Tíminn Sunnudagsblað - 18.02.1968, Blaðsíða 6

mannsefni handa einkadót-tui inni
á Kolimúla, eflaust eignalaus, en
ekki frábitinn mannlegu eðli frek-
ar en önnur mannanna börn.
Heiniasætan kannski álitlegur
kvenkostur og ekkert óeðlilegt, að
litið vaeri til hennar hýru auga.
En hvernig hún hefur litið út,
veit enginn. í öllum sóknarmann-
tölum fær hún góðan vitnisburð
hjá prestunuim, nema þessi ár hjá
séra Hjálmari.
Árið eftir veru Arngrims á Kol-
múla fæðir Ásdís dreng í foreldra
húsum 21. október 1817, og er
hann skirður Gissur. Hann dó
fjmni daga gamall, 26. október.
Árngrímuir meðgekk faðernið.
Næstu þrjú ár er Arngrímur á
næstu grósum við Ásdísi á Kol-
múla. Hann er á Vattarnesi og
Haiframeisi. Þau ár hefur hann
þurft að þræða krókóttar leiðir,
bæði til sjós og lands, því að sjó-
maður hefur hann verið eins og
allir, sem þar hafa verið. Ekki
veit ég, hvor Ileiðin hefur verið
honum erfiðari, Seleyjar- og
Vattarnesálar eða krókaleiðirnar
að Kolmúla. En eitt er víst, að
þau hafa ekki alveg verið búin
að gleyma hvort öðru, því að 20.
marz 1820 fæðir Ásdís á Kolmúla
annan dreng, sem skírður er Giss-
ur. Faðirinn er enn Armgrímur
Jónsson, og meðgekkst hann við
faðerninu: „Þeirra beggja 2. lausa
leiksibrot.“
Þarna er þá kominn syndason-
urinn, sem ég minnist á áður, og
mætti eins vel segja týndi ættlið-
urinn, því að ég hef heyrt um
flest þessi langömmusystkini mín
getið og vitað um þau, en aldrei
heyrt minnzt á þernnan Gissur.
Ekki getur nú farið hjá þvi, að
manni detti í hug, að meira hafi
verið á milli þeirra Ásdísar og
Arngríms, heldur eri rétt að eiga
þessa tvo drengi. Það var nefni-
lega ekkert óalgengt á þessum
tíma, að fólk fékk ekki að ráða
sór sjálft í makavali. Og hefur
Hklisga verið svo hér, jafnvel hugs
anlegt að viðkomandi aðilar hafi
efcki verið fæddir, þegar fyrirhug
aðar voru giftingar þeirra.
Úr þessu fer nú að síga á ó-
gæfuhliðina hjá Arngrími. Honum
er vísað frá sakramenti, svo að
Ihunn hefur efcki fengið að biðja guð
almáttugan fyrirgefningar á synd-
um sínum fyrir framan aitarið í
Kolfreyjustaðarkirkju. Séra Hjálm
ar hefur séð um það. En Arngrím-
126
ur hefur kannski verið sama, vit-
að sem var, að guð heyrði stund-
um illa, enda búinn að snúa á séra
Hjálmar, imeð seinna bameignar-
broti sínu — líka erfitt fyriæ séra
Hjáimar að standa vörðinn, þar
sem StaðarfjaH var á milli í aliri
sinni hæð og Vattarnesskriður hin
um megin frá með alla sína ára
og djöfla.
Hið síðasta, sem séra Hjáknar
vísar veginn með Arngrím Jóns-
son, er það, að hann skrifar neð-
an undir sóknarmanntalið 1820,
að ég held, að hann sé burtræk-
ur úr Kolfreyjustaðarsókn í þrjú
ár.
Þeir voru ekkert ókunnir, séra
Hjálmar og Arngrhnur. Þegar
Hjálmar kom fyrst til Fáskrúðs-
fjarðar, bjó hann nokkur ár í Döl-
um. Arngrímur var þá Hka í Döl-'
um, ýmiist talinn vinnumaður eða
niðursetningur.
Arngrímur hetfur sennilega ekki
gert sór ferð að Kolfreyjustað til
þess að kveðja séra Hjáknar eða
láta hann vita, hvert fara átti,
þvi að prestur virðist ekki vitar*
hvert hann fór. Enda nokkuð löng
leið framundan og nóg annað að
gera en að kveðja prestinn. En
einu gleymdi Arngrímur ekki, þeg
ar hann fór. Hann átti móður á
lífi, sem var hálfsjötug, þegar hér
var komið —og líklega eini vemd
arvætturinn. Hana tók hann með
sér.
Næst finn óg Arngrím árið 1821.
Þá er hann á förum frá Djúpa-
vogi að Ketilsstöðum á VöHum og
móðir hans með honum. Fylgdar-
maðurinn ekki af lakara tagi, sjálf
ur sýsliumaður Suður-Múlasýslu,
sem þá var Ilans Tvede. Hann hef-
iur þá lent sem sakamaður til
Djúpavogs, þar sem sýslumaður-
inn hafði þá aðsetur, en var að
flytjast búferlum að Ketilsstöðum
þetta ár.
Ekki hef ég skoðað sakaskýrsl-
ur Suður-Múlasýslu frá þessum
tíma og má ef til vill finna þar
eitthvað fleira brotlegt á Arngrím,
svo að sagan um hann er kannski
ekki nerna hálfsögð. Ég fylili hana
kannski seinna. En ekki virðist
hann hiafa þurft að ílengjast lengi
undir handarjaðri Hans Tvede.
Sýslumaður hefur látið nægja að-
stoð hans við flutningana að Ketils-
stöðum, því að hann er kominn
vinnumaður að Kambshjáleigu í
Háissófcn stuttu á eftir.
Hann er svo í Kambshjáleigu
vinnumaður og 3. desember 182®
kvænist bann heimasætunni _ 1
Kambshjáleigu, sem heitir Guðrún
Jónsdóttk. Fædd er hún um 179®
í Urðarteigi í Berufirði, og vorU
foreldrar hennar Jón Jónsson>
bóndi í Urðarteigi 1784, Fossárdal
og síðast i Kambshjáleigu, fsedd-
ur 1755 á Stafafelli í Lóni, dó 1
Kambshjáleigu 20. desenibet
1828, og kona hans Margrét, f®dd
1755 á Ásunnarstöðum í Breiðdan
dó 18. maí 183*7 í Stekkjahjáleig11’
Erlendsdóttir bónda á Ásunnarstóo
um. Er af Ásunnarstaðaætt og reK
ég það ekki lengra.
Arngrímur og Guðrún bjuggu
svo í Kambshjáleigu eitt ár, s*ð'
an í Stekkjahjáleigu, og áttu þeSfil
börn:
1. Þórður, f. í des. 1826 i Kamhs
hjáleigu.
2. Margrét, f. 24. febr. 1829 1
Stekkjahjáleigu.
3. Katrín, f. 26. sept. 1830 1
Stekkjahjáleigu. .
4. Sigríður, f. 23. maí 1833
Stekkjahjáleigu. ,
5. Arngrímur, f. 31. ág. 1®®
í Stefckjahjáleigu.
Arngrímur Jónsson bóndi
Stekkjahjáleigu dó 7. septernbe
1843. Guðrún, kona hans, brá Pa
búi og lenti á ýmsum bæjum, eð
börnin hingað og þangað á na'
læga bæi og sveitir, og segi 03
ekki meira af þeim hér.
Þó ætla ég að geta þess, að el'
dóttir hans, Katrín, sem alin va
upp hjá mektarfólki þarna sú®°_
frá og giftist þar, hefur aí el11
hverjum ástæðum verið látin fe ‘
nafn föður síns, því að þegar hu
giftist, er hún skrifuð Úau
dóttir og al'ltaf síðan. En ég seÁ
þá bara eins og einn gamall fr®*‘
af ætt Ásdísar á Kolmúla sagð _
„Guð blessuriin veit, hvernig han
á að hafa það“. Því að þrjú bór
átti hún og dóu þau öll á un®_
um aldri og hún sjálf að því
asta, og þar með er allt
gleymt.
falið og
Margt bendir til þess, að
ný garnla Hallsdóttir á Kolmu
hafi verið með í ráðum um a ,
ferðina við Arngrím. Eitt aí P u
er nafnavalið á börnunum- ^a
bera nafn afa hennar. Hún hm
ef til vill haldið á þeim me°
sóra Hjálmar baðaði kollana.
það veit enginn. , ^
Gissur ArngrHnsson er svo~á A
múla hjá ömmu sinni og he
eflaust verið ömmubarn. Hanri
T f M I N N — StNNUDAGS^'0