Tíminn Sunnudagsblað - 01.03.1970, Page 14

af henni gerðist saga, sem ekki er
imeð öilu ómerk, en hvergi hefur
verið skráð og tekur nú senn að
fyrnast.
Hiin var eitthvað fimmtán eða
sextán ára, þegar hún kom í vinnu
mennskuna til foreldra minna, en
ákaflega bráðþroska og glæsileg,
hvar sem á hana var iitið. Og
ekki vantaði fjörið né .dugnaðinn.
Léttleika hennar og snerpu var
lengi við brugðið fyrir vestan.
— Það hefur þá líklega rótað
eitthvað við ungu mönnunum í
plássinu, að fá slíka aðkomu-
stúlku?
— Já, biddu fyrir þér. Einn
bauðst til þess að kenna henni
dönsku, annar vildi fyrir hvern
mun kenna henni ensku, og satt að
segja, held ég, að hún hafi lært
talsvert í þessum málum hjá báð-
um þessum piltum. En kjör vinnu-
kvenna voru nú ekkert ákaflega
glæsileg um þessar mundir. Svona
þetta þrjátíu til fjörutíu krónur í
kaup um árið, og svo eitthvað of-
urlítið af klæðnaði. En til var ein
tekjulind, sem grípa mátti tfl, ef
„heppnin" var með: æðarfuglinn
var stranglega friðaður og það
var auglýst í þorpinu af hiutað-
eigandi yfirvöldum, að hver sá
maður, sem staðið gæti annan
mann að æðarfugladrápi, fengi tiu
krónur fyrir það að ljósta upp um
verknaðinn .Tíu krónur í beinhörð
um peningum. Það var þriðjungur.
eða að minnsta kosti fjórði partur,
af vinnukonukaupi í heilt ár. Þetta
gat verið freistandi. Minna mátti
nú gagn gera.
Nú er það einn góðan veðurdag,
eitthvað einu eða tveimur árum
eftir að stúlka þessi kemur til for-
eidra minna, að hún segist hafa
séð það með vissu, að skotið hafi
verið á æðarfugl, örskammt und-
an landi, og hann hafi áreiðanlega
drepizt, en ekki sá hún skoftnann-
inn, enda viðbúið, að hann hafi
legið í leyni. Biður' hún nú um
leyfi til þess að skreppa til ísa-
fjarðár, sem er örskammt. En
pabbi og mamma voru eitthvað
treg til þess að leyfa henni að
fara, enda mun þau hafa grunað,
hvað undir bjó. Láta þau samt að
lokum til leiðast, en*með því móti
þó, að hún lofi því að fara ekk-
ert að skeggræða um æðarfugla-
dráp þar í stað. Stelpa lofar þessu,
en með semingi þó. Þegar hún
kemur heim aftur, er hún auðvit-
að undir eins spurð að því, hvort
hún hafl nökfcuð farið á fund
sýslumanns. „Nei. En ég mætti
honum á götu“, svarar stelpa.
(Taktu nú eftir: Það var svo sem
auðvitað, að það hefði verið sýslu-
maðurinn, sem rakst á hana á göt-
unni, en ekki hitt, að hún hefði
farið til hans. Svona er þetta kven-
fólk ævinlega!)
Jæja — nú er ekki að orðlengja
það, að dagmn eftir kemur sýslu-
maður frá ísafirði í Hnífsdal og
setur rétt. Þangað var vinnukona
foreldra minna auðvitað köfluð
sem vitni, og síðan hver sá mað-
ur í þorpinu, sem hugsmlega gat
verið sökudólgurinn. Það sannað-
ist fljótlega, hver sá seki var, og
það var þá enginn annar en leyni-
legur unnusti stúlkunnar, sem
komið hafði þessu af stað. Hann
borgaði sektina, þessar tíu krónur,
og þær runnu beint í vasa henn-
ar í verðlaun. En trúlofuninni
sagði hann upp samdægurs. Svo
harmsögulegt varð nú þetta réttar-
hald. Og ekki bætti það úr ská'k,
að vesalings stúlkan fékk af þessu
viðurnefni, sem loddi við hana fyr-
ir vestan upp frá því.
— Varð hún svo virðuleg frú
þarna hjá ykkur eftir þetta?
— Nei. Ekki nú aldeilis. Eitt-
hvað hálfu ári síðar flutti hún til
Kaupmannahafnar, eyðilögð yfir
þessu öllu saman. Og nú Iíða nokk-
ur ár, svo að ekkert fréttist til
hennar .Eitthvað þremur árum síð
ar komumst við svo að því hjá
ættingjum hennar, að hún sé kom-
in til Ameríku .Og enn líða árin,
eitt af öðru, og við fréttum ekk-
ert af okkar ágætu vinnukonu.
Svo er það líklega sextán árum
eftir að hún fór frá Danmörku til
Ameríku, að henni skýti^r alit í
einu upp á ísafirði: fullorðin
kona, einhvers staðar nálægt
fertugu, með hélu 1 hárinu og
raunadrætti í fögru andlitinu —
ógift ennþá.
Eitt hennar fyrsta verk var að
heimsækja foreldra mína og okk-
ur systkinin. Auðvitað spurðum
við hana spjörunum úr um allt,
sem á dagana hafði drifið á þess-
uim langa tíma úti í hinum stóra
heimi. Og þá kom það á daginn, að
hún hefði farið um þvera og endi-
langa Norður-Ameríku og komið í
hverja einustu borg áð kalla, en
haft aðeins skamma viðdvöl á
hverjum stað. Hún var vinnukona
hór, skrifstofustúlka þar. Stund-
um við póstafgreiðslu eða af-
greiðslustúlka á matsöluhúsi. En
aldrei nema mjög stutt í hverjum
stað. Mig furðaði stórum á öllu
þessu flangri, en af einhverri með-
fæddri, eða að minnsta kosti ó-
meðvitaðri, varfærni spurði ég
einsfcis. Hins vegar sagði hún í
einrúmi við Elísabetu systur mína
þessi orð: „Ég var afltaf að leita
að honum“. — Það var æskuunn-
ustinn — sá, er drepið hafði æð-
arkolluna forðum . Hann hafði
ekki heldur unað sér heima, efcir
að upp úr var slitnað með þeim
og hún farin úr landi. Hann fór
til Ameríku, skömmu eftir að hún
fór til Danmerkur. Og nú var hún
komin heim til íslands, eftir að
hafa eytt öllum sínum beztu árum
í árangurslausa leit.
— Tókst henni aldrei að hafa af
honum neinar spurnir í Ameríku?
— Nei. Hvernig sem hún spurð-
ist fyrir á háum stöðum sem iág-
um, leitandi í mannhafinu með
sínum sívökulu augum, þá bar það
aldrei nokkurn minnsta árangur.
— Giftist hún svo aldrei?
— Nei. Hún dvaldist hér heima
f nokkur ár og ferðaðist eitthvað
uim landið, en flutti svo aftur til
Danmerkur, og þar dó hún, göm-
ul kona og farin að heilsu.
— En hvað um æskuunnustanjn.
Kom hann heim aftur?
— Nei. Hann kom aldrei heim
aftur. En fyrir ekki ýkjamörgum
árum vissi ég til þess, að hann
hefði skrifað frændfólki sínu hér
í Reykjavík, og sennilega lifir-
hann enn í Ameríku. Tímans
vegna gæti hann vel verið á lífi,
en að vísu háaldraður maður.
— Það hefur orðið þeim örlaga-
rífct, þetta æðarkolludráp.
Já, það má nú segja. Það ó-
happaskot náði ekki aðeins að
granda einni æðarkollu, heldur og
að eyðileggja lífshamingju tveggja
manneskja. En einu fékk það þó
ekki sálgað: Ást þeirra beggja,
hvors til annars. Hún hefur alveg
áreiðanlega enzt þeim báðum ævi-
lan,gt.
— Getur þú ekki sagt mér
fleira um mannleg örlög þarna
fyrir vestan?
— Jú, að vísu gæti ég það. En
áður en ég segi þér fleiri drama-
tískar sögur úr förtíðinni, langar
mig til þess að skjóta að þér einu,
sem mér finnst okkur þarna heima
ekki til neinnar frægðar, þótt að
vísu væri það miklu algengara og
158 -
T f M I N N — SUNNUDAGSBLAÐ