lognmollu-
hættu. Það er líkt og skáldið sé
orðið svolítið ráðvillt eftir að
ástarsælan er skyndilega úr
sögunni og viti ekíd alveg hvað
það eigi að skrifa um. Jón tek-
ur því að gá til veðurs á
morgnana og uggurinn býr
honum ekki lengur í brjósti
því myrkrið er jú einungis
svartur köttur. Skáldið grípur
til þess ráðs að yrkja um póst-
inn:
í morgun
þegar éggáði til veðurs
voru spor í snjónum
eftirpóstinn
alnafni minn
virðist skulda miklapeninga
hugsa ég
setkvöldið áfóninn
þar sem B.B. King drepur í
sígarettunni
og syngur um konur sem eru
farnar
eða eiga eftir að koma
til aðfara
Líkt og Óskar Árni virðist
Jón hér vera orðinn áhorfandi
að smávægilegum viðburðum
og skrifar þá niður án þess að
færa þá í skáldlegan búning.
Ys og þys út af engu
Ljóðabók Sindra Freyssonar,
Fljótið sofandi konur, virðist
lúta allt öðrum reglum en
bækur áðumefhdra skálda. Ef
að er gáð reynist svo ekki vera.
Það má segja Sindra Freys-
syni til hróss að af þeim skáld-
um sem hér em til umræðu er
hann skáldið sem felur best
tíðindaleysið í ljóðum sínum.
Hann geymir það bak við til-
gerð og skrúðmælgi.
Sindri treystir sér greinilega
ekki að orða hugsun sína á lát-
lausan hátt heldur grípur til
orðagjálfurs sem gefur til
kynna grátbroslega vankunn-
áttu í meðferð íslenskrar
tungu:
ákaflega innvígðir
íginnhelga reglu óreglunnar
og:
aðeins glírahlátur
þjöl á steinþögnina
Þetta er orðagjamm og
hávaði; ys og þys út af engu:
geysumst áfram öskubylinn
geysumst áfram slöngubraut
meðan stríðsmáluð konan
undirritar andstuttan
sáttmála
um táljusa fölsun...
Af blaðaviðtölum við Sindra
mátti draga þá ályktun að í
ljóðum sínum gengi hann á
hólm við mildl viðfangsefni og
stór. Þær yfirlýsingar flokkast
undir óskhyggju. Við lestur
langflestra ljóðanna tapar les-
andinn fljótlega áttum og hon-
um em elcki flutt nein tíðindi
sem markverð mega teljast.
Lognmolluskólinn
Því miður virðist einhver
lognmolluskóli vera að festa
sig í sessi í íslenskri ljóðlist og
þaðan útskrifast hvert ung-
skáldið á fætur öðm. Þessum
skáldum er kJappað á bakið á
bókarlcápum og er einatt hrós-
að af ritdómurum fyrir snotur
vinnubrögð.
Ekld fara sögur af ýkjamörg-
um lesendum en það virðist
ekki plaga skáldin. Það er líkt
og fjölmennur drengjakór
skálda þrumi þessi orð Jóns
Stefánssonar:
ég œtla samtað yrkja þetta
tilgangslausa Ijóð
og tileinka andardrcetti
mínum
GERÐU ÞER MAT UR ÞESSARI
GRÍSAKÓTILETTUR
Ostakryddaöar
Marineraðar
Léttreyktar.kryddaðar
GRILLPYLSUR
Sœlkerapylsa með osti
Smellpylsa , Knackwurst.

AUGLYSINGU,
HÖFN
SELFOSSI
PRESSAN 27
VIÐ
VERÐUM
I VIÐ
, REYKJAVÍK-
' URHÖFN
7. - 11 JÚLÍ.
VERÐ PR.
STÖKK KR.
3.900,-
EF 10
MANNS
SKRÁ SIG
SAMAN ER
PR. STÖKK
KR. 2.900,-
TVÖSTÖKK
ÍRÖÐ,
SEINNA
STÖKKIÐ
KR. 1.900,-
UPPLÝS
INGAR í
SÍMA64
21 61 MILLI
KL. 09-12
OG í SÍMA
67 88 55
MILL KL.
12- 17
LÁTTU ÞIG
VAÐA