Tíminn Sunnudagsblað - 21.11.1971, Blaðsíða 4

Rússnesk skapgerð - það er
helzt til yfirlætisfullt nafn á lítlli
sögu. En hvað skal segja — ég
ætla einmitt að lýsa fyrir ykkur
rússneskri skapgerð.
Rússnesk skapgerð! Viljið þið
bara spreyta ykkur á að skilgreina
hana?- Ætti kannski að hefja hana
til vegs með frásögnum um
afrek og hetjudáðir? Þar er
reyndar af svo mörgu að taka,
að það vefst fyrir manni,
hvað velja skal. Það varð
mér til hjálpar, að kunningi minn
sagði mér smásögu af því, sem fyr-
ir hann hafði borið. Ég ætla ekki
að fjölyrða um það, hvernig hann
barðist við Þjóðverja, þó að hann
skartaði með litla, gyllta stjörnu
og hálft brjóstið væri þakið alls
konar tignarmerkjum. Þetta var
ósköp venjulegur maður, hógvær
og hljóðlátur, samyrkjubóndi úr
þorpi í Saratoffhéraði við Volgu.
En hann vekur samt athygli, því að
hann var óvenjulega fallegur mað-
ur, samanrekinn þrekskrokkur og
eftir því'vel vaxinn. Það var unun
að sjá hann, þegar hann skreiddist
upp úr skriðdrekanum — þetta
var eins og sjálfur herguðinn birt-
ist manni: Hann stekkur niður af
drekanum, tekur hjálminn af—
svitastokknu höfðinu og strýk-
ur óhreint andlitið með tvistvisk og
brosir þessu góðlátlega, ómót-
stæðilega brosi sínu.
í stríðinu er dauðinn ávallt á
næsta leiti, og þá breytast menn
til hins betra. Lítilmennskan flagn-
ar af þeim eins og sjúk húð eftir
sólbruna, og eftir verður sjálfur
kjarni mannsins. Sá kjarni er auð-
vitað mismunandi þéttur, en jafn-
vel þótt hann sé heldur í lausara
lagi, þá beita menn þreki sínu
af fremsta megni: Þeir reyna allir
að vera góðir og trúir félagar. Vin-
ur minn, Jegor Dremoff, var allt-
af valmenni, sem virti og elskaði
foreldra sína — móður sína, Maríu
Pólíkarpovnu, og föður sinn, Jegor
Jegoróvítsj. „Faðir minn er mað-
ur, sem sannarlega getur borið
virðingu fyrir sjálfum sér. Elsku
drengurinn minn, sagði hann
stundum — þú munt sjálfsagt
margt sjá í veröldinni, og kannski
ferð þú einhvern tíma til útlanda.
Mundu samt alltaf, að þú ert Rússi
og þarft ekki að blygðast þín fyr-
ir það. . . “
Jegor Dremoff átti unnustu
heima í þorpinu sínu við Volgu.
Og um unnusturnar 6g eiginkon-
urnar töluðum við oft, einkanlega
þegar kyrrt var á vígstöðvunum og
kalt, eldur á hlóðum í kofum okk-
ar eða glóð í ofni að loknum kvöld-
verði. Þá var margt skrafað.
Kannski hóf einhver máls á þessa
leið: „Ást — hvað er það nú eigin-
lega?“ Annar svarar: „Ástin
sprettur af virðingu”. Hinn þriðji
vill leggja sitt til málanna: „Það
held ég hreint ekki. Ást er ávani
og maður elskar ekki aðeins kon-
una sína, heldur einnig foreldra
sína og skepnurnar sínar“. „Iss,
þvættingur, aulinn þinn“, segir
einn: „Ástin er heit tilfinning, sem
rænir manninn rökhyggju og gerir
hann líkt og ölvaðan“. Þannig geta
þeir masað og velt vöngum
klukkustundum saman, þar til
hinn elzti og reyndasti meðal
þeirra tekur loks til máls og fer
með myndugleika í röddinni að
skilgreina hugtakið.
Jegor Dremoff var eins og hálf-
vandræðalegur, þegar þetta bar á
gór.%a. En mér sagði hann líkt og
af tilviljun, að unnusta sín væri
góð stúlka, og hún hefði sagt, að
hún skyldi bíða eftir honum. Og
þá beið hún hans líka, þó svo að
hann kæmi heim einfættur.
Um hreystiverk sín í stríðinu
var honum líka óljúft að tala. „Mað-
ur vill helzt ekki leiða hugann að
því“, sagði hann. Og það dimmdi
yfir honum, og hann byrjaði að
reykja. En félagar hans sögðu okk-
ur sögur af því, hvernig hann
beitti skriðdrekanum á háska-
stundum. . Einkum hlustuðum við
SUNNUDAGSBLAÐ