Morgunblaðið - 06.05.2004, Qupperneq 16

ERLENT
16 FIMMTUDAGUR 6. MAÍ 2004 MORGUNBLAÐIÐ
VIÐ ættum ekki að vera feimin við að segja
þjóðum heims að lýðræði sé best. Stundum
hafa menn verið of hikandi við það,“ segir
Bandaríkjamaðurinn Sichuan Siv sem er einn
af fimm sendiherrum þjóðar sinnar hjá Sam-
einuðu þjóðunum og kom hingað til lands í
stutta heimsókn fyrir skömmu. Sérsvið Sivs,
sem er fæddur í Kambódíu, eru efnahags- og
félagsmál en einnig fæst hann við ýmis mál
sem koma upp á allsherjarþinginu.
„Inn á mitt borð koma m.a. baráttan gegn
alnæmi, vandi flóttamanna, mannréttinda-
brot og margt fleira. Við erum afar ánægðir
með samstarfið og stuðninginn sem við fáum
frá Íslendingum í þessum málum, ekki síst
sendinefnd ykkar í New York.“
– Íslendingar stefna að því að ná kjöri í ör-
yggisráð SÞ. Hverjar eru líkurnar?
„Við fögnum því að góðir fulltrúar taki þar
sæti. Við viljum efla lýðræðið í starfi og stofn-
unum SÞ og hjá samtökunum starfar óform-
legur hópur lýðræðisríkja þar sem fólk með
svipuð viðhorf getur hist og rætt saman. Þar
getum við kvatt aðrar lýðræðisþjóðir til að
gefa kost á sér til setu í stofnunum samtak-
anna. En hins vegar vil ég minna á að Banda-
ríkin eru eina aðildarríki SÞ sem gefur ekki
upp fyrirfram hvernig það muni greiða at-
kvæði í málum af þessu tagi og við stundum
auk þess aldrei nein viðskipti með atkvæði.
Við Bandaríkjamenn viljum að hópi lýð-
ræðisríkja verði breytt í formleg samtök.
Lýðræðisríki eru í meirihluta hjá SÞ, þau eru
rúmlega 100 talsins á allsherjarþinginu. Ann-
að sem við viljum leggja sérstaka áherslu á er
að berjast gegn viðskiptum með fólk milli
landa. Bush forseti minnti á það síðast er
hann ávarpaði allsherjarþingið að vandinn
væri hnattrænn og þjóðir heims yrðu að taka
saman höndum í baráttunni gegn þessu at-
hæfi.
Á hverju ári er nær milljón manna keypt
eða seld nauðug í heiminum. Þar af eru
hundruð þúsunda ungra stúlkna sem eru
þvingaðar út í kynlífsþrælkun.“
Bandaríkjamenn hafa lengi gagnrýnt
margt í rekstri SÞ og neituðu árum saman að
greiða sinn hluta af kostnaðinum en sættir
náðust fyrir nokkrum árum og var skuldin þá
greidd. Hlutur Bandaríkjamanna er meiri en
nokkurrar annarrar aðildarþjóðar, þeir
greiða að sögn Sivs 22% af föstum kostnaði,
27% af friðargæslunni og 51% af útgjöldum
Matvælastofnunar SÞ, WFP.
Bandaríkjamenn fæða flóttamenn
SÞ hafa í rúmlega hálfa öld tryggt palest-
ínskum flóttamönnum brýnustu nauðsynjar,
einkum mat og lyf og hafa Bandaríkjamenn
verið drýgstir allra í að útvega þá hjálp. Siv
segir að leggja mætti meiri áherslu á þetta
þegar fjallað sé um stefnu Bandaríkjamanna
gagnvart SÞ. „Ferill okkar á þessu sviði er
góður,“ segir hann.
Siv er spurður um lífsferil sinn sem er væg-
ast sagt óvenjulegur fyrir mann í hans stöðu.
„Ég kom til Bandaríkjanna árið 1976. Ég
missti fjölskyldu mína, foreldra mína, systur
mína og bróður, þau voru öll myrt í tíð Rauðu
khmeranna og sjálfur var ég kominn á aftöku-
lista þeirra í vinnubúðunum. Ég hafði meðal
annars unnið sem flugþjónn og kennari. Mér
tókst að flýja úr fangelsi, braust í gegnum
frumskóginn og tókst með naumindum að
forðast jarðsprengjurnar. Ég komst loks til
Bandaríkjanna, settist að í Connecticut. Þar
vann ég meðal annars fyrir mér með epla-
tínslu, seinna fór ég til New York og ók þar
leigubíl og lifði af umferðina á Manhattan!
Síðar fékk ég styrk og lauk námi í alþjóða-
stjórnmálafræði við Columbia-háskóla. Árið
1988 bauðst ég til að starfa fyrir George Bush
[föður núverandi forseta] sem bauð sig fram
til forseta. Síðan var mér boðið að starfa fyrir
hann í Hvíta húsinu 1989 og þar var ég til
1992 en fór þá að vinna í utanríkisráðuneytinu
þar sem ég var í eitt ár.
Þegar Bush yfirgaf Hvíta húsið í janúar
1993 fór ég að vinna hjá fjárfestingabanka.
Þegar George W. Bush var kjörinn forseti ár-
ið 2000 bað hann mig að hverfa aftur til starfa
fyrir ríkisstjórnina.
Það var tilfinningaþrungin stund fyrir mig
þegar ég heimsótti Kambódíu loks aftur 1992.
Þá vann ég í Hvíta húsinu og ferðaðist með
flugvél Bandaríkjastjórnar. Ógnarstjórn
Rauðu khmeranna var hörmulegt skeið í sögu
Kambódíumanna og ég er einn af þeim sem
misstu mikið.“
„Ameríski draumurinn“
Siv segir að margir samstarfsmenn hans
líti á lífshlaup hans sem sönnun þess að „am-
eríski draumurinn“ sé ekki hugarburðurinn
einn. „Þeir vita að ég stökk ekki upp í flugvél
úr fangabúðunum í Kambódíu og beint inn í
Hvíta húsið. Ég byrjaði á botninum. Þeir
horfa á mig og finnst ég vera tákn um það
sem Bandaríkin standa fyrir, tækifærin og
fyrirheitin. Ég er alltaf hreykinn af þessu
hlutverki,“ segir Sichuan Siv, einn af sendi-
herrum Bandaríkjanna hjá Sameinuðu þjóð-
unum.
Einn af fimm sendiherrum Bandaríkjanna hjá Sameinuðu þjóðunum er Sichuan Siv sem slapp naumlega
frá Kambódíu árið 1976 en Rauðu khmerarnir réðu þar ríkjum í nokkur ár og myrtu yfir milljón manna.
Kristján Jónsson ræddi við Siv sem er einkum með efnahags- og félagsmál á sinni könnu á vettvangi SÞ.
Viljum efla sam-
starf lýðræðis-
ríkja innan SÞ
kjon@mbl.is
Morgunblaðið/RAX
Sichuan Siv, einn af sendiherrum Banda-
ríkjanna hjá SÞ: „Ég byrjaði á botninum.“
’Mér tókst að flýja úrfangelsi, braust í gegnum
frumskóginn og tókst
með naumindum að forð-
ast jarðsprengjurnar.‘
EFTIR að aðildarríkjum Evrópu-
sambandsins (ESB) og Evrópska
efnahagssvæðisins (EES) fjölgaði
um tíu um mánaðamótin hefur um-
ræðan um áhrif stækkunarinnar á
efnahagslíf eldri aðildarríkjanna
fengið nýjan byr. Beinist athyglin
þar einkum að þeim mikla mun sem
er á launakostnaði og skattlagningu
fyrirtækja í eldri aðildarríkjunum í
vestri annars vegar og í nýju aðild-
arríkjunum í Mið- og Austur-Evrópu
hins vegar.
Eftir að réttarreglur innri mark-
aðar ESB hafa tekið gildi í löndunum
sem áður voru austan járntjaldsins,
og öryggi fjárfestinga þar með jafn-
gott og hvar sem er annars staðar á
EES-svæðinu, eru kostirnir við hið
lága launa- og skattstig sem tíðkast
þar eystra áþreifanlegri en fyrr og
aðdráttaraflið á fjárfestingar meira.
Hér í töflunni er yfirlit yfir launa-
kostnað og raunskattlagningu fyrir-
tækja í nýju aðildarríkjunum í Mið-
og Austur-Evrópu í samanburði við
Ísland og Þýzkaland, kjarnaríki
evru-svæðisins og næsta nágranna-
land flestra inngönguríkjanna.
Mörg þýzk iðnfyrirtæki hafa flutt
hluta framleiðslu sinnar til láglauna-
landanna austan landamæranna.
Þannig hafa til dæmis bílaframleið-
endur byggt stórar verksmiðjur í
Tékklandi, Póllandi, Slóvakíu og
Ungverjalandi. Þýzka vikuritið Der
Spiegel hefur eftir Carl-Peter Forst-
er, stjórnarformanni Opel-bílaverk-
smiðjanna, að í nýrri verksmiðju fyr-
irtækisins í Gliwice í Póllandi sé
unnið „með fyllilega sambærilegum
gæðavinnubrögðum og framleiðni,
en með sveigjanlegra starfsfólki og
80% lægri launum“.
Í Slóvakíu, þar sem Volkswagen
hefur byggt stóra verksmiðju sem
m.a. framleiðir Touareg-jeppann, er
kostnaðurinn enn 30% minni en í
Póllandi. Að óbreyttum aðstæðum í
Þýzkalandi hvað launastig, réttindi
launafólks, skattaumhverfi o.s.frv.
varðar, er málið einfalt í huga For-
sters: „Out of Germany or out of bus-
iness“ eins og hann orðar það á
ensku, þ.e. „út úr Þýzkalandi eða á
hausinn“.
Launþegasamtök í
Þýzkalandi uggandi
Launþegasamtök í Þýzkalandi eru
mjög uggandi af þessum sökum og
stjórnvöld þar í landi hafa reynt að
gera það sem í þeirra valdi stendur
til að hamla gegn því að störf flytjist í
stórum stíl út úr landinu.
Hagfræðingar segja ljóst að þessi
samkeppni skapi mikinn þrýsting á
að launastig lækki í Þýzkalandi – að
minnsta kosti í vissum atvinnugrein-
um – og að fyrirtæki með rekstur í
landinu bæti samkeppnishæfni sína
með aukinni framleiðni, sveigjan-
legra vinnuafli og minni skatt-
heimtu. Hér séu einmitt jákvæðu
áhrifin af því að taka hin fátæku lönd
Mið- og A-Evrópu inn í ESB að
koma fram, þ.e. í þrýstingi á hið
staðnaða efnahagslíf Þýzkalands og
hinna V-Evrópuríkjanna til að gera
alvöru úr umbótum sem bæta alþjóð-
lega samkeppnishæfni atvinnulífs-
ins.
Launa- og skatta-
undirboð úr austri?



     
   

 

   
  !"
#$  %&$  '
( )(*
(')'*
)
*
(+),*
(,)
*

)
*
()'*
()+*
) *-
+)*

(
'
'
'(

(. 
(.//
.
+


 !" #$   #  %
&' %( )#*  %+% 
, *-..#0
$ 1
$ 1
2$3  4$$ 1
5&$ 1
 3 $ 1
2$3
2 78296   #3%%":  ; 
$1  2<=> 6  >3? )
  ! 3
$ 1 7; $ 1
auar@mbl.is
ROMANO Prodi, forseti fram-
kvæmdastjórnar Evrópusambands-
ins, stendur hér fremstur í flokki
„nýliðanna í bekknum“ frá hinum
tíu nýju aðildarríkjum sambands-
ins, en fullskipuð framkvæmda-
stjórnin eftir stækkunina 1. maí
kemur saman nú í vikulokin.
Í fremri röð (frá vinstri) eru
Dalia Gribauskaite frá Litháen,
Sandra Kalniete frá Lettlandi og
Danuta Hübner frá Póllandi, í ann-
arri röð Siim Kallas frá Eistlandi,
Jan Figel frá Slóvakíu og Marcos
Kyprianou frá Kýpur, í öftustu röð
Janez Potocnik frá Slóveníu, Pavel
Telicka frá Tékklandi, Peter Balazs
frá Ungverjalandi og Joe Borg frá
Möltu.
Nýliðarnir tíu fluttu inn á skrif-
stofur sínar í Brussel þegar í febrú-
armánuði og hafa verið að setja sig
inn í störf framkvæmdastjórnar-
innar síðan, en formlega tóku þeir
við embættum sínum er aðildar-
samningar heimalanda þeirra
gengu í gildi nú um mánaðamótin.
Prodi vísaði því á bug í gær að tí-
menningarnir væru „annars flokks
meðlimir“ framkvæmdastjórnar-
innar, jafnvel þótt þeir fari til að
byrja ekki með eigin „ráðuneyti“.
„Starfsþjálfunarnemar
í forstjórabílum“
Skömmu eftir að nýliðarnir tíu
komu til Brussel þurfti talsmaður
framkvæmdastjórnarinnar að
reyna að kveða niður hæðnar tung-
ur sem sögðu að þeir væru „starfs-
þjálfunarnemar í forstjórabílum“.
Fram á næsta haust gegna þeir eins
konar „skuggaráðherraembætt-
um“, þ.e. starfa við hlið tíu af þeim
tuttugu meðlimum framkvæmda-
stjórnarinnar sem fyrir voru í
henni. Skipunartímabil núverandi
framkvæmdastjórnar rennur út í
sumar og nýskipuð stjórn tekur við
1. nóvember. Þá munu nýliðarnir
hver stýra sínum málaflokki. Rætt
er um að ef til vill taki einn nýlið-
anna við sjávarútvegsmálum sem
Franz Fischler er nú með á sinni
könnu auk hinna fyrirferðarmiklu
landbúnaðarmála.
Reuters
Nýliðarnir í Brussel