Pressan - 25.11.1993, Blaðsíða 27

V I ÐT A L
Fimmtudagurínn 25. nóvember 1993
PRBSSAN 27
Filippía er frambærilegasti fatahönnuður landsins ó daginn en óhamið feigðarkvendi ó kvöldin
HRÆÐIR KARLANA OG
KLÆDIR KONURNAR
FILIPPÍfl ELÍSDÓTTIR FATASPEKÚLANT: „Ég ætia ekki að laga mig að umhverfinu, það er frekar að ég lagi það að mér.“
Ef þú hefur einhvern tíma
litið inn fyrir dyr skemmti-
staðarins Rósenberg eða á
Bíóbarinn er líklegt að þú haf-
ir rekið augun í Filippíu Elís-
dóttur þar sem hún drottnar
yfir dansgólfinu eða barflug-
unum með stórstígum hreyf-
ingum og ýktum mjaðma-
hnykkjum. Ef þú ert hneyksl-
unargjarn hefur þér kannski
þótt nóg um hvernig Filippía
sveiflar sér milli nærstaddra
með ólátum og stappi, eins og
hún sé að springa af nautn-
inni sem dansinn augljóslega
veitir henni. Kannski ertu
pínulítið forvitinn um þessa
ýktu persónu sem alltaf virðist
í svo miklum ham að það
hálfa væri nóg. Og fyrir þá
sem finnst ekkert skemmti-
legra en að smjatta á krassandi
kjaftasögum er Filippía líklega
fyrir löngu orðin uppspretta í
heilan sagnabanka slúðurs.
Hver er þessi brjálaða kona og
er hún virkilega eins geggjuð
og næturlífsaðfarir hennar
gefa til kynna? Hvaða mann-
eskju hefur hún að geyma
bakvið ímyndina sem fólk
hefur smíðað handa henni?
Fyrir þá sem kynnast henni
kemur í ljós að Filippía er
náttúrulegt kameljón sem get-
ur verið kvenleg og karlmann-
leg í senn — hún hefur eigin-
leika beggja en sýnir bara þá
hlið persónuleikans sem hún
vill opinbera hverju sinni.
Þannig er hún stundum ágeng
og kynþokkafull næturdrottn-
ing, sem getur vafið körlun-
um um fingur sér þannig að
margur maðurinn fyllist ótta-
blandinni virðingu gagnvart
þessari konu sem getur snúið
svo fullkomlega á kynhlut-
verkin og sett karlana í varn-
arstöðu, sem yfirleitt er hlut-
skipti konunnar í samskiptum
kynjanna á skemmtistöðum
borgarinnar. Sjálfsöryggið
sem geislar af henni á kvöldin
skilar sér svo í fatahönnun
sem er líklega sú ferskasta sem
hefur sést á tískuútkjálkanum
sem ísland að mörgu leyti er.
Hún sigraði í fatahönnunar-
keppni Smirnoff í vor og er
nýkomin ffá Brasilíu þar sem
hún var fulltrúi íslands í al-
þjóðlegum úrslitum keppn-
innar. Þar hreppti hún fjórða
sætið úr hópi 26 keppenda og
fékk mikið lof fyrir verðlauna-
kjól sinn, sem skartar silki-
þrykktum áprentunum af
rómantískum meistaraverk-
um listasögunnar.
Fatahönnuöur eöa fata-
fella?
Þegar við setjumst niður í
stofunni í íbúð hennar við
Laufásveginn, þar sem hún
hefur búið öll sínu tuttugu og
fjögur ár, vill hún í fyrstu ekki
gangast við titlinum sem þessa
dagana er eignaður henni. „Ég
hef verið að reyna að leiðrétta
þetta í öllum viðtölum við
mig,“ fullyrðir hún. „Það hef-
ur farið eitthvað fyrir brjóstið
á sumum að ég skyldi alltaf
vera titluð sem fatahönnuður
þar sem ég hef verið í námi
við fataiðn hjá Iðnskólanum.
Það sagði kona við mig að ég
væri alls ekki að læra fata-
hönnun heldur væri ég að
læra að verða saumakona!
Mér er alveg sama hvað ég er
kölluð, kannski væri best að
segjast einfaldlega vera fata-
spekúlant. Eða bara fatafella,"
segir hún og hlær.
Filippía segir að áhuginn á
fatahönnun hafi vaknað
snemma og hún hafi saumað
alls konar hluti sem henni
þykja algerlega vonlausir í
dag: „Þetta voru viðbjóðslegir
hattar og silkiblússur með
skinndúskum á. Ég hef nátt-
úrlega alltaf verið púkaleg og
ég losna ekkert við það. Það er
bara eitthvað í eðli mínu. Þeg-
ar ég var ung horfði ég alltaf
til Hollywood-dýrðarljómans
og hann var mikið í undir-
meðvitundinni, ég var alltaf
að spá í senur þar sem bijósta-
haldarar og einhverjir nátt-
kjólar komu fyrir.“ Samt var
fatahönnun ekki fyrsta ást Fil-
ippíu; fyrst ætlaði hún að
verða fornleifafræðingur og
las allt sem hún gat um gríska
goðafræði og Rómaveldi
fornra tíma. „Svo uppgötvaði
ég einn daginn að það væri
náttúrlega búið að grafa þetta
allt upp og ég vildi sko ekki
enda í því að grafa upp ein-
hverjar bæjarleifar hér,“ segir
hún. „Ég get stundum verið
mjög óraunhæf í sambandi
við lífið og sökkt mér í alls-
konar ímyndaða vitleysu. Ég
hef stundum ekkert veruleika-
skyn og þegar ég rekst á veru-
leikann er það áfall.“
Áfallið var þó ekki meira en
svo að Filippía leiddist út í
fatahönnun og sló í gegn með
kjólnum sem hún hannaði
daginn áður en skila átti
teikningum í Smirnoff-
keppnina. Hugmyndin að
kjólnum hafði lengi verið til
en Filippía útfærði hana á
einni kvöldstund. „I dag
myndi ég eyða minnst einum
og hálfum mánuði í svona
keppni og það var allt of auð-
velt að svindla sér í gegnum
hlutina með því að bulla og
þykjast hafa eytt löngum tíma
í þá. Ég þekki það að fenginni
reynslu,“ segir hún og brosir
út í annað.
„Annars hef ég engan áhuga
á því að fjöldaffamleiða föt,“
svarar hún aðspurð um hugs-
unina á bak við verkin. „Ég vil
ná því að geta gert fötin meira
eins og listaverk og þau þurfa
ekkert endilega að vera íveru-
hæf. En til að geta staðið sig
sem hönnuður þyrfti maður
að fjöldaffamleiða einhverjar
línur. Annars hugsa ég allt of
lítið um peninga í sambandi
við þetta og ég þyrfti eiginlega
að fá einhvern annan í það,
því ég er mjög léleg peninga-
manneskja," segir hún.
Húmorslausar slúöur-
dósir
„Mér finnst yndislegt að sjá
konu sem er alsæl með eitt-
hvað ffá mér sem hún myndi
aldrei ganga í venjulega en
vekur athygli. Mér finnst það
meiriháttar, því ég vil gera föt
sem ögra.“
Það tekst henni, þótt ekki
væri nema vegna þeirrar ein-
földu staðreyndar að íslend-
ingar eiga ekki í mörg hom að
lita þegar íslensk tískuhönnun
er annars vegar. Filippía er, að
mati margra, eitthvert mesta
efni sem við höfum eignast í
grein þar sem alltof margir
hönnuðir hafa bitið í sig að
eina leiðin til að lifa af sé að
hanna upp úr íslenskri ull og
rúskinni.
Til að fullkomna hand-
bragðið sem hrífur og ögrar í
senn stefnir Filippía að þvi að
halda af landi brott og nema
fatahönnun við St. Martin’s
School of Design í London,
sem er einn virtasti hönnun-
arskóli Evrópu. Og að sama
skapi dýr, bendi ég henni á.
„Ja, miðað við kjaftasöguna
um að ég reki fylgdarþjónustu
fyrir ríka karla ætti ég nú að
hafa efni á því,“ svarar hún
sposk á svip um leið og hún
telur upp nokkrar safaríkar
sögur sem ganga um bæinn
þessa dagana. „Það er ótrúlegt
hvað fólk getur slúðrað. Þetta
er svolítið þreytandi en mér er
alveg sama. Éólk skilur bara
ekki húmorinn hjá mér.“ Fil-
ippía segir að sérstakur húm-
or sinn fari fyrir ofan garð og
neðan hjá ótrúlega mörgum.
Karlarnir á höggstokkn-
um
Eti þú ert frekar aggressíf
kona og virðist ekkert spá allt of
mikið í álit annars fólks þegar
þú ert að skemmta þér. Fólk sér
þig dansa eins og brjálœðingur
jafnvel þótt enginn annar sé
dansandi á staðnum.
„Ég hef stundum reynt að
hemja mig en ég bara get það
ekki. Þetta er bara eðli mitt.
Ég ætla ekki að laga mig að
umhverfinu, það er ffekar að
ég lagi það að mér. En það er
staðreynd að fólk er ofsalega
hrætt við þessa ágengu hegð-
un og þá sérstaklega karl-
menn. Þeir eru sumir ofsalega
hræddir við mig þegar ég er
að dansa. Ég hef stundum
leikið mér að því að spila inn á
fólk í kringum mig. Ekki
vegna þess að mig langi til að
sofa hjá næsta manni heldur
vegna þess að mig langar að
sjá hver viðbrögðin eru, hvort
hann fælist ffá eða fer jafnvel
yfir á hinn enda dansgólfsins.
Það hefur oft gerst. Eg elska
að fara inn á klúbb og hræra
upp í öllu þegar eitthvað kyn-
ferðislegt er í gangi. En sumt
fólk virðist virkilega halda að
ég mæti á skemmtistað eða
bar alveg útspekúleruð og ætli
að tæla alla karlmennina; að
mér nægi ekki einn heldur
verði að fá þá alla. Maður er
bara að leika sér, sem getur
verið ótrúlega fyndið, þannig
að maður hlær innra með sér.
Annars máttu alveg koma því
á ffamfæri að ég er ekki lengur
á lausu þannig að kærustur
bæjarins þurfa ekki lengur að
óttast um sinn hag. Ég er búin
að finna fyrstu alvarlegu ást-
ina í lífi mínu og heyri kirkju-
bjöllur klingja í fjarska.“
Þú ert að einhverju leyti að
ranghvolfa hlutverkaskipun-
inni á skemmtistöðum þar sem
karlar eiga að vera í veiðihug
en konurívöm.
„Ég segj reyndar oft við vini
mína að ég ætti að vera karl-
maður.“
Finnst þér það?
„Ja, stundum, en svo hugsa
ég að það sé ágætt að vera eins
og ég er. En ég þykist skynja
vel hugsanagang karlmanna.
Það er ofsalega auðvelt að
spila með karlmenn, fá
ákveðnar tilfinningar upp í
þeim þannig að þeir verði
varnarlausir. Svo kemur
höggið og maður hverfur.
Þetta er ekki spurningin um
að sofa bara hjá þeim, ég hef
engan áhuga á því. Ég hef ekk-
ert sérstakan áhuga á að finna
einhvem líkama slást upp við
minn og ekkert meir. En fólk
misskilur mig og það er
kannski hættulegt. Annars er
siðgæðisvitund mín svolítið
brengluð því það sjokkerar
mig ekkert lengur."
Sœkirðu þá í aðstœður sem
gera það?
„Nei, ég held að það komi
mér ekkert á óvart lengur
hvað fólk gerir. Ég býst við
öllu og engu. Hin venjulegu
norm duga ekki þörfum mín-
um og öðm hverju þarf nauð-
synlega að hrista upp í þessum
viðmiðum og þeir sem gera
það em yfirleitt dæmdir.“
Konan er uppsprettan
Víkjum aðeins að hönnun
þinni. Hefurðu eitthvert með-
vitað þema eða skilaboð í huga
þegarþú ert að hanna?
„Það var ekki fyrst þegar ég
byrjaði, en það er meira um
það núna. Ég er orðin þjálfuð
í að draga ffam eiginleika í fari
konunnar sem hún veit ekki
einu sinni að hún hefur í sér.
Mér finnst konur ofsalega fal-
legar og ég held að þær búi yf-
ir orku og afli sem þær vita
ekki af. Það snýst allt um kon-
ur, en þær geta ekki nýtt sér
það. Konur eru sífellt lamdar
niður með einhverjum yfir-
borðskenndum ímyndum
sem er haldið að þeim og í
staðinn fyrir að notfæra sér
þær og hlæja að þeim um leið,
þá gangast þær allt of mikið
upp í að fullnægja þessum
ímyndum af fullri alvöru. All-
ar konur gera þetta að ein-
hverju leyti, ég líka, og það er
mjög erfitt að rífa sig út úr því.
En þegar maður horfir í
kringum sig sér maður að það
snýst eiginlega allt í kringum
konur. Þær eru til dæmis afl-
vaki ótal bókmenntaverka og
annarra listaverka. Konur eru
uppspretta alls og það er bara
staðreynd."
Er ekki einhver þversögn
þama sem þú þarft að kljást við 'v
þegar maður tekur mið af fag-
inu sem þú hefur valið þér?
Tiskan hefur alltaf verið yfir-
borðskennd pakkning og sér-
staklega kvenmannstískan, sem
svo oft hefur verið gjafapakkn-
ingfyrir karlmenn. Konur hafa
klœtt sig eftir vœntingum karla.
„Það er rétt að mörgu leyti.
En ég reyni að spyrna á móti
þessu, til dæmis á sýningum,
þar sem ég vel ffekar vinkon-
ur mínar en ekki fyrirsætur til
að sýna fötin. Ég vil miklu
frekar nota sterkan persónu-
leika á sviðinu en fyríreætu
sem er kannski falleg en hefur
engan persónuleika. Ég vil
gefa konum umbúðir sem
þær geta notfært sér á sterkan
hátt, — ekki bara til að þókn-
ast karlmönnum.“
Það er náttúrlega hlutskipti
hönnuðarins að þurfa að kljást
við þessar klisjur og allar þær
ímyndir sem tískuheimurinn
og tískublöðin skapa.
„Þegar ég var í Brasilíu lenti
ég óvart með nokkrum úr
dómnefndinni í leigubíl frá
hótelinu að keppnisstaðnum.
Þar var Jeanne Beker, sem_*
kynnir Fashion TV-tískuþátt-
inn sem Stöð 2 sýnir. Dómar-
arnir vissu ekki að ég var
keppandi og það var ótrúlega
lágkúruleg umræða í gangi,
sérstaklega hjá Beker. Ég velti
því alvarlega fyrir mér þá af
hverju ég væri í þessu. Ég vil
ekki þurfa að gangast upp í
þessari lágkúru. Ég vil komast
á það stig að ég sé svo stór-
kostlega rík og fræg að ég getí
sagt meiningu mína. Það er
nefnilega svo dýrt að segja
meiningu sína. Maður getur
sagt ýmislegt en það getur»_
orðið manni ansi dýrkeypt."
Þú kynntist líka ýmsu já-
kvœðu í sambandi við tískuna
þama úti? Þú hittir vamtanlega
bresku fatahönnuðina John
GaUiano og Joe Casely-Hay-
ford?
„Mér fannst Hayford mjög
yndislegur. Ég ræddi við hann
um hönnun mína og hann
sagðist skynja að ég héldi aftur
af mér og sagði mér að hanna
meira í samræmi við persónu-
leikann.
Annars er lífið svo mikið
eins og leikhús og ég er bara
að framleiða búninga fyrir
leikarana. Ég er ekki búin að
meitla þessa hugmynd nógu
vel, hún er enn bara í kollin-
um, en ég ætla mér að útfæra
hana. Það sem ég er að reyna
að gera er að framleiða bún-
inga fyrir leikrit lífsins.“
Tilvonandi leikkonur í lífs-
leikriti hönnuðarins verða ef-
laust glæsilegar tilsýndar. Sér-
staklega ef þær uppgötva
sömu orkulind og Filippía El-
ísdóttir gengur fyrir.
Þorsteinn Högni Gunnarsson