Tíminn Sunnudagsblað - 18.02.1968, Blaðsíða 2

Htur í skjðnum
Fyrir nokkru birtist hér í eim-
ihverju blaðanna mynd af heljar-
miklum skriðdreka á lækjarbakka.
í sjálfum læknum stóðu einkenn-
isbúnir menn og krökuðu með
prikum niður í vatnið, sem ekki
tók þeim þó nema í ökla. Fylgdi
sú skýring myndinni, að þetta
væru bandaríiskdr hermenn í Viet-
Nam að leita að sprengjum í lækn-
um, áður en þeir hættu sér út
í hann með skriðdrekann.
Rótt um þetta leyti hófu skæru-
liðar stórsókn, ruddust inn í borg-
ir landsins og komust alla leið
inn í sendiráðsbyggingu Banda-
ríkjamanna í Saigon, er þó átti að
vera svo rammgert vígi, að þangað
gæti enginn komist óboðinn. Þá
birtist í íslenzkum blöðum önnur
mynd frá Viet-Nam: Lögreglufor-
ingi í Saigon var í þann veginn
að skjóta fanga án dóms og laga,
með eigin hendi.
Ég held, að úr þessum tveim
myndum megi lesa mikla sögu.
Annars vegar sjáum við Banda-
ríkjamenn svo varfærna, að þeir
fara ekki yfir seytlu, viðlíka vatns-
mifcla og ofurlítinn bæjarlæk á ís-
landi, með hinar miklu vígvélar
sánar, án þess að kanna áður,
ihTOrt einhver háskinn leynist nú
ekki í þessari sprænu. Þetta er
kannski dálítið brosleg her-
mennska, einkanlega andspænis
þeirri vitneskju, að óvinirnir leika
hvarvetna lausum hala og virðast
fara allra sinna ferða. En þetta
á sér þó kannski eðlilega skýr-
ingu, ef betur er að gáð. Hinir
einkennisbúnu menn, sem. eru að
pota prikum sínum í lækinn, eru
sjáilfsagt ósköp venjulegir Banda-
ríkjamenn. Þeir hafa verið sendir
frá heimilum sínum og vandafóiki
í stríð í landi smáþjóðar í ann-
arri heimsálfu. Þeir hafa ef til
viill verið þarna árum saman. Öll
þessi ár hafa flugvé'ar linnulaust
látið rigna eldi og eimyrju yfir
bæi og byggðir þessarar þjóðar.
Ú.r þeim hefur verið varpað stál-
fMsasprengjum, sem tæta sundur
menn og dýr, benzínihlaupsisprengj
um, sem svíða ailJ.t og steikja, er
fyrir verður, eiturefnum, sem
brenna gróðurinn, jafnvel skordýr
um, sem valda eyðileggingu á mat-
björg manna. — Pyndingar fanga
firðast taldar sjáifsagðar, og varn-
arlaust fólk er skotið unn-
vörpum. Samt sem áður virð-
ast úrslitin engu nær en þegar
lieikurinn var hafinn. Það má í-
mynda sér, að við slíkar aðstæð-
ur eigi hinn aðkomni hermaður
sér helzt þær tvær óskir, að lifa
munaðarfullu lííi, þegar þvi verð-
ur við komíð, og sleppa lifandi
brott úr því víti, sem honum hef-
ur verið búið. Hann flanar ekki
út í lækinn. Hann á hér ekki' fyr-
ir neitt að berjast nema þrákelkni
einhverra fjarlægra stjórnarherra.
Alþýða manna í Suður-Víet-Nam,
sem honum var sagt, að hann væri
að berjast fyrir, er sýnilega að
meira eða minna leyti á bandi
skæruliðanna. Hann vill ekki hætta
Mfi sínu ótilneyddur. Og það er
eðlilegt eins og í pottinn er búið.
Frá sjónarmiði þeirra, sem
Randaríkjamenn eiga í höggi við,
horfir allt við á annan veg. Þeir
telja sig sýnilega eiga alit í húfi
— land þeirra er í veði og allt,
sem þeim er dýrmætt. Þeir hafa
séð heiimilí sín lögð í rústir og
vandamenn sína lagða að velli
með hinum hryllilegasta hætti.
Hinir válegustu viðburðir eru þátt
ur í daglegu láfi þeirra. Það hvarfl-
ar ekki að þeim að kraka í læki
lands síns. Þeir eru reiðubúnir að
fórna lífi sínu, hvar og hvenær
sem er, þvi að þeim er lifið
einskis vert, ef þeir bíða ósigur.
Þess vegna er enginn hörgull á
mönnum, sem ráðast hiklaust til
atlögu, þótt engar líkur séu til
þess, að þeir komist lífs úr þeim
leik. Lögregluforinginn, sem skýt-
ur varnarlausa fanga, hræðir þá
ekki, og þeir blikna hvorki né
blána, þótt stjórnin í Suður-Víet-
Nam komi upp aftökustöðvum á
torgum úti í borgum sínum.
Þetta er það, sem lesa má út
úir myndunum og fréttunum frá
Víet-Nam um þessar mundir. Og
það er staðfest með síendurtekn-
um tilkynningum bandarísku her-
stjómarinnar, sem reynir að friða
fóikið heima fyrir með því að tí-
unda mikið mannfall skæruliða og
hersveitanna frá Norður-Víet-Nam
og hampa því, hve manntjón
Bandaríkjahers sé í rauninni lítið.
Það kann vel að vera, að þess-
ar tiikynningar lægi óttann og
kvíðann meðal þess fólks í Banda-
ríkjunum, sem á syni sína, bræð-
ur, unnusta og eiginmenn í Víet-
Nam. En þær auka ekki hróður
Bandaríkjanna erlendis. Þær eru
aðeins vitnisburður uim kvöl, hörm
ungar og tjón, er löng styrjöld án
nokkuirrar fyrirsjáanlegrar niður-
stöðu, hefur i för með sér. Hún er
þeim mun ógeðslegri sem valköst-
urinn er hærri, og breytir þar engu
þótt flest líkin kunni að vera gul
aðhörundslit.
Hér skiptir pólitísk afstaða engu
máli. Grimmdin og viðbjóðurinn
hafa flutt þessa styrjöld út fyrir
þau mörk. Hver sá, sem lúrir á
einhverri mannslund, hlýtur ein-
faldlega að mótmæla, og mótmæl-
in geta ekki beinzt að öðrum en
stórveldinu, sem heldur uppi þess-
um villimannlega hernaði í landi
smáþjóðar í annarri heimsálfu.
Hver bundinn fangi, sem dreginn
er yfir sjónvarpsskerminn, er hróp
andi ákæra gegn þeim, sem seild-
ust yfir heilt veraldarhaf með
morðtól sín, og hvert andlit, sem
þar afmyndast af kvöl, safnar
glóðurn elds að höfði þeirra.
Það glapræði, að magna þessa
styrjöld, verður ekki aftur tekið.
Hálfu óhugnanlegra stærilæti er
þó að halda henni áfram á sama
veg og áður, þegar í það óefni er
komið, er engum fær lengur dul-
izt.
J.H.
Þeir, sem hugsa sér
aB halda Sunnudags-
blaðinu saman, ættu
að athuga hið fyrsta,
hvort eitthvað vantar
í hjá þeim og ráða bót
é bví.
122
T f M I N N — SUNNUDAGSBLAÐ