Tíminn Sunnudagsblað - 10.11.1968, Blaðsíða 2

rl
Þíjtur í
Kafni svín í eldsvoða, er öll-
um Ijóst, að sá, sem þau
missti, hefur orðið fyrir tjóni.
Komi upp hvimleið og skaðsöm
pest í búpeningi, gera menn
sér grein fyrir því, að hún
kann að vaida þungum búsifj-
m, og reyna að stöðva hana
eða kveða niður í tæka tíð.
Telji forráðamenn þéttbýlis-
svæðis svo komið íramvindu
mála, að nauðsynlegt sé að upp
ræta þar sauðfé, liggur við, að
til sviptinga komi. í slíkum
tilvikum sjá menn gerla, hvað
missiist eða getur glatazt.
Færri virðast setja það svo
mjög fyrir sig, þótt fólk miss-
ist. Ég hef ekki í huga bana-
slysin, því að þau hörmum við
öll og ég er ekki að vekja at-
hygli á krabbameinsdauðanum
og kransæðastíflunni, sem ok'k-
ur stendur vissulega stuggur
af, að minnsta kosti þegar fram
á ævina kemur. Ég gæti haft
í huga, hve tómlát við erum um
það á sumum sviðum, að ung-
viðið verði allt að svo sæmi-
legum mönnum sem það hefur
uppiag til, eða hve ósárt okk-
ur sýnist um það, þótt fólk fari
í hundana. Ekki var það samt
þetta, sem fyrir mér vakti, þótt
svo mætti vera. Ég er að tala
um fóikið, sem flyzt úr landi
og ef til vill kemur aldrei heim
aftur, nema þá með viðlíka van
höldum og urðu á þeim, sem
Tyrkir rændu forðum. Þó mun
ekki glær gleypa meiri auð úr
eigu lands og þjóðar með öðr-
um atvikum. En pví gefa fáir
gaum. Þess vegna er varla
að slíku vikið í blöðum lands-
manna i smáletursdálki, þótt
þúsund manns flytjist úr landi
á ári en tólf álna greinar skrif
aðar um .sauðfjárbannið í
Reykjavík og rækilega sagt frá
ömuriegum dauða svínanna og
tjóni eiganda þeirra, og skal
ég vissulega úr hvorugu lit-
ið geua. Það er helzt, að minnzt
er á óreiðumenn, sem strjúka
skjðnum
frá syndum sinum til Suður-
Afriku, án þess að bíða eftir
fyrirgefningu.
Þjóðhagsfræðingum reiknast
svo til, að hver átján ára ungl-
ingur hafi kostað þjóðina tvær
til þrjár milljónir króna. Fari
úr landi þúsund menn, sem til
þess verðgildis verða færðir til
jafnaðar, skiptir tjónið tveim
eða þrem milljörðum, og er þó
ekki til þess litið, hvað þetta
fólk hefði unnið landi sínu
heim-a umfram tilkostnað í
bernsku og æsku, ef það hefði
ekki sópazt burt. Einhver
myndi reka augun í slíkt tap,
ef það væri fólgið í verðfalli
á lýsi eða aflatregðu á síldar-
miðum. Dregur þó manntapið
lengri hala á eftir sér en tíma-
bundin skerðing á atvinnutekj-
um.
í framhaldi af þessu ber að
lita á annað. Þjóðhagsfræðing-
ar hafa einnig komizt að þeirri
niðurstöðu, að þjóðin gæti lif-
að betra lífi, ef hún væri fjöl-
mennari, þar eð óhjákvæmileg-
ur tilkostnaður dreifðist þá á
herðar fleira fólks, án þess að
vaxa að sama skapi. Þeir ætla,
að sem næst sex hundruð þús-
und sé sá mannfjöldi, er hér
gæti lifað beztu lífi við nýtingu
þeirra auðlinda, er við eigum
og nú verður komið auga á. Að
því marki sé hverjum einstakl-
ingi hagur að fólksfjölgun, en
upp úr því fari aftur heldur að
hníga á hinn veginn, ef ekki
kemur til einhver tekjulind,
sem nú er örðugt að sjá fyrir.
Uppeldiskostnað þess fólks,
sem brott flyzt, er því að reikna
sem peningana í glerverksmiðj-
una, glatað fé, og sjálfur brott-
flutningurinn spyrnir gegn því,
að þjóðin nái á eðlilegu árahili
þeim fjölda, sem henni er hag-
felldastur og í beztu samræmi
við landshætti og auðsupp-
spieftur.
Þetta er þó ekki nema hálf
sagan. Margir þeir, sem ílend-
ast erlendis, eru þjóðinni miklu
dýrari og þaðan af dýrmætari
en meðaJunglingur: Ungir
menn, karlar og konur, er lok-
ið hafa iöngu og kostnaðarsömu
námi í fræðum, sem hér þarf
að rækja, hagnýtum og hug-
iægum. Þar fer ekki aðeins for-
görðum mikiU uppeldiskostn-
aður og menntunarkostn-
aður, og 'þar á ofan vonin í
starfi þessa fóik,s, heldur er
einnig verið að þynna út hæfi-
leika þjóðarinnar um ókomnar
aldir. Þetta er vaxtarbroddur
þjóðstofnsins, fólk með gáfur
og dugnað, gætt því, sem bezt
býr í erfðaeðli þjóðarinnar, og
öðrum láklegra til þess að skila
því landi, er breppir það, góð-
um niðjum.
Það er dapurleg saga, að
stundum er fólk með slíka verð
leika fiæmt úr landi, hálfvegis
og beinlinis, og öðrum meinað
heim að koma til starfa af þvi
tagi, er þeir hafa varið öllum
æskuárum sínum til að nema.
En auk þess eigum við í höggi
við ríkar þjóðir, sem stunda
eins konar mannrán.
Það er talað um fjárhagsað-
stoð, sem þessar þjóðir sumar
veiti öðrum smærri, en sann-
leikurinn mun sá, er öll kurl
koma til grafar, að þær taka
sitt endurgjald margfalt í holdi
og blóði, þekkingu og starfs-
orku. Marshalishjálpin svo-
nefnda, sem kom í hlut íslend-
inga, mun til dæmis hafa verið
létt á metum á móti stúlkunum,
sem svipt var brott héðan á
stríðsárunum og upp úr þeim,
og raunar æ síðan. Það er auð-
sætt á hvorn hallar.
Þeir sendimenn útlendra
þjóða, sem hingað koma til að
róa að útflutningi, arftakar Am
eríkuagentanna, sem tóku þókn
un á hvert höfuð, eru okkur
viðlíka gestir og forfeður okk-
ar Keltum, þegar þeir gengu á
land á Bretiaifdseyjum í forn-
Framhald á 906. siðu
890
T f 81 1 N N - SUNNUDAGSBLAÐ