Tíminn Sunnudagsblað - 30.06.1973, Page 8

Fyrstí kvenbmiingurimi eftír
teikningu Sigurðar málara
Eins og segir ú forsiöu biaösins
er skautbúningurinn, eöa sam-
fellan, sem fjallkona Kópavogs,
Björg ólafsdóttir, bar á þjóöhátiö
þar s.l. 17. júni, saumaöur af Sigur-
laugu Gunnarsdóttur húsfreyju í
Asi i Hegranesi, og er fyrsti bún-
ingurinn, sem saumaður var hér á
landi eftir teikningu Siguröar Guö-
mundssonar, málara, svo aö vitað
sé, geröur veturinn 1864.
Sunnudagsbiaöiö spurði Guö-
mund Gisiason, Vallargeröi 6 I
Kópavogi nánar um hann. Sigur-
iaug I Asi var kona Óiafs Sigurös-
sonar, alþingismanns, bónda og
umboösmanns klausturjaröa i Asi.
Veturinn 1864 sat ólafur á þingi og
fékk þá Sigurð Vigfússon til þess aö
smiöa beltið og sprotann, sem
vafalítið er geröur í samráöi viö
Sigurö málara, enda var Sigurður
máiari náfrændi ólafs i Asi. Þeir
voru systkinasynir. Steinunn
Pétursdóttir, móöir Siguröar, var
systir Sigurðar hreppsstjóra I Asi,
föður ólafs.
Sigurlaug I Asi sat á meöan og
saumaöi húninginn fyrir norðan.
Hún notaöi ullargarn I útsauminn,
ásamt flberstönginni og abúhjólinu
minu frá honum Bernódusi? Hver er
þaö svo sem ætlar að heimta mig til sín
lika bara rétt si svona i kaupbæti. —
Nei, það skal nú ekkert verða af þvi I
þetta sinn.
Ég neytti siðustu kraftanna til þess
að reyna að koma fótunum fyrir mig,
og áður en ég vissi af var ég kominn á
fjóra fætur, þarna úti I miðri ánni. Mér
til miklllar furðu veitti ég þvi athygli
að vatnið var ekki dýpra en svo að það
rann undir maga mér. — Ég frussaði
og spýtti I allar áttir og hamaðist við
að fylla lungun lofti, — en þá var ég
áþreifanlega minntur á tilgang veru
minnar hér.
Það var rykkt óþyrmilega i vinstri
höndina á mér, og mundi ég þá eftir
stönginni minni, sem ég hafði náð tök-
um á, strax og ég kastaði mér I
! hyldýpiö.Um leið og höndin losnaöi
frá botni, sá ég stærðar ferliki kastast I
loft upp nokkru neðan við mig I
straumnum. Auðvitað missti ég
jafnvægið. Og um leiö og ég fann vatn-
afar vandaö og vel litaö, svo aö þaö
hefur haldiö sér ótrúlega vel, og
telur Guðmundur Gislason, aö svo
aö segja ekkert hafi þurft aö gera
viö búninginn sföan hann var
saumaður fyrir rúmri öld.
Búningurinn var sföan f eigu
Siguriaugar I Asi, en sföan gaf hún
sonardóttur sinni, Sigurlaugu Guö-
mundsdóttur hann, og siöan eign-
aöist sonur hennar, Guömundur
Gislason búninginn og gaf hann
Sigurlaugu dóttur sinni, og I hennar
eigu er hann nú. Kvaöst Guö-
mundur vona, aö hann gæti fylgt
Sigurlaugarnafni I ættinni fram-
vegis.
Sigurlaug Gunnardóttir i Asi var
merk kona og brautryðjandi. Hún
beitti sér t.a.m. fyrir stofnun fyrsta
kvenfélagsins hér á landi. Þaö var
stofnað I Asi I Hegranesi 9. júli 1869,
og var Sigurlaug fyrsti formaður
þess, en ritari Ingibjörg Eggerts-
dóttir. Ólafur maður Sigurlaugar
tók hins vegar að sér gjaldkera-
starfið fyrir félagið, og er gaman til
þess aö vita, aö karlmaöur skuli
hafa átt sæti I stjórn fyrsta kven-
félags á islandi.
ið fylla vit min að nýju, heyrði ég
sjálfan mig hrópa úti i heiðbjartan
vormorguninn: Það er —
Meira gat ég ekki sagt þvl vatniö
ætlaði að kæfa mig.
— Þarna sérðu Kristján minn Karl.
Þú ætlaðir að drepa lax, reykja hann
og éta á jólunum, enn verður nú sjálfur
að rotna i votri gröf sem hátiðarfæða
þeirra, sem þú ætlaöir að drepa.
— Ég hrópaði á móti þessari
innvitundarrödd mín sjálfs: Þú lýgur,
Ég skal aldrei gefast upp. Ég gerði
mér ekki ljóst fyrr en siðar, hve
vafasöm þessi fullyrðing væri. En hún
hleypti I mig sjalfsbjargar viðleitni,
sem dugði. Ég bylti mér við I vatninu
og settist á rassinn flötum beinum og
var svo heppinn að fá fótspyrnu, og þá
stóö ég sjálfan mig að þvi að ljúka
setningunni, sem ég hafði byrjað á að
hrópa úti vormorgunskyrrðina:------
— lax á færinu.
Áður en ég leiddi hugann að þessari,
kátbroslegu aðstöðu minni, sitjandi á
rassinum úti miðri á, varð mér það
fyrst að verki, að huga að stönginni
minni. Ég lyfti henni varlega upp úr
vatninu og leit á hjólið. Vatnið rann úr
þvi.Fyrst varð mér fyrir að lina örlltið
á bremsunni. Ég naut þess að heyra
hvernig þaut I llnunni, þegar bremsan
gaf eftir. — Hann er þá á enn.
— Guð almáttugur, hvað þú ert góð-
ur, þyrmir llfi minu og gefur mér lax!
Gætilega fór ég nú að reyna fyrir
mér að komast á fæturna og ná til
lands.
Ég hef ekki enn getað gert mér grein
fyrir því, hvernig það tókst, en
landi náði ég með stöngina í báðum
höndum og óbrotin beinin.
— Það varðaði mestu þvi að nú hófst
gliman við laxinn.
Hann var kominn með mest alla lín-
una út af hjólinu. Fór ég nú að reyna
aö vina hana inn aftur, en varlega
varð að fara, svo að hann sliti ekki og
hyrfi með allt saman.
Ég náði nokkrum föðmum inn, en þá
tók hann á rás niður i strenginn, svo ég
varð að gefa aftur út meginhluta þess,
sem ég hafði áður náð inn. En þá
gerðust þau undur, sem enginn lax-
veiöimaöur hefur áður lifað, og enginn
mun sennilega fá að sjá og reyna. Lax-
inn tók á rás upp strauminn I fyrstu,
sneri siðan snögglega beint í áttina til
min og þegar , á að gizka , faðmur var
á milli hans og bakkans, sem ég nú
stóð á, stökk hann I loft upp og fyrr en
mig varði fékk ég óþægilegt högg
neðan undir mig, svo ég riðaði við, en
laxinn rann upp eftir mér, en um leið
og hann hentist aftur fyrir mig fékk ég
feikna högg beint á hann, svo að það
sprakk fyrir á neðri vörinni, en laxinn
þeyttist aftur fyrir mig og barðist um
með látum á milli þúfna. — Ég reikaði
til hans og fann volgt blóöið seytiast
niður hökuna á mér, niður óstina og
hálsinn, blóðfnykubragð var i munni
mér og — mér sortnaði fyrir augum.
Siðasta hugsun min var sú að nú slyppi
hann ekki.
Með fálmkenndum handbrögðum
hneppti ég frá mér veiðiúlpunni, tók
höndum i lafahorn hennar og kastaði
mér yfir dauðvona fiskinn.
Ég vissi ekkert af mér um stund.
Þegar ég rankaði við mér, lá laxinn i
fangi mér með sina kinn að minni og
ég hafði sveipað úlpunni minni utan
um hann.
Augu hans störðu á mig og mér
fannst beiðni fyrirgefningar blika i
þeim.
Með veikum burðum lagði ég laxinn
minn frá mér, strauk honum bliölega
um búkinn, gældi við hann i huganum
og hét honum góðum stað i frysti-
kistunni. Fór svo að huga að sjálfum
mér.
536
Sunnudagsblað Tímans