Íslendingaþættir Tímans - 07.09.1968, Blaðsíða 16

DR. VICTORS URBANCIC
minnzt á 65 ára afmælisdegi hans
Þegar minnast á þessa mæta
manns með örfáum orðum, er af
svo miklu að taka að örðugt er
að gera það upp við sig hvers
helzt ber að minnast. Fyrst vil ég
þó hverfa 20 ár aftur í tímann.
Ég er staddur á sviðinu í Kon-
unglega leikhúsinu í Kaupmanna-
höfn á sólbjörtum sumardegi árið
MINNINC
Kristján frá Djúpalæk:
Hugleiðing um líf
GRETARS FELLS
í skauti moldar skýtur
stundum rótum
það skógartré,
sem virðist meir i ætt við
himin-heiði
en hennar sé.
Það ber svo langt í tign af
hinum trjánum
og töfrabrag.
Og beitir allri orku til að vaxa
hvern ævidag.
Það bergir jarðar-isafa djúpt,
en sækir
í sólarátt.
Og kýs það eitt, er von þess
veginn greiðir
að verða hátt.
Til himins þrá er heit í
merg því runnin
sem heimvon manus,
og vitund sú, að líf þess hér sé
langferð
á leið til hans.
Slí'kt tré er öðrum lægri
vörn í veðrum
og vetrarþraut,
og bendir þeim að teygja
lim sitt lengra
á Ijósskis braut.
Það tregar hvorki tímans fleygu
stund
né töf um sinn.
En blómstur-krónu lyftir
hærra og hærra
í himininn.
1948 sem einn þátttakandi í söng-
flokki Tónlistarfélagskórsins á nor-
rænu söngmóti. Húsið er þéttskip-
að áheyrendum og dönsku konungs
hjónin eru meðal áheyrenda á-
samt fríðu föruneyti og sendiherr-
um erlendra ríkja. íslenzki söng-
flokkurinn er fámennur 40—50
manna kór, en á sviðinu eru alls
1000 söngmenn. Við syngjum hvert
lagið eftir annað og leggjum alla
okkar orku í sönginn, að lokum
syngja allir kórarnir sameiginlega
hinn tignarlega þjóðsöng íslands.
Um hljómsprotann heldur hár og
tignarlegur maður á bezta a'ldri.
Það dylst engum að hér er mikill
listamaður. Þetta var dr. Victor
Urbancic. För þessa litla kórs varð
þjóð okkar og landi til sæmdar-
auka, eins og bezt má marka af
því, að dönsku blöðim tóldu ísl.
kórinn ásamt hinum finnska, beztu
söngflokk mótsins og sum þeirra
hikuðu ekki við að úthluta okkar
kór fyrsta sætinu. Hér átti dr. Ur-
bancic framar öllum öðrum heið-
urinn. Hann var fæddur í Vínar-
borg 9. ágúst 1903 og alinn þar
upp, en af júgóslavneskum stofni.
Strax á unga aldri helgaði hann
sig listinni, enda var hún honum
í bdóð borinn. Listnáminu iaufc
hann á ótrúlega skömmum tíma.
Og eftir að hafa numið al'hliða
tónllLstarnám, píanó- og orgelleik,
hljómsveitarstjórn, tónfræði undir
handleiðslu frægustu tónlistar-
manna þar, tók hann doktorspróf
við háskólann í Vínarborg 1925,
þá aðeins 22 ára og fjallaði rit-
gerð hans um verk tónskáldsins
Jóh. Brahms. Sjálfur hafði dr.
Urbancic fengizit við tónsmíðar frá
barnæsku. Eftir þennan glæsilega
námsferil beið dr. Urbancic marg-
þætt hljómlistarstarf við hin tfrægu
óperuihús í Þýzkalandi, Austurrífci,
Júgóslavíu o.fl löndum.
Þegar hann fluttist til íslands
með fjölskyldu sína 35 ára að
aldri varð hann strax mikll stoð
hinu fábrotna tónlisarlífi voru
Hann varð sem vanur stjórnandi
brautryðjandi fyrir óperúflutning
á íslandi og vann oft margra
manna verk við undirbúning að
söngleikjasýningum Þjóðleikhúss-
ins, en þar var hann hljómsveit-
arstjóri og söngstjóri Þjóðleikhúss-
rns frá upphafi og fram að and-
láti sínu. Ennfremur flutti hann
hér í fyrsta sinn hin miklu kór-
verk meistarans, oratoríuna og
guðspjallaverk og vann m.a. það
afrek að færa fyrstur upp Jóhann-
esarpassíuna og jólaortoríuna eft-
ir Bach með íslenzkum textum sem
hann setti við verkin. Þetta mi
ekki gleymast. Auk þess var hann
kennari við Tónlistarskólann hér í
borg, stjórnandi Sinfóníuhljómsveít
ar Reykjavíkur og síðar Sinfóníu-
hljómsveitar fslands, organleikari
og kórstjórn við Kristskirkju í
Landakoti, edtirsóttur píanöleilk-
ari og tónskáld gott.
Hér er fátt eitt talið, því m. a.
mætti og geta þess, að hann var
formaður söngmálaráðs L.B.K. um
hríð, en hér verður að láa
staðar numið, verkefnin eru
svo mörg að tugum og
hundruðum skiptir. Þótt dr.
Urbancic væri fæddur Austur-
ríkismaður öðlaðist hann mikinn
skilning á íslenzkum þjóðlögum og
safnaði þeim og útsetti fyrir fcóra,
enda var hann sannur íslandsvin-
ur, öðlaðist íslenzkan ríkisborgara-
rétt, og helgaði aila krafta sína
hinu nýja föðurlandi símu, enda
hlaut hann hina íslenzku fálkaorðu
fyrir sbörf sín. Hann féll frá fyrlr
10 árum langt fyrir aldur fram,
aðeins 54 ára að aldri, en hann
hafði þá mótað sér óhrotgjarnan
16
ÍSLENDINGAÞÆTTIR