Tíminn Sunnudagsblað - 31.07.1966, Blaðsíða 14

Séð niður í Skúmsfungur ofan af Sandfelli.
okkar. Garnirnar eru þagnaðar. Þrest-
irnir syngja einir og stöku fluga tek-
ur undir. í skógum verður maður
meiri mannvinur en ella. Það er
verst hvað er lítið um þá á ísiandi.
En erlendir barrskógar með moldar-
flór og súrlykt geta ekki vakið þá
tilfinningu sem lágvaxinn íslenzkur
birkiskógur vekur. Þeir geta heldur
ekki kallað fram landslagið og gætt
það lífi eins og hann. Þeir fela líf
þess. En nytsemis-trúboðar skóg-
ræktarinnar hafa höggvið rákir í
birkiskóginn til þess að planta barr-
trjám og þær minna á gapandi sár.
Hér eins og víða annars staðar á
fegurðin að víkja fyrir nytsemdinni,
sem þess utan verður kannski aldrei
nema hugsuð nytsemd.
Hestarnir skokka léttan. Eldri
hrossin nema staðar í Hallslaut. Þau
yngri hafa gefizt upp í bili við að
ógna forystu þeirra og taka níður
með þeim. Hallslaut er fastur áningar
staður. Þetta er aflangur og stór
grasigróinn bali, sem á aðra hliðina
í Sandá en hina í svörtum og lífvana
sandi. Hér þykir fjallmönnum og fjall-
hestum gott að stanza fyrir pela og
gras. Og það hafa þeir gert frá
ómuna tiða. Varla mun sá maður
vera til í sveitinni, sem kominn er
til nokkurra ára, að hann hafi ekki
tyllt sér I þessa laut. Hún er sjálf-
sagður áningarstaður, því að áfram;
haldið inn í dalinn er sandur einn
lengi vel. Gamli vegurinn í í Þjórsár-
dal er rétt við, liggur í ótal hlykkj-
um inn sandinn, en nýi vegurinn til
Búrfells er eins og þaninn strengur
og þar þjóta bílar á óleyfilegum
hraða, því að þeir eru að gæta þess
að verða ekki of seinir inn í fram-
tíðina. Margt breytist í þessum dal
vegna Búrfellsvirkjunarinnar. Það
eitt að vita af hundrað mönnum í
dalnum breytir honum. Ekki svo:
Auðnarfegurð hans er söm, en hún
snertir öðruvísi. Menn verða sér hc-Id-
ur ekki eins meðvitandi um fortíðar-
sögu staðar, þegar nútíininn er í
deiglunni á sama stað. Þessi dalur,
sem fram til þessa hefur fyrst og
fremst talað máli fortíðarinnar, talar
nú jafnvel meira máli framtíðarinn-
ar. Þögn sögunnar er rofin og gamla
viðlagið —
Þá var öldin önnur, er Gaukur bjó
á Stöng,
þá var ei til Steinastaða leiðin löng.
— verður ekki eins áhrifmikið og
áður, þegar maður veit af stórvirk-
um athafnavélum í hlaðinu á næsta
fornbæ, Sámsstöðum. Mér hefur alltaf
verið erfitt að hugsa mér dalinn án
Gauks á Stöng og Hjalta Skeggja-
sonar á Skeljastöðum, en nú verður
enn erfiðara að hugsa sér hann án
Búrfellsvirkjunarinnar.
Ég spyr ekki Steina og Geira, hvað
þeir hafa farið hérna oft um. Ég
veit, að þeir vita það ekki sjálfir.
Allra sízt Geiri, sem hefur verið refa-
skytta í þrjátíu ár og átt hér leið
með fé guð má vita hvað oft. Hann
tínir í mig örnefnin í dalnum, jafn
óðum. Steini spilar undir. Eina veru-
lega vatnsfallið, sem við ríðum yfir
á leið inn dalinn er Fossá. Hún er
ekki vatnsmikil nú, en getur orðið
harðill yfirferðar á haustum, þegar
stórrignir eða í leysingum á vorin.
Dæmi eru til að fjallmenn á leið
til fjalls hafi orðið að dvelja nætur-
langt vestan megin við hana meðan
vatnsflaumurinn minnkaði, svo að
þeir gætu komizt yfir. En nú á hún
sem sagt engin ævintýri handa okkur.
Við þurfum að ríða lengra til þess
að finna þau.
Klukkan er níu að kvöldi. Við er-
um komnir í Hólaskóg, sem er eng-
inn skógur fremur en Bláskógar
skammt austar. Nöfnin eru ein eftir.
Trén horfin. Nokkrir grænir blettir
á girtri grastó skammt frá leitar-
mannakofanum sýna, hvert sum trén
638
T í M I N N — SUNNUDAGSBLAÐ