Tíminn Sunnudagsblað - 28.04.1973, Qupperneq 6

Fimmtíu þúsund km. leit að
varpstöðvum blágæsarinnar
Foringi leitarinnar aö varpstöðvum biágæsarinnar, J. Sewey Dapes.
Hvertvor flaug ameriska blágæsin i
norðurátt og hverfur út fyrir Hudson-
flóann, en hvert hún fór vissi enginn
fyrr en ameriska stjórnin sendi einn af
visindamönnum sinum til að rannsaka
þetta.
Hann kom aftur eftir 6 ár og hafði þá
farið 50.000 km. leið til að leysa þessa
gátu. Lýsingin af þessu ferðalagi er
eftir blaðamann i Toronto, James
Montagner.
Ekki alls fyrir löngu, höfðu amerisk-
ir náttúrufræðingar óleysta spurningu
við aö glima. Spurningin var: Hvert
flugu þær þúsundir af blágæsum, sem
ár hvert tóku sig upp af ströndum
Louisiana og hurfu burt? Vor hvert
fóru þessir fuglar burt frá Missisippi-
fljótinu og hinum mexikönsku mýrar-
flóum til að verpa eggjum sinum.
Þær flugu i norðurátt yfir staðina
Missisippi, Kentucky, Tennessee, Ohio
og rétt inn yfir landamæri Kanada,
siðan þvert yfir Jamesflóann og
Hudsonflóann. Þar hurfu þær, og
enginn vissi hvert.
Til Hudsonflóans gátu menn fylgt
flugi þeirra, en hvert þær fóru svo var
gátan, sem enginn gat ráðið. Engir
landkönnuðir eða ferðamenn, sem fóru
yfir þessi lönd, vissu neitt, hvorki
loðdýraveiðimenn, Indiánar, eða
Eskimóar, sem hvitir menn komust i
kynni við.
Frá þvi augnabliki að blágæsirnar
hurfu út á Hudsonflóann, var eins og
tjald leyndardómanna væri dregið yfir
ferðalag þeirra. Menn gátu rakið spor
allra annarra fuglategunda i Norður-
Ameriku til hreiðurstöðva þeirra, svo
þetta var enn þá dularfyllra með
blágæsina.
Hér var fugl, sem hafði ásett sér að
halda hreiðurstöðvum sinum leynd-
um. Aratug eftir áratug höfðu náttúru-
fræðingar og aðrir vísindamenn, reynt
að leysa þessa gátu. Allt benti til, að
þegar biágæsin færi frá Louisiana, þá
stefndi hún á einn eða anna annan stað
i hinum austlægu heimskautahéruð-
um.
Kanadastjórnin tók að sér að leysa
þessa gátu. Menn reiknuðu út, að
fuglinn mundi finnast i hinum stóru
landsvæðum milli norðurodda
Quebecs og hins allra nyrzta lands,
norðurhlutans af Ellesmereeyjunni,
um 600 km frá norðurheimskautinu.
Til þessarar ferðar var bent á einn
af þeim visindamönnum, sem stjórnin
hafði i sinni þjónustu, J. Dewey Saper,
ungan, duglegan og ákveðinn mann.
Hann ferðaðist svo i 6 ár nærri 50.000
km i leit sinni að blágæsarhreiðrunum.
Það eru ekki margir byggðir staðir i
hinum austlægu heimskautahéröðum,
og þeir liggja langt hver frá öðrum.
Sumarið er stutt. Eskimóarnir, sem
búa þarna, eru á eilifu flakki og lifa á
þeim veiðum og fiskirii, sem augna-
blikið gefur.
Það er mjög hættulegt að ferðast
þarna á bátum vegna hins mikla
isreks, sem kemur frá heimskauta-
svæðinu.
366
Sunnudagsblað Tímans