Tíminn Sunnudagsblað - 11.08.1968, Qupperneq 4

„(SLANDI ALLT"
I meira en hálfa öld hefur kvikmynd af íslenzkum glímumönn-
um á Ólympíuleikjum fengið að rykfalla í Stekkhólmi. Nú hefur
hún verið dregin fram í dagsljósiS og send hingað heim, og var hún
nýlega sýnd í sjónvarpinu.
För þessara manna var á sínum Hma mjög söguleg. Þeir urðu
að vera einbeittir og samtaka til þess að fá að koma fram á leikj-
unum sem sjálfstæðir íslendingar, en ekki danskir þegnar. Eru
til góðar samtímaheimiidir, til dæmis í íþróttablaðinu Þrótti, um
frammistöðu þeirra, en þar sem þau skrif munu nú í fárra manna
höndum, varð einn þátttakandinn, Guðmundur Kr. Guðmundsson,
góðfúslega við þeim tilmælum að fræða ckkur nokkuð um hana,
og anda þeirrar tíðar.
ÞaS var mikill vor'hugur í ís-
lendingum á fyrstu árum þessar-
ar aldar. í ungmennafélögunum
blómgúðust göfugar hugsjónir.
Æskufólkið þráði þá stund, að ís-
land yrði frjálst og fullvalda ríki.
Hvítblái fáninn var sameiningar-
táknið, sem allir voru stoltir af
Þegar leið að Ólympíuleikum
1912, sem haldnir skyldil í Stokk-
hólmi, langaði marga til þess. að
íslendingar gætu tekið þátt í þeim
á þann veg að yrði landi og þjóð
tii sóma Ungmennafélagarnir
norðlenzku nöfðu fengið því áork
að, að íslendingar tóku þátt í
Ólympíuleikunum í Lundúnum,
nokkrum árum fyrr. Gliman var
sú íþrótt, sem íslendingar höfðu
iðkað öld im saman, öllum íþrótt-
um islenzkari, og nú sýndist mörg
um ráð, að við sendum á Ólympíu-
leikana í Stokkhólmi flokk manna,
sem gæti sýnt öðrum þjóðum þessa
sérstæðu íþrótt Dönsk , yfir-
völd vildu, að slíkur flokk-
ur fylkti sér undir merki
Stór-Dana. en eftir harða baráttu
var dregizt á, að íslendingar
fengju ef til vill að ganga undir
eigin merki
Var nú valinn tii íararinnar átta
manna hópur. Danir sendu á þriðja
hundrað, en ekki leyfðu fjárhags-
ástæður, áð fleiri færu héðan.
Þessir átm voru: Axel Kristjáns-
son, Halldór Hansen, Hallgrímur
Benediktsson, Jón Halldórsson,
Kári Arngrimsson, Magnús T. Kjar-
an, Sigurjón Pétursson og ég
Nú erum við Haildór Hansen og
Jón Halldórsson orðnir einir eft-
ir á lífi.
Við áttum sem sagt að sýna ís-
lenzka glímu, en auk þess var Jón
skráður til keppni í spretthlaupi
og Sigurjón í grísk rómverskri
glímu. Þjálfara höfðum við engan
og æfðum á eigin spýtur nema
Sigurjón. Hann fór utan í febrúar
til að stunda rómversku glímuna
undir leiðsögu kennara og jafn-
framt fól hið nýstofnaða Í.S.Í. hon-
um að fá staðfestingu á loforðinu
um, að vjÖ mættum ganga fram
undir eigin merki Rak hann
erindið af harðfylgi, ehda veitti
ekki af.
Við glimumennirnir sigldum .
byrjun júní með e/s Botníu til
Kaupmannahafnar. En þar höfðum
við skamma viðdvöl þvi ekki vild-
um við fyrir nokkurn mun verða
samferða dönskum iþróttamönnum
yfir sundið og ennfremur lék okk-
ur hugur á að komast sem fyrst
til Stokkhókns til að geta kynnt
íþrótt okkar og þjóðerni áður en
Ólympíuleikarnir hæfust. í Maga-
sin diu Nord fórum við þó og
keyptum okkur allir eins hatta,
hvíta með bláa borða, og bárum
þá jafnan til heiðurs við ættjörð
okkar. Margir tóku eftir þeim,
ýmsir spurðu um litina og við
„settum þeim fyrir hugskots-
sjónir snækrýnda bláfjallageim-
inn heima.“ segir i samtimaheim
ild.
Að morgni dags þann 25. júná
komum við til Stokkhólms. Þar
vorum við öllum ókunnugir, en
otkkur gekk vel að vekja athygli
blaðamanna á okkur. Glímdum við
fyrir nokkra þeirra, og strax dag-
inn eftir k<>mu greinar og myndir
ÓLYMPÍUFÖRIN 1912
RIFJUÐ UPP AFTUR
í fimm dagblöðum, þar sem glím-
unni var hælt og okkur sjálfum
. fyrir gerv.'leik.
Nú var það, sem mest reið á, að
fá það endanlega samþykkt, að við
mættum við setningu Ólympíu-
leikanna icoma fram sem sjálfstæð-
ast og bera fyrir okkur tréspjald
á stöng, áletrað ísland. Formaður
dönsku Ólympíunefndarinnar
(sænska neíndin vísaði jafnan til
hennar), Fritz Hansen áð nafni,
snerist gegn okkur ai alefli og
harðneitaði að taka tillit til loforð-
anna, sem Sigurjóni hafði tekizt að
kría út.
En Jón Krabbe skrifstofustjóri í
Höfn hafði fyrr reynzt okkur hjálp-
legur, og útvegaði hann hið þráða
leyfi hjá danska innanríkisráðherr-
anum, sem skrifaði sjálfur undir.
En ógn og skelfing! Sá hái herra
hafði notað blýant við undirskrift-
ina, og sæns'ka Ólympíunefndin
þóttist ekki geta tekið s.kjalið gilt,
enda þorði danski sendiherr-
ann ekki að ábyrgjast það.
Við íslendmgarnir stóðumst þetta
nýja skakkafall eins og klettar, und
irskriftin var staðfest, með sim-
skeyti, og þá loks fékkst viður-
kenndur hmn langþráði tréskjöld-
ur með nafni íslands.
Nærri má geta, áð við vorum
kampakátú að þessum sigri unn-
um. Við höfðum fengið okkur
fálkamerki i skyrturnar í stað
dansks fána, nafn ættjarðar okkar
var prentað í leikskrána með hin-
um, sem hlut áttu í mótinu. og
við h'lökkuðum til að ganga sem
íslendingar undir tréstönginni okk
ar fram fyrir Svíakóng og hinn
geysilega mannfjölda, sem ævin-
lega er viðstaddur setningu Ólym-
píuleikja.
Sú hátíðlega athöfn átti að fara
fram að morgni þess 6. júní á
aðalleikvanginum. Við áttum
að ganga þangað inn frá nálægum
íþróttavelli.
Á tilteknum stað og stundu vor-
um við reiðubúnir, og í sólskins-
skapi.
En þá kom allt í einu bréf frá
óvini okkar, Fritz Hansen, þess
efnis, að við yrðum að ganga í
miðjum flokki Dana með merkið
580
T I M I N N — SUNNUDAGSBLAÐ