Tíminn Sunnudagsblað - 20.01.1963, Blaðsíða 13

þorna vegna vandkvæða við að varð
veita hann til langframa
Þess vegna var byrjað á því að
lækkka dálítið vatnsborðið í kvínni.
og síðan var grjótið tínt af flökunum.
eftir því sem til þess náðist. og þvi
raðað út að þiljum kvíarinnar, svo
að þær þyldu betur þunga sjávarins
utan frá. Jafnóðum og grjótið var
rifið upp og sjó dælt brott, var sand
urinn þvegin-n af flökunum með
slöngum, enda þurfti hvort eð var
að halda þeim sívotum.
Eitt flakið kom langfyrst úr sjó,
enda lá það á harla grunnu vatni. Var
það óskaddað borðstokka á milli að
framan, Tók þá þegar að streyma að
fjöldi fólks til þess að sjá þetta forna
skip, er rak trjónuna upp úr sjón-
um, enda hafði þjóðminjasafnið í
Kaupmannahöfn gert samning við út
gerðarfélag um skipulegan flutning
íarþega út að kvínni. Þetta notaði
fólk sér óspart. En miklu meiri var
þó eftirvænting fornleifafræðinganna,
sem þarna stóðu dag hvern í stígvél-
um, olíubuxum og regnkápum og
biðu þess. hvað næst kæmi upp úr
a Hróarskeldufirði fæn fram i aug-
sýn allrar dönsku þjóðarinnar En um
svipað leyti var starfað í kyrrþey á
Borgundarhólmi að rannsóknum, sem
veita mikla vtlneskju um skipasmíðar
við Eystrasalt endur íyrir löngu. —
HróarskeJdufjörður er örskammt frá
höfuðborg Danmerkur, og þar fóru
rannsóknirnar fram með nýstárlegum
hætti úti á miðjum firði Borgundar-
hólmur er ekki í þjóðbraut, og þar
var starfað á þurru landi með venju-
legurn vinnubrögðum
Það var haustið 1958, að hafinn var
uppgröftur gamals graf-
reits á Borgundarhólmi
i þeirri trú, að hann
væri frá bronsöld. Var
hann á lágum sandorpn-
um ási úti vig hafið.
skammt frá mynni lítill-
ar ár. Sandfok var nokk-
uð til trafala, en forn-
leifa-fræðingar höfðu fær
anlegt skýli úr trefja-
gleri, svo að þeir gátu
unnið undir þaki í bezta
gæti, hvernig sem
og smátt sanníærðust þeir um, að
þetta fólk hefði verið jarðað í bátum,
sem höggnir hefðu verið i sundur.
Horfðu fæturnir ævinlega að stefn-
inu. Á einum stað hafði eikja, bátur
i
sjónum. Fyrir þá voru þetta dýrðleg-
ar vikur, þrátt fyrir margvíslega vos-
búð, þegar illa viðraði.
Flest skipanna, sem fundust, virð-
ast hafa verið kaupför. En þó er ó-
tvírætt, að eitt þeirra hefur verið
hraðskreitt róðrarskip víkinga. En
vitanlega er eftir að leysa af hönd-
um margþáttuð og flókin rannsókn-
arstörf, sem taka munu mörg ár.
Allt var ljósmyndað og mælt ti]
bráðabirgða, um leið og það var tek-
ið upp, en síðan var hvert sprek lát-
ið í vatnsker í landi. Þaðan var svo
allt flutt til Kaupmannahafnar, jafn-
ótt og unnt var að veita því þar við-
töku og umbúnað til varnar skemmd-
um.
III.
Það mátti segja, að uppgröfturinn
viðraði Þegai vetraði og kólnaði i
veðri, gátu þ-eir jafnvel kynt þar ofna
og haldið nægdegum hita
Þarna var haldið áfram rannsókn-
um og uppgreftri hin næstu misseri.
Fleiri og fleiri, grafir fundust. Ýms-
ir góðir gripir komu fram í dagsljós-
ið og hér gafst gott tækifæri til þess
að rannsaka greftrunarsiði íbúa Borg
undarhólms í fornöld. Umbúnaður-
inn var mjög margvíslegur. Sérstaka
athygli vakti, að í fáeinum gröfum
hvíldu bein í kistum með mjög und-
arlegu lagi. í þeim var enginn höfða
gafl, en í hinn endann drógust þær
mjög saman og hófust þar upp, svo
að greinilega minnti á bátstefni. —
Fornleifafræðingarnir ræddu það
mjög á milli sín, hvort fólkið hefði
lagst til hinztu hvíldar í einhvers kon-
ar sleðum eða gaflkænum. En smátt
gerður úr heilum trjanoi, venö notað- i
ur sem kista.
Einn góðan veðurdag fundu þeir I
veglega gröf. Þarna hafðl sýnilega !
mikill járnaldarhöfðingi verið að j
heiman gerður í mjóum báti, nálega ,
fimm metra löngum. Raunar var tréð j
fyrir löngu orðið að moid, en það
hafði þó bersýnilega verið fúavarið |
með einhverjum hætti og dokkar leif j
ar þess í ljósum sandinum leyndu
sér ekki. Báturinn hafði verið lát- ;
inn standa á kili í gröfinni studdur '
stórum steinum, og hann hafði verið
gerður úr nokkrum plönkum, því að
trjákvoðan, sem notuð hafði verið ‘
til þess að gera samskeytin vatns-
held, sást enn.
Það hafði ekkert verið úl sparað við
útför þessa manns. Hann hvíldi á
skinnkoddum, sem fylltir höfðu verið

Á LJÓSMYNDINNI sést þver-
skurður af leifum Borgund-
arhólmsbátsins í gröf járn-
aldarhöfðingjans. — Dökka
röndin, sem vottar fyrir,
eru leifar súðarinnar. {
hringnum er sýnt, hvern-
ig báturinn var siginn
niður í sandinn, og þar
fyrir neðan er feikning,
er sýnir, hvernig ætla
má, að báturinn hafi
litið út.
I
i
T í M I N N — SUNNUDAGSBLAÐ
61