Tíminn Sunnudagsblað - 10.11.1968, Side 10

leggja hestana og ferja féð á gafl-
kænum. Ekki var þó tæknin meiri
en svo árig 1905, að hjólinu, sem
kaðallinn lék á, og það var aðeins
eitt, var snúið með handafli einu.
Fyrsti ferjumaðurinn var Guð
mundur Þorfinnason, bóndi á Litla
Steinsvaði. Guðmundur var karl-
menni með afburðum, en samt
skildum við aldrei í því, hvernig
hann orkaði þessu djöflaverki.
Stundum gengum við tveir á sveif-
ina meðan Guðmundur fékk sér
hressingu hjá einhverjum okkar,
og gekk okkur þó bæði seint og
illa.
„Er nú ekki bezt, að ég hvíli
ykkur“, sagði þá Guðmundur, tók
af 'okkur sveifina, og okkur fannst
hann snúa henni jafnauðveldlega
og hakkavél.
Sjálfsagt kom hér til lagni með
afli.
Nú gekk ég sjötugur að sveif-
inni og sneri enn hraðar en Guð-
mundur. En munurinn var sá, að
nú var enginn kaðallinn, sem
þyngdi. Þeir tóku mynd af mér
við þetta, en helzt hefði það þurft
að vera kvikmynd.
Þarna var myndað og mælt.
Einnig fófum við að Þinghöfða,
hinum forna þingstað Fljótsdals-
héraðs, þar sem Krakalækjarþing
var háð. fiöfði þessi er fast við
íljótið, fallegur, en nú lítt gróinn
grasi. Brekkan framan í honum er
vel til þingbrekku fallin og neðan
við hana er gróið land, og þar sjást
búðarrústirnar enn mjög greini-
lega. Ég steig sumar af þeim, og
munu hinar stærstu þeirra eigi
hafa yerið minni en fjörutíu fer-
metrar að flatarmáli.
Svanur sonur minn kom á hesta-
mannamót, sem haldið var eystra,
því að hann er maður altekinn af
hrossasótt hinni nýju, sem ég hef
áður nefnt. Fór ég með honum
á mótið, með böggum hildar þó,
því að ekki vissi ég, hve miklu
móteitri ég hafði yfir að ráða Mót
þetta fór vel fram og skipulega,
og mátti þar sjá margan fák með
reisn og tigulegan gang. Það
• hryggði mig þó, hve mér virtust
' margir sitja hesta sína illa,
. miklu gegnir að menn sitji hesta
sæmilega. Jafnvel sumir Iíornfirð-
: ingarniir, sem löngum hafa átt gott
■ hestakyn og voru þarna með gæð-
j inga, voru undir þessa sök seldir.
; Hrifnastur varð ég af hesti þeim,
• er hin fræga Koltorún sat, og enga
; konu á íslandi veit ég sitja hest
fl98
eins vel og hana. Þó má ekki
gleyma heimasætunni frá Tókastöð
um — hana vil ég telja næsta.
Gæðingur Kolbrúnar líður mér
ekki úr minni. Hann vfrtist hafa
til að bera allt það, sem prýða má
einn hest — reisn, gang, ljúfa
framgöngu. Göfgin geislaði af
honum. En það gengur glæpi næst
að leggja svo göfugan hest, sýni-
lega ekki fullþroskaðan, í kapp-
reið. Ósigur getur leitt til þess, að
slíkur hestur bíði hans aldrei bæt-
ur. Á uppvaxtarárum mínum
kynntist ég mörgum hinum beztu
hestum á stóru svæði austen lands,
því að faðir minn hafði þá til tamn
ingar. Þeim var. eins ög orðtakið
sagði, „komið í klofib á Pétri“.
Aðeins einn af þessum hestum öll-
um get ég lagt til jafnaðar áður-
nefndum hesti — Hjartarstaðar-
Blesa, eftir að faðir minn hafði
breytt honum úr villidýri í þann
gæðing, sem hann varð. Þó grun-
ar mig, að harka og skap Blesa
hafi verið meira. En mikið vndi
hafði ég af þessum degi, þrátt fyr-
ir moldrok.
Sannarlega er kominn tími til
þess, að hesturinn, sem gerði
kleift að byggja landið, sé hafinn
til vegs í sveitum þess og afmáð
hið svívirðilega og illmannlega orð
tak: „að ganga sér til hiiðar". í
þess stað ættu menn að tala um
að láta hesta ganga sér og eigend-
um sínum göfgi og heilbrigði.
Við höfðum misst allt tímaskyn
um daginn, og það var komið
fram yfir kvöldverðartíma, er við
komum að Eiðum. En þar lágu þá
þau boð, að okkar biði rjúkandi
steik á Seyðisfirði. Og ekki dugði
að svíkjast undan merkjum og
þess vegna var slegið í á ný.
Þetta var töluvert annað en
þekktist í uppvexti mínum. Þá var
hlutskipti mitt að rorra með Iest
í tólf klukkutíma, og þá voru Seyð
isfjarðarferðir ekki nein steikar-
gleði.
,Á Fjarðarheiði sáum við hræ af
snjóbíl, sem Svani hafði verið gef-
ið, en hann gaf það aftur Vil-
hjálmi, syni sínum, og tók mynd
af honum við stýrið. Þetta var
mjög skemmtileg ferð, og fórum
við aftur í Eiða um nóttina. Dag-
inn eftir ók Svanur okkur til
Borgarfjarðar, hins fyrirheitna
lands Vilhjálms, sem farinn er
að lykta af steinum.
Um Borgarfjörð mun ég lítið
fcda að þessu sinni, enda hef ég
oft gert það áður. Viðreisnin virð-
ist vera að komast þar á hátind
og ekkert að gera á neinu sviði.
Sæmilegur afli var þar þó, en hag-
fræðin hafði mælt svo fyrir, að
fiskur undir tólf þumlungum
skyldi forboðinn. Um næstu helgi
á eftir kom svo ný dagskipun, og
var þá fiskur sá, sem Jón Hregg-
viðsson kallaði á stærð við hross-
skökul, bannfærður og eins þótt
meiri stærðar væri.
Aldrei þessu vant færði ég Aust
firðingum, og þá ekki sízt Borg-
firðingum, gott veíjur. Áður hef
ég oftast komið þangað með norð-
austanátt, sem er illrar ættar.
Frétzt hafði, að.ég væri á leiðinni
og kvöld eitt hafði farið að brydda
á þokuslæðingi:
„Átti ég ekki á von,“ sagði þá
einhver — „norðaustrið, Halldór
kemur með þann þokka að vanda.“
En þetta rættist ekki sem betur
fór, heldur var hitinn tuttugu og
tvö og tuttugu og þrjú stig þá
daga, sem ég dvaldist á Borgar-
firði. Maður heyrði grasið spretta.
Sjálfsagt hefur þó verið kal þarna,
en um það spurði ég lítið.
Svili minn býr á Hvannstóði,
innsta bæ í firðinum, og þar sást
varla stingandi strá á ræktaðri
jörð. Þó var sá hugur í honum
og sonum hans, að þeir höfðu
nokkra hektara í sáningu.
Hvannstóðsmenn eru, ásamt öðr
um, að leggja undir sig Loðmund-
arfjörð, og ætla að hafa þar fé á
fóðrum í vetur. Gras grær enn, þar
sem guð er einn um jarðræktina.
Sá viðburður varð á meðan ég
var í Borgarfirði, að dýrindisgrjóti
var stolið frá vini mínum, Þórði
hreppstjóra. Hann hafði farið til
Húsavíkur með syni sínum og
tengdadóttur. Þau höfðu tínt þessa
steina á leiðinni og skilið þá eftir
hjá vörðu. En er þau komu aftur
frá Húsavík, var hver einasti
steinn horfinn. Spaugilegast var,
að um kvöldið fékk Þórður kveðju
frá aðkomumanni, er talið var, að
hefði verið þarna á ferð. Enginn
gat þó leitt að því rök, að hann
hefði valdið grjóthvarfinu. Þetta
sýnir, hve grjót er farið að ganga
í augun á fólki.
Undanfarin tvö ár hefur verið
örtröð af fólki, sem leitað hefur
til Borgarfjarðar, bæði til þess að
sjá fegurð hans og leita steina.
Sumir Borgfirðingar hafa bæði í
gamni og alvöru viljað kenna mér
Framhald á 910. síSu
'ÍMINN - SUNNUDAGSBLAÐ