Tíminn Sunnudagsblað - 05.05.1963, Síða 13

í Hrafnkels sögu eru það andstæð-
ingar Hrafnkels, sem höggva á þann
ihnút, sem honum var um megn að
leysa: samband hans við Frey. Þeir
leysa hann undan ofurvaldi goðsins
cmeð því að fyrirfara hestinum. í Alex-
anders sögu er það söguhetjan sjálf,
sem heggur á þann hnút, er leysa
skyldi. Hrafnkell verður ekki einung-
is frjáls maður eftir, heldur á hið
nýja frelsi hans mikilvægan þátt í
uppreisninni. Hig brigðula goð er hon
um ekki lengur fjötur um fót.
Viðurnefnið Freysgoði um Hrafn-
kel kemur ekki fyrir í Landnámu,
þar sem hann er einungis kallaður
goði. En auknefni þetta var hins
vegar notað um annan mann, sem var
uppi á 10. öld, Þórð Özurarson, for-
föður Freysgyðlinga. Að sjálfsögðu
er ekkert því til fyrirstöðu, að Hrafn-
kell hafi kunnað að dýrka Frey eins
og margir landar um þær mundir, en
viðurnefnið mun að öllum líkindum
sótt til Þórðar Freysgoða. Ef til vill
ihefur Brandur ábóti notað viðurnefnið
í því skyni að minna njótendur sög-
unnar á hinn mikla harmleik Freys-
gyðlinga um miðja 13. öld.
Hrafnkell Freysgoði er næsta frá-
brugðinn íslenzkum höfðingjum í
heiðnum sið. Hlutverk hans er miklu
víðtækara og almennara en svo. Að
sumu leyti dregur Hrafnkell dám af
höfðingjum 13. aldar, og á hinn bóg-
inn má glögglega merkja áhrifin frá
Alexanders sögu. Hugtök undirmað'r
Úr Hrafnkelsdal.
og yfirmaðr eru ekki vel til þess fall-
in að lýsa sambandi goða og þing-
manna á 10. öld, en þau eiga mun
betur við aðstæður 13. aldar, og eng-
um koma þau á óvart í Alexanders
sögu.
Frásögnin af uppgangi Hrafnkels í
fyrsta kafla sögunnar er skemmtilegt
dæmi þess, hve háður Brandur var
(Ljósmynd: Þorsteinn Jósepsson).
hugmyndum, sem runnar eru frá þýð-
ingu hans á Alexanders sögu:
Hann þröngði undir sik Jökulsdals-
mönnum til þingmanna.
(Hrafnkels saga).
En þú þarft eigi þat at ætla at þeir
verði þér tryggvir er þú þröngvir
undir þik með ofrafli.
(Alexanders saga, 128, 26—28).
Aðal-
ból
í
Hrafn-
kels-
dal. —
Ljós-
mynd:
Þ. J.
T í M I N N — SUNNUDAGSBLAÐ
397