Tíminn Sunnudagsblað - 05.05.1963, Side 5

til iþess a5 rýma fyrir fuglum, sem
betri voru í pottinn“.
Eitthvað svipuð iþessu virðist slóð
iþessara manna hafa verið um landið:
„Þeim hafði þó heppnazt að drepa
þrjú villiandapör" . . . „Spóar og ló-
ur ullu og kvökuðu í öllum áttum.
Þar eð við þurftum að afla ofckur
matar til næstu daga, lét Bandaríkja-
maðurinn og Martin skotin dynja, og
töskurnar voru senn svo fullar sem
frekast mátti verða“. Á Arnarvatns-
heiði skutu þessir náungar hvað eftir
annaS á álftir við hreiður sín.
AUmörgum árum síðar var enn einn
Englendingur, John Coles, hér á ferð.
Hann hefur frá því að segja, að hann
og félagar hans réðust með skothríð
á hóp álfta í sárum á Sprengisands-
leið í ágústmánuði 1881.
Á þessum árum voru hér útlendir
ferðalangar á flangri á hverju sumtí
og fóru ríðandi um landið — sumir
aðeins austur að Geysi og Heklu, aðrir
land9horna á milli. Margir höfðu mik-
inn farangur meðferðis, og langflest-
ir voru búnir skotvopnum. Þau dæmi,
sem hér hafa verið tekin, eru því
táknræn um atferli margra þessara
ferðalanga. Skothríðin dundi, hvar
sem þeir fóru, jafnvel um það leyti,
er fuglarnir áttu ósjálfbjarga unga
í hreiðrum. Slóð þeirxa var vörðuð
kvöl og dauða. Engin lög reistu skorð
ur við þessum ófögnuði, valdsmenn
hirtu ekki um að stemma stigu við
þessu, og jarðeigendur skorti þrek
og getu til þess að vernda lendur
sínar. Vafalaust hefur sitthvað gerzt
enn verra, en það, sem nú hefur verið
•nefnt, því að það er allt tekið úr bók
um ferðalanganna sjálfra. Þetta var
sem sagt það, sem þeir skömmuðust
sín ekki fyrir ag segja frá, og má
nærri geta, hvort þeir hafa ekki sum
ir hverjir leyft sér eitthvað af þessu
T í M I N N — SUNNUDAGSBLAÐ
Séra Páll Pálsson
tagi, er þeim fannst betur fallið, að
lægi í láginni.
Hið sama gerðist vig sjávarsíðuna.
Þar herjuðu bæði sjóliðar af útlend-
um herskipum, og áhafnir fiskiskipa
og fíktust eftir því að komast í varp-
löndin þar sem þeir gátu með auð-
veldustum hætti banað flestum fugl-
um. Þar var þó stöku sinnum reynt
að reisa rönd við spellvirkjunum, eink
um þegar þessir vágestir komust í
æðarvörp eða fuglabjörg, sem lands-
menn nytjuðu sjálfir. En oft gengu
eftirmálin illa, nema helzt ef
spellvirkjarnir höfðu lagt leið sína í
æðarvörp höfðingjanna. Þá voru að
minnsta kosti Viðeyingar þungir á
bárunni á meðan þeir voru og hétu.
Séra Eiríkur Kúld
En þá fyrst svall bændunum móður,
er vágestirnir lögðust á sauðfé þeirra,
og er af því fræg saga, er einn Lang-
nesinga, Jóhannes Gíslason, lagði til
orrustu við tuttugu franska duggara
með rekaviðarkefli að vonni og hrakti
þá á flótta — sem ekki féllu.
Allsögulega lýsir líka Svíinn Paij-
kull viðbrögðum séra Bjarna Sveins-
sonar á Stafafelli, er franskir fiski-
menn fóru myrðandi og ruplandi um
æðarvarp, er heyrði staðnum til:
„Séra Bjarni er frægur fyrir það,
að hann hefði kannski getað valdið
friðslitum milli hinnar litlu Danmerk
ur og hins stóra Frakklands. Hann á
sem sé lítinn varphólma, sem fyrir
nokkru var rændur af frönskum s'lcútu
körlum, er mergð er af við ísland.
Fyrr á tímum hefðu ríki getað hafið
styrjöld af minna tilefni en slíku. Nú
á dögum hafa menn uppgötvað, að
það kostar báða aðila minna að borga
og taka á móti bótum fyrir þess liátt-
ar spjöll — og metnaðinn láta menn
fara sinn veg. Og það mega menn vera
drottni þakklátir fyrir, bví að þetta
var aldrei nema ofmetnaður. Séra
Bjarni má þannig vera þakklátur fyr
ir, að hann er í heiminn borinn á tím-
um menningar, því að þá íþyngir það
ekki samvizku hans, að hann hafi
hrundið af stað styrjöld o.g blóðsút-
hellingum. En hann hnjátar þó í
ríkisstjórnina, sem ekki getur veitt
honum leiðréttingu mála sinna. Og
það verður að viðurkennast, að súrt
er í brotið, þegar bátur, sem sendur
hefur verið út í hólmann, til þess að
sækja ný egg, kemur ekki með annað
til baka en rifninga af frönskum og
enskum dagblöðum, er notuð hafa
verið í forhlað".
Framhald á 405. síS«.
389
Krían sú arna var heppin að verða ekki á vegi Englendinganna á Mosfelisheiði.
Ljósmyndirnar tók Björn Björnsson.