Tíminn Sunnudagsblað - 09.06.1963, Blaðsíða 17

Hann kom gangandi upp eina af
þröngu götunum, sem liggur frá
skipakvíunum og sneri svo inn á
götu, er ofar dró, sem var böðuð
í ljósadýrð Lundúnaborgar. Þegar
hann kom á enda þessarar götu, hélt
hann áfram enn lengra, inn í ljósa-
dýrð borgarinnar og stundum inn í
skugga hennar, lengra og lengra burt
frá ánni, og nam ekki staðar fyrr en
hann kom í fátækrahverfi nálægt mið-
borginni.
Hann var hár og grannur, klæddur
svartri regnkápu. Niður undan henni
mátti sjá brúnar nankinsbuxur. Slút-
andi topphattur huldi mestan hluta
andlitsins, en það, sem sást, var fölt
og skarpleitt. í haustþokunni, sem
fyllti upplýstu strætin, engu síður en
þau dimmu, líktist hann vofu, og sum-
ir þeirra, sem mættu- honum, horfðu
á eftir honum, í vafa um, hvort þeir
hefðu séð lifandi mann. Einn eða tveir
ypptu öxlum eins og hrollur færi um
þá.
Hann var leggjalangur, en gekk
stuttum, varfærnislegum skrefum,
eins og blindur maður, þó var hann
ekki blindur. Augu hans voru opin
og hann starði beint fram fyrir sig,
en virtist þó hvorki sjá neitt né heyra.
Hvorki ömurlegt flaut skipanna á
ánni né skrautlegir búðargluggar
hinna breiðu stræta nálægt miðborg-
inni, fengu hann til að lita til hægri
eða vinstri. Hann gekk eins og maður,
sem ekkert sérstakt takmark hefur
í huga. Þó gekk hann í sífellu, fyrir
hvert götuhornið á fætur öðru. Það
var því líkast, að hulin hönd leiddi
hann að einhverju ákveðnu takmarki,
sem hann yissi þó ekki sjálfur, hvar
var.
Hann var að leita að vini frá því
fyrir fimmtán árum, og hin ósýnilega
hönd, eða einhvers konar sporhunds-
eiginleiki, hafði leitt hann alla leið
frá Afríku til London og leiddi hann
nú síðustu míluna af leit hans, til
tiltekins lítils matsöluhúss.
Hann vissi ekki, að hann væri á
leiðinni til matsöluhúss N.N., vinar
síns, en hann hafði samt vitað, alveg
frá því hann yfirgaf Afríku, að hann
var á leið til N.N., og nú fann hann,
að hann var kominn mjög nálægt hon-
um.
N.N. vissi ekki, að gamli vinur hans
væri nokkurs staðar í námunda viö
hann, og þó — ef hann hefði veitt
atvikum kvöldsins athygli — hefði
Thomas Byrk©
hann ef til vill^ spurt sjálfan sig,
llivers vegna hann væri á fótum
klukkustund lengur en venja hans
var. Hann sat í einni stúkunni í Utla
þriflega verkamannamatsöluhúsinu
sínu, — litlu gullnámuna kölluðu
ættingjar konunnar hans það — og
hann reykti og horfði út í bláinn.
Hann hafði gert upp peningakassann
og skrifað matseðil morgundagsins
í mörgum eintökum, og það var ekk-
ert, sem aftraði honum frá því að
fara í rúmið eftir fimmtán stunda
vinnudag. Ef einhver hefði spurt,
hvers vegna hann væri lengur á fót-
um en venjulega, hefði hann fyrst
svarað, að hann vissi ekki til þess að
hann væri það, en síðan hefði hann
skýrt það þannig, af því að engin
önnur skýring var fyrir hendi, að það
væri til þess að fá sér eina pípu
áður en hann færi að sofa. Hann hafði
enga hugmynd um, að hann væri á
fótum og hefði dyrnar ólæstar, vegna
þess að gamall vinur frá Afríku væri
að leita hans og smánálgast hann, og
þyrfti á hjálp að halda.
Hann hafði enga hugmynd um, að
hann hefði skilið við dyrnar ólæstar
svo síðla kvölds — klukkan hálf tólf
— til þess að hleypa inn um þær
þjáningu og ógæfu
En einmitt þegar fjöldi klukkna
sendu frá turnum sínum dapurlegar
tilkynningar út í nóttina um ágrein-
ing sinn út af þessum tíma — klukk-
an hálf tólf — þá var þjáningin og
ógæfan í aðeins tveggja stræta fjar-
Iægð frá honum. Regnkápan, nankins-
buxurnar og skarpa, föla andlitið,
komu nær og nær með hverri mínút-
unni sem leið.
Þögn hvíldi yfir húsinu og götunni,
djúp þögn, rofin annað veifið af ýms-
um næturhljóðum — bílflauti — járn-
brautarskrölti úr f jarlægð — sem virt-
ist þó stundum jafnvel auka dýpt þagn
arinnar. Þögnin virtist umlykja húsið,
en hann veitti því enga athygli. Hann
tók ekki eftír klukkunum, og hann
íók heldur ekki eftir hinu hikandi
fótataki, sem nálgaðist húsið hans, fór
fram hjá því, sneri við, fór fram hjá
á ný og stöðvaðist. Hann veilti engu
öðru athygli en því, að hann var að
reykja siðustu pípu kvöldsins, og hann
sat í eins konar þokukenndri leiðslu.
sem hann kallaði íhugun, heyrnariaus
og bbndur gagnvart öllu, sem ekki
var í nánasta umhverfi hans. En þeg-
ar hönd var lögð á hurðarlokuna og
lokunni lyft, þá heyrði hann það og
leit upp. Og hann sá dyrnar opnast,
stóð upp og gekk í áttina til þeirra.
Og þar, rétt innan við dyrnar, stóð
hann allt í einu augliti lil auglitis
við þjáninguna og ógæfuna í líki hor-
aðrar mannveru.
Það er hræðilegt athæfi að deyða
náunga sinn. Á þeirri stundu, sem
morðið er framið, kann morðinginn
að hafa heilbrigða og sannfærandi á-
shæðu (að eigin áliti) til þess að
fremja verknaðinn. En tíminn og
umhugsun getur vakið iðrun. jafnvel
samvizkubit, og það getur fylgt hon-
um í mörg ár. Skoðaðar í ljósi and-
vökunótta kúnna ástæðurnar fyrir
verknaðinum að losna úr tengslum
við ÖIl skynsamleg rök, geta hætt að
sýnast raunverulegar ástæður og orð-
ið afsakanir eingöngu. Og þessar
nöktu afsakanir geta afklætt morð-
ingjann og sýnt honum sjálfan sig eins
og hann er í raun og veru. Þær geta
lekið upp á því að ofsækja sál hans,
og þær geta smeygt sér inn í hvern
afkima hugans og út í hverja taug,
í leit að henni.
Og sé það hræðilegt að deyða ná-
unga sinn og þola síðan sífellda nag-
andi iðrun vegna verks, sem unnið
TÍMINN - SUNNUDAGSBLAÐ
521