Tíminn Sunnudagsblað - 20.01.1963, Blaðsíða 20

Hollenzka lögreglan var á eftir
honum: Hún hefði ef til vill ekki
haft mikinn áhuga á því að ná hon-
um, ef hann hefði verið fótganga-ndi,
en í flugvél; það var annað mál. Hið
eina skynsamlega, sem hann gat gert,
var að reyna að nálgast fé það, sem
hann átti inni hjá gullnámufélaginu.
Það kom líka í ljós, að franski ræð-
ismaðurinn hafði einnig álitið það
skynsamlegast, því að þegar fanginn
kom á skrifstofur féiagsins, beið
hann þar með tvo lögreglumenn, og
leiðin lá aftur til fangabúðanna.
Það kom síðar fram, að fanginn
hefði getað sparað sér það ómak að
fara á skrifstofuna: Einhver þorpari
hafð'i fyrir löngu klófest inneign hans
með því að látast vera eigandinn
Fanginn fékk væga refsingu — 60
daga f einmenningsklefa — og sýnir
það spillingu dóms- og fangelsisyfir
valdanna. Heilbrigð fangelsisstjórn
hefði hlotið að refsa þeim fanga harð
lega, sem gert hafði margar flótta
tilraunir og þá síðustu í flugvél, sem
hann hafði stolið. En svo stóð á, að
dómarinn, sem jafnframt var undir-
borgarstjóri í St. Laurent og hafði
mikil völd, átti bifhjól eitt gamalt
— hið eina í bænum — og hafði s
því miklar mætur. Það var hins veg-
ar álltaf að bila, og þá þurfti við-
gerðarmann, og þau voru ekki svo
fá skiptin, sem fangi 44792 hafði gert
við hjólið. Auk þess máttu vinnu-
vélar fangabúðanna illa vera án vél-
fróðs manns. Sem sagt: væg refsing
var allra hagur
Fanginn eignaðist nýjan vin í
fangelsinu, sem hann kallaði sinn
bezta. ■ Sá hét Barbieux, var heljar-
meni að burðum og eitt sinn, er fangi
nokkur, hið mesta ilmenni, réðst aft-
an að fanga 44792, bjargaði Barbieux
lifi hans með því að vera fljótari til
með hnífinn
Barbieux hafði safnað sé- nægi-
legu fé til flóttatilraunar, en fang
44792 treysti sér ekki til þess að fara
með honum, vegna þess að brunasár-
in á leggjum hans höfðu tekið sig
upp að nýju og ollu honum nær
óbærilegum kvölum. Barbieux flýð;
ásamt tveim félögum sínum, — þeir
komust yfir eintrjánung, en liann
var ekki meira skip en það, að ha.nn
liðaðist í sundur úti á miðju fljót
inu, annar félaga hans drukknaði, er.
hinum tókst Barbieux að bjarga i
land. — fyrir þessa endasleppu
flóttatilraun fékk Barbieux tveggja
ára lengingu á fangelsistímanum o
skildu þá leiðir þeirra vinanna um
hríð. En hann hafði gott vélavit og
var þvi fljótlega tekinn í sátt og
sendur í vinnu til mikils atvinnurel
anda á eynni Portal, en fangelsis
stjórnin leigði vissum atvinnurekend
um fanga fyrir lítið fé. Aðalleigutak-
inn var maður að nafni Wagenheim,
og sagt var, að hann hefði ekki átt
túskilding, þegar hann kom til
Guyana, en nú var hann orðinn marg-
faldur milljónamæringur á vinnu
fanganna, sem hann beitti við skógar-
högg. Hann gleymdi því aldrei, að
hann hafði auðgazt á vinnu fanganna
og meðhöndlaði þá mannúðlega. En
þó reyndist enginn þeirra atvinnu-
rekenda, sem nutu góðs af vinnuafli
fanganna, þeim jafsannur velgerða
maður og John Grant á eynni Portal.
Það skipti hann engu máli, hvort
verkamenn hans voru fangar eða
ekki. Hann borgaði þeim mest, sen
bezt vann og betur en nokkur annar
atvinnurekandi í landinu. Það var
því óskadraumur margra fanga að
komast til hans.
Mikill hluti af því fé, sem fangi
44792 vann sér inn með ólögmætum
smíðum, fór í umbúðir um sár hans.
Það var sagt, að franska stjórnin
væri tveim árum á eftir áætlun með
sendingar sjúkravista til fangabúð-
anna, en hitt er víst, að fangelsis-
stjórnin var tíu árum á eítir í úthlut-
un þeirxa til sjúkra fanga. Mjög crf-
itt var því að afla þeirra og enn erf-
iðara að komast inn á sjúkrahús og
fá nauðsynlega lælcnishjálp. Til þess
þurfti bæði „sambönd“ og mútur,
því að það var helzt ekki viðurkennt,
að fangi þarfnaðist sjúkrahúsvistar,
nema hann væri nær dauða en lífi.
Aðrar gildar ástæður lágu líka fyrir
því, að fangi 44792 reyndi að sinna
sárum sínum sjálfur í stað þess að
reyna að fá sig lagðan á sjúkrahúsið.
Einn góðan veðurdag myndu lækn-
arnir missa þolinmæðina gagnvar
þessum sárum, sem aldrei vildu gróa,
og taka fæturna af — það var að
minnsta kosti ekki hættandi á slíkt.
fannst fanganum — flestir læknan
voru jafnspilltir og fangayfirvöldin
þeir litu ekki á fangana sem menr,
heldur sem fanga. Svo yrði han
sendur fótalaus í „kraftaverkabúð-
irnar“ svonefndu. - „Kraftaverkabúð-
imar“ voru tveir braggar, sem stóðu
undir pálmatrjám. Þeir hýstu 900
manns, níu hundruð vesalinga, kryppl
inga, blindingja, lamaða, malariu-
sjúklinga, beinagrindur, sem nötruðu
af hitasótt, leifar manna, sem voru
að rotna lifandi af útvortis eða inn.
vortis sjúkdómum. — Þarna heyrð
ust sjaldan bænir og sjaldan köll. —
Það var enginn til að sinna þeim,
ekkert sjúkrahús, engin lyf, engar
umbúðir, ekki einu sinni nógur mat
ur. Einu sinni í viku kom læknirinn
frá St. Laurent. Hann kom með tvær
hendur tómar og huggunarorð á
vörum og taldi, hve margir höfðu
lagt upp laupana, síðan hann kom
síðast. — Það gerðu tuttugu að með-
altali á viku, jafnmargir á árl og búð-
irnar rúmuðu. — Þessir aumingjar
voru ekki einu sinni grafnir að sið-
aðra manna hætti. Líkin voru sett
í poka og farið með þau inn í skóg-
inn skammt frá búðunum — maur-
arnir sáu um afganginn.
Það óhapp varð, að söguhetja okk-
ar, fanginn, var staðinn að verki við
smíðar til handa sjálfum sér, og
hann fékk 30 daga svartholsvist, en
náttúrlega var það á allra vitorði,
og hver, sem tækifæri hafði til slíkra
hluta, notaði 'sér það. Það var einn
fangavarðanna, sem hafði horn í síðu
fangans, er kærði hann. — Við þetta
fylltist fangi 44792 mikilli gremju
og þrjózku og ákvað að hvað sem
á dyndi, skyldi hann ekki vinna fyr-
ir fangelsisstjórnina. Þegar honum
var falið verkefni, afsakaði hann sig
með sárunum á fótunum og lét hvorki
undan bænum né hótunum, ekki einu
sinni, þegar fangaverðirnir hótuðu
að senda hann til „búða hinna nöktu
fanga“. Það var eitt af hinum mörgu
hreiðrum mannúðarleysisins og
grimmdarinnar í Frönsku-Guyana.
Þangað voru erfiðustu og uppreisnar
gjörnustu fangarnir sendir. Þeir voru
látnir vinna allsnaktir í brennandi
sólarhita og helliregni hitabeltisins
dag eftir dag, hlífðarlausir gegn
þyrnum, greinum og móskitóflugum.
Þeir máttu ekki hreyfa sig nema ör-
fá skref og voru allir hafðir innan
skotmáls. Fæstir lifðu þessa „betrun-
araðferð" af, en þeir, sem það gerðu,
biðu þess aldrei bætur.
Fangi 44792 vissi, að úr þessari
hótun yrði ekki. Hann átti nú orðið
sína vini innan fangelsisstjórnarinn-
ar, sérstaklega var dómarinn, Renóva.
sá er átti bifhjólið, honum hliðholl-
ur, enda hafði fanginn, er hér var
komið sögu, smíðað hliðarkörfu á
bifhjólið. Fyrir það lofaði dómarinn,
að hann yrði sendur til Portal, sem
vélvirki. Hann hélt loforð sitt, og þar
hitti fangi 44792 vin sinn, Barbieux,
af-tur.
Þeim félögum leið. vel á eynni og
hugðu ekki á flótta um sinn. John
Grant reyndist þeim hinn mesti heiB
ursmaður, og þeir launuðu honum
vinsemd hans með því að ná litla
gufubátnum, sem gekk á milli eyjar-
innar og lands og var eign Grants,
úr höndum fanga, sem höfðu stolið
honum og ætluðu að flýja á honum
til Brazilíu. Þeim vinunum var í Iófa
lagið að nota tækifærið — eftir að
þeir höfðu yfirbugað þjófana — og
flýja á bátnum til Brazilíu, en þeir
vildu ekki bregðast trausti Grants
og skiluðu bátnum heim f höfn. Það
mat Grant mikils og þegar hann seldi
eyjuna frönskum •milljónamæringi,
gerði hann allt til þess að fá þá fé-
laga náðaða, en fangelsisstjórnin
vildi ekki sleppa fagmenntuðum
mönnum úr klóm sínum fyrr en nauð
synlegt væri. Þeir félagar urðu báð-
ir „leysingjar" með skömmu millibili,
i
68
T f M I N N — SUNNUDAGSBLAÐ