Pressan - 11.11.1993, Side 27

Fimmtudagurinn 11. nóvember 1993
LOGIN VIÐ VINNUNA
PRESSAN
27
^ u|UJJll II
. í/<Í€l
Djassinn dunar í hjarta hennar
Andi Billie Holliday, Cole
Porter og Gershwin-bræðra
svifiir yfír vötnum hjá Móeiði
Júníusdóttur á íyrstu plötu
hennar. Móa syngur (lögin við
vinnuna) er plata sem ætti að
fá hjörtu djassgeggjara og allra
unnenda gömlu góðu stand-
( ardanna til að slá hraðar. Hún
syngur gullkorn eins og „I Get
a Kick Out of You“, „La Vie en
Rose“, „Let’s Call the Whole
Thing OfF‘ og „Night & Day“
eins og hún hafi aldrei gert
neitt annað alla sína ævi. Samt
hefur Móa lítið lært í hefð-
bundinni sönglist, sem er
I kannski eins gott, því of mikil
æfing og tilsögn skapar ekki
■ alltaf meistara þegar túlkun
djassins er annars vegar. Móa
syngur var tekin upp „læf‘ í
Menningarmiðstöðinni
Gerðubergi í haust við undir-
leik Kjartans Valdimarssonar á
píanó og harmonikku, Matt-
híasar Hemstock á trommur,
Þórðar Högnasonar á kontra-
bassa og Jóels Pálssonar á sax-
ófón og kJarinettu. Hún kem-
ur í verslanir á mánudaginn og
I útgáfutónleikar verða á Hótel
Borg (hvar annars staðar?)
miðvikudaginn 17. nóvember.
„Þetta er úrval af þeirri efhis-
skrá sem ég hef verið að syngja
undanfarin þrjú ár og þetta
eru bæði íslensk lög og stand-
ardar á ensku, þýsku og
frönsku,“ segir Móa um tilurð
plötunnar." Mig hafði lengi
langað til að gera hana og mér
fannst það bara vera nú eða
aldrei.“
Þetta eru standardar eins og
þú sagðir. Varstu meðvituð um
að leggja eitthvað nýtt afmörk-
um í túlkun þinni á þessum lög-
um?
„Það er svo sem ekkert nýtt
undir sólinni. Það myndaðist
stemmning milli oklcar allra í
hljómsveitinni. Lögin þróuð-
ust út frá því hvemig við náð-
um saman.“
Hún var tekin upp lcef.
„Já, hún var tekin upp á
fjómm tímum, þetta var allt í
svona gamaldags stíl, eitt
„teik“ yfirleitt. Tókum upp
tuttugu lög en völdum sextán
úr.“
Það liggur' kannski beinast
við að spyrja hvað það sé við
djassinn sem heillar?
„Fyrir mig er það ryþminn
og textarnir sem slcipta mig
svo miklu máli og heilla mig
mest. Þetta er bara eitthvað
sem hefur verið í mér síðan ég
var lítil. Ég byrjaði að Jilusta á
Billie Holliday þegar ég var
krakki.“
Þegar maður spáir í textana
í þessum lögum er augljóst að
textahöfundamir þekkja brost-
ið hjarta afeigin raun. Hvernig
erþví háttað meðþig. Hefurþú
tilfinningalegan bakgrunn til
að syngja svona magnþrungin
lög?
„Já já, ég held það. Maður
þarf ekld að vera einhver útlif-
uð fyllibytta úti í bæ til að geta
túlkað þessi lög. Maður túlkar
þau bara á þann hátt sem
maður getur. Það er elckert
endilega flottara að vera útlif-
uð.“
Það þurfa ekki allir að vera
Billie Holliday til að ná þessu.
„Nei. Það var náttúrlega
mjög sársaukafullt líf og ég
hugsa nú að hún hefði ekki
óskað neinum að lifa eins og
hún gerði.“
Það em engin frumsamin lög
á disknutn.
„Nei, þetta eru þessi eldri
djassdægurlög.“
En þú ert náttúrlega að fást
við nýja músík með Eyþóri
Arnalds í Bong. Hvað er að
frétta afvatnspípunni?
„Við sendum ffá okkur lag
á safnplötu hjá Spor. Það er
lagið „Heal Me“ og síðan end-
urhljóðblöndun af því sem
strákamir í T-World gerðu.“
Stefnirðu að því að gera eitt-
hvað meira í Bong?
„Ég reikna með því. Við
eigum fullt af efhi sem við ætl-
um að koma ffá okkur.“
Nú er Todmobile hœtt, að
minnsta kosti í bili. Er það til
þess að Eyþór geti einbeitt sér
að samstarfi við þig svona fyrir
utan heimilishaldið?
„Nei, ég vil nú ekki tjá mig
um það mál. Það er bara
þeirra á milli. Kemur þessu
svo sem ekkert við. Þeirra
samstarf er líka búið að vera
langt og gott.“
Hvað ertu búin að syngja
lengi?
„I fjögur ár. Það er nú
kannski ekkert sérstaklega
langur tími, en kannski langur
tími miðað við að maður er
ekki nema tuttugu og eins
árs.“
MÓEIÐUR JÚNÍUSDÓTT1R. Dægurlög-
in eru henni hugleikin.
Hvað gerirðu annarsfyrir ut-
an að syngja?
„Það á hug minn allan að
sjálfsögðu, en ég stunda nám í
ensku við Háskólanum svona í
og með.“
Þegar þú ert heima við eða
jafnvel í sturtunni, hvaða lag
mundirðu syngja?
„Ég syng aldrei í sturtunni.
Ég syng eiginlega aldrei svo-
leiðis.“
Þú gefur plötuna út hjá
Smekkleysu og ég gœti trúað að
einhver bceri sarnan Gling gló-
plötuna hennar Bjarkar eða
Bogomils Font og þína plötu.
Hvernig leggst það í þig aðfeta í
fótspor þeirra meðgamalli dæg-
urtónlist?
„Ef ég yrði talin með í þeim
félagsskap þá yrði ég bara
ánægð með það, því þetta er
mjög góður félagsskapur. Þetta
er líka mjög ólík plata. Fyrir
það fyrsta þá eru flest lögin á
ensku og öðrum erlendum
tungumálum, sem er svolítið
spes.“
Það virðist vera einhver til-
hneigingþessa dagana hjá ungu
tónlistarfólki að gefa út gamla
dægurtónlist. Er einhver ástæða
fyrir þessu?
„Það þarf alltaf að huga að
þessum rótum ef maður ætlar
að búa til eitthvað nýtt og þffiíf'-
lög þau lifa, þau lifa allt. Þau
eru klassísk og ég held að fólk
geti lært mikið af þeim. Að
minnsta kosti geri ég það. Það
er mjög gott að eiga rætur og
geta byggt á þeim.“
Þorsteinn Högni Gunnarsson
BÓKMENNTIR
Biblíufróður sagnamaður
MYND/JIM SMART
TORGNY LINDGREN
FIMM FINGRA MANDLAN
MÁL OG MENNING 1993
★ ★★
Fimm fingra mandlan er
úrval smásagna eftir sænska
rithöfundinn Torgny Lind-
gren. Bókin er ein af svo-
nefndum Syrtlubókum Máls
og menningar og er önnur
bók höfundarins sem kemur
út í þeim flokki. Sú fyrri var
hin eftirminnilega skáldsaga
Naðran á klöppinni. Nafn
þeirrar bókar er tekið úr
Orðskviðum Salómons:
„Þrennt undrast ég og hið
fjórða er mér ókunnugt um:
Veg arnarins um loftið, veg
nöðrunnar yfir klöppina, veg
skipsins um reginhaf og veg
manns til konu.“ I bók
Torgnys var það naðran í líki
kynhvatar karlmanns sem
steypti lífi fjölskyldu í glötun.
Söguna má túlka sem eins
sundra eða sameina. Það eru
orð predikarans í sögunni
Stóru orðin sem frjóvga kon-
una. Aðeins eitt orð smitar
Samúel af hættulegum sjúk-
dómi. Ein óhugsuð setning
verður til þess að Árni frá
Brennitjörn veslast upp. Og
varnaðarorð Gerðu hans Jak-
obs verða til þess að dauðinn
hremmir hann.
Og höfundurinn er sífellt
að minna á mátt orða í stíl-
tegund sem er stundum í ætt
við predikunarstíl Biblíunnar,
sumar setningamar gætu eins
verið komnar úr Orðskviðun-
um og einhverjar em reyndar
fengnar þaðan:
„Orðin eru ekki í fjötr-
um... Orðin, þau búa yfir
krafti stormsins“ (Stóm orð-
in) — „Þvi dauða og líf hefur
tungan á valdi sínu“ (Orðið)
— „... ef maður lifir á
hnífsegg er hægt að skera lífs-
þráðinn sundur með fáeinum
orðum“ (Sönn ást) — „... til
eru orð sem eru eins og gló-
andi kol“ (Stúfnabaninn).
í seinnihluta bókarinnar er
að finna eins konar furðusög-
ur, nokkrar f dæmasagnastíl,
og enn sem fyrr er gnægð af
vísunum í Biblíuna. I síðustu
sögunni, sem er ansi glettin,
er höfúndur að velta fyrir sér
mætti orða á svipaðan hátt og
verið sagt það í jafnhug-
myndaríkri útfærslu og
þarna.
Torgny Lindgren er sérlega
góður sögumaður, örugglega
í hópi þeirra bestu á Norður-
löndum. Hann er afar hug-
myndaríkur og það er aðdá-
„ Torgny Lindgren er sérlega góður
sögumaður, örugglega í hópiþeirra
bestu á Norðurlöndum. “
fyrr í bókinni og segir frá
Nóbelsverðlaunahöfundun-
um Selmu Lagerlöf og von
Heidenstam, sem á gamals
aldri „leggja á ráð um herferð
gegn þögn og þagmælsku“.
Sagan segir okkur að rithöf-
undur fái engu afkastað nema
hann kafi undir yfirborðið.
Og við vissum það náttúrlega
öll, en okkur hefur ekki oft
unarvert hversu óhræddur og
laginn hann er við að taka
gamlar goðsögur, staðfæra og
endurskapa og gefa þeim nýja
og ferska merkingu.
Hannes Sigfússon þýðir
bókina á mjög fallega íslensku
og kápumynd Roberts Guille-
mette er unnin af sannri fag-
mennsku.
konar tilbrigði við Jobssögu
Biblíunnar, því hún segir frá
manni sem missti allt sitt, en
meðan Job fékk tvöfalt aftur
það sem Guð hafði frá hon-
um tekið situr sögumaður
Torgnys á klettabrún í sögu-
lok og talar til Guðs en náð
Guðs er hvergi nærri.
í fyrrihluta smásagnasafns
Torgnys fjalla fjórar af fimm
sögum um mátt orðsins og
enn virðist Torgny hafa leitað
til Biblíunnar því sögurnar
virðast eins konar tilbrigði við
upphafsorð Jóhannesarguð-
spjalls: „I upphafi var orðið
og orðið var hjá guði og orðið
var guð.“
I þessum sögum eru það
orð sem deyða eða lífga,